رده‌بندی دهدهی دیوئی

رده‌بندی دهدهی دیوئی (DDC)، رده‌بندی مشهور علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی برای تعیین موضوع اصلی کتاب می‌باشد. این رده‌بندی جهانی در سهولت انتخاب، تحقیق، تعیین مکان، فهرست نویسی علمی کتاب‌ها نقش مؤثر دارد.

تاریخچه ویرایش

این رده‌بندی در سال ۱۸۷۶ میلادی به وسیلهٔ ملویل دیوئی، یک کتابدار آمریکایی ابداع و بکار برده شد و سپس همواره مورد تجدید نظر قرار گرفته‌است. این رده‌بندی یک رده‌بندی منطقی فلسفی و علمی است و زمینه همه دانشهای بشری ابتدا به ده رده یا موضوع کلی تقسیم می‌شود؛ و هر رده در نوبت دوم به ده رده دیگر (صد عنوان موضوعی) و در نوبت سوم باز هر رده به ده رده دیگر (هزار عنوان موضوعی) تقسیم می‌شود. در گسترش رده‌بندی‌های دیگر با رقمهای اعشاری موضوع‌ها خاص تر و ریزتر می‌شود.^[۱]

ده رده اصلی ویرایش

۰۰۰= کلیات
۱۰۰= فلسفه و روان‌شناسی
۲۰۰= دین
۳۰۰= علوم اجتماعی
۴۰۰= زبان
۵۰۰= علوم محض
۶۰۰=علوم کاربری
۷۰۰= هنر، سرگرمی و ورزش
۸۰۰= ادبیات
۹۰۰= تاریخ و جغرافیا

صد رده فرعی ویرایش

جدول گسترش و تقسیم رده‌بندی دیوئی با صد رده فرعی:

رده‌ها	۰۰	۱۰	۲۰	۳۰	۴۰	۵۰	۶۰	۷۰	۸۰	۹۰
۰۰۰ کلیات	(دانش و کامپیوتر)	کتاب شناسی	کتابداری	دائرة المعارف	بیوگرافی	پی‌آیندها	سازمان‌ها	رسانه‌ها	مجموعه‌ها	نسخه‌ها
۱۰۰ فلسفه و روان‌شناسی	(فلسفه)	متافیزیک	معرفت شناسی	علوم غریبه	مکاتب فلسفی	روان شناسی	منطق	اخلاق فلسفی	فلسفه قدیم	فلسفه جدید
۲۰۰ دین	(کلی)	الهیات طبیعی	کتاب مقدس	الهیات مسیحی	عبادات مسیحی	مراسم مسیحی	اجتماعیات مسیحی	تاریخ کلیسا	فرقه‌های مسیحی	دین شناسی
۳۰۰ علوم اجتماعی	(جامعه شناسی)	آمار	سیاست	اقتصاد	حقوق	علوم اداری و نظامی	خدمات اجتماعی	تعلیم و تربیت	ارتباطات	آداب و رسوم
۴۰۰ زبان	(کلی)	زبان شناسی	انگلیسی	آلمانی	فرانسوی	ایتالی	اسپانی و پرتقالی	لاتین	یونانی	سایر زبان‌ها
۵۰۰ علوم	(کلی)	ریاضیات	نجوم	فیزیک	شیمی	زمین	دیرین شناسی	زیست	گیاه شناسی	جانور شناسی
۶۰۰ علوم کاربردی	(کلی)	پزشکی	مهندسی	کشاورزی	اقتصاد خانواده	مدیریت و خدمات اداری	مهندسی شیمی	صنایع	صنایع خاص	ساختمان سازی
۷۰۰ هنر و سرگرمی	(کلی)	منظره سازی	معماری	هنرهای تجسمی	طراحی	نقاشی	گرافیک	عکاسی	موسیقی	نمایش و سرگرمی
۸۰۰ ادبیات	(کلی)	امریکایی	انگلیسی	آلمانی	فرانسوی	ایتالی	اسپانی و پرتقالی	لاتین	یونانی	دیگر زبانها
۹۰۰ تاریخ و جغرافیا	(کلی)	جغرافیا	سرگذشت نامه	باستان	اروپا	آسیا	افریقا	امریکای شمالی	امریکای جنوبی	سایر جهان

هزار رده جزئی ویرایش

رده‌های اسلام و ایران ویرایش

رده‌های مربوط به اسلام؛ زبان، ادبیات و تاریخ ایران به صورت ویژه رده‌بندی شده و برای ایران و کشورهای فارسی‌زبان و مسلمان‌نشین حائز اهمیت خاص می‌باشد.

چکیده رده اسلام ویرایش

۲۹۷ اسلام

۲۹۷٫۱ قرآن
- ۲۹۷٫۱۱ متن قرآن
- ۲۹۷٫۱۲ کشف آیات، کشف المطالب…
- ۲۹۷٫۱۳ واژه‌نامه
- ۲۹۷٫۱۴ ترجمه‌های قرآن
- ۲۹۷٫۱۵ علوم قرآنی و تحقیقات و مطالب قرآنی
  - ۲۹۷٫۱۵۱ قرائت و تجوید
  - ۲۹۷٫۱۵۲ نزول
  - ۲۹۷٫۱۵۳ تحقیقات زبانی، ادبی و بلاغی قرآن
  - ۲۹۷٫۱۵۴ امثال قرآن
  - ۲۹۷٫۱۵۵ احکام قرآنی
  - ۲۹۷٫۱۵۶ قصص و اعلام قرآن
  - ۲۹۷٫۱۵۷ خواص سور و آیات، ادعیه قرآنی
  - ۲۹۷٫۱۵۸ اعجاز و فضایل قرآن، قرآن و علوم
  - ۲۹۷٫۱۵۹ مباحث قرآنی
- ۲۹۷٫۱۷ تفسیر
- ۲۹۷٫۱۸ تفسیر منتخبات
- ۲۹۷٫۱۹ تاریخ قرآن و تفسیر
۲۹۷٫۲ حدیث
- ۲۹۷٫۲۱ متون احادیث
- ۲۹۷٫۲۶ علم حدیث و رجال
- ۲۹۷٫۲۹ تاریخ حدیث (... محدثان)
۲۹۷٫۳ فقه و اصول
- ۲۹۷٫۳۱ اصول فقه
- ۲۹۷٫۳۲ فقه
- ۲۹۷٫۳۳ فقه اهل سنت
- ۲۹۷٫۳۴ فقه شیعه
- ۲۹۷٫۳۵ عبادات (نماز، روزه، زکات و خمس، حج)
- ۲۹۷٫۳۶ احوال شخصیه (نکاح…)
- ۲۹۷٫۳۷ احکام اجتماعی و مستحدث
- ۲۹۷٫۳۹ تاریخ فقه و اصول (... فقها)
۲۹۷٫۴ کلام (عقاید)
- ۲۹۷٫۴۱ مذاهب کلامی
- ۲۹۷٫۴۲ الاهیات
- ۲۹۷٫۴۳ نبوت
- ۲۹۷٫۴۴ معاد
- ۲۹۷٫۴۵ امامت
- ۲۹۷٫۴۶ مسایل دیگر (مهدویت، ایمان، جبر و اختیار، قضا و قدر، انسان، شیطان، ملک، جن)
- ۲۹۷٫۴۷ اسلام و ادیان و مذاهب دیگر (... رد بر اسلام، دفاع از اسلام)
- ۲۹۷٫۴۸ اسلام و علوم و عقاید جدید، تجدید حیات فکری
  - ۲۹۷٫۴۸۱ اسلام و فلسفه
  - ۲۹۷٫۴۸۲ اصلاحات دینی، وحدت اسلامی، تقریب مذاهب اسلامی
  - ۲۹۷٫۴۸۳ اسلام و اجتماع
  - ۲۹۷٫۴۸۵ اسلام و علوم
  - ۲۹۷٫۴۸۶ اسلام و فن
  - ۲۹۷٫۴۸۷ اسلام و هنر
  - ۲۹۷٫۴۸۸ اسلام و ادبیات
  - ۲۹۷٫۴۸۹ اسلام و تمدن غرب
- ۲۹۷٫۴۹ تاریخ کلام (... متکلمان)
۲۹۷٫۵ فرق و مذاهب اسلامی (بررسی فرق)
- ۲۹۷٫۵۱ مذاهب فقهی اهل سنت
- ۲۹۷٫۵۲ مذاهب کلامی
- ۲۹۷٫۵۳ فرق شیعه
- ۲۹۷٫۵۴ خوارج
- ۲۹۷٫۵۵ سایر فرق اسلامی
- ۲۹۷٫۵۶ فرق منشعب از اسلام
۲۹۷٫۶ اخلاق اسلامی
- ۲۹۷٫۶۳ اخلاق فردی
- ۲۹۷٫۶۴ اخلاق خانوادگی
- ۲۹۷٫۶۵ اخلاق اجتماعی
- ۲۹۷٫۶۷ مواعظ و حکم
- ۲۹۷٫۶۸ حکایات اخلاقی، داستان‌های پندآمیز
۲۹۷٫۷ آداب و رسوم اسلامی
- ۲۹۷٫۷۲ آداب و رسوم زندگی
- ۲۹۷٫۷۳ ایام مذهبی
- ۲۹۷٫۷۴ عزاداری
- ۲۹۷٫۷۵ مساجد، تکایا و حسینیه‌ها
- ۲۹۷٫۷۶ زیارتگاه‌ها
- ۲۹۷٫۷۷ ادعیه، زیارت‌نامه، مناجات‌نامه
- ۲۹۷٫۷۸ نذرها و نیازها
۲۹۷٫۸ تصوف و عرفان
- ۲۹۷٫۸۲ مجالس، مقالات و مکتوبات عرفانی
- ۲۹۷٫۸۳ عرفان
- ۲۹۷٫۸۴ تصوف، آداب طریقت و سلوک
- ۲۹۷٫۸۵ فتوت
- ۲۹۷٫۸۷ طرایق صوفیه
- ۲۹۷٫۸۹ تاریخ تصوف (... عارفان، صوفیان)
۲۹۷٫۹ تاریخ و جغرافیای اسلام
- ۲۹۷٫۹۱ تاریخ اسلام (صدر اسلام)، اسلام در مناطق مختلف
- ۲۹۷٫۹۲ سرگذشت نامه
- ۲۹۷٫۹۳ سیرت نبوی
- ۲۹۷٫۹۴ صحابه و تابعین
- ۲۹۷٫۹۵ ائمه اثناعشر، چهارده معصوم
- ۲۹۷٫۹۷ زنان مقدسه اسلام
- ۲۹۷٫۹۹ علما و مجتهدان، اسلام شناسان

چکیده رده زبان فارسی ویرایش

رده زبان‌های ایرانی (فارسی) در کشورهای فارسی‌زبان متمایز شده و معمولاً بلافاصله قبل از رده ۴۲۰ قرار می‌گیرد.

۰ فا ۴ زبان‌های ایرانی (فارسی)
۸ فا ۴ کاربرد فارسی معیار، زبانشناسی کاربردی
- ۸٫۹ فا ۴ فارسی شهرستانی (محلی): (الفبایی برحسب نام محل مانند: اراکی، اصفهانی، بیرجندی، تاجیکی، قزوینی، سیستانی و…)
۹ فا ۴ گویش‌های ایرانی: زبان ترکی که ۴۰ میلیون نفر مادر زادی صحبت می‌کنند. و بعلاوه گویش‌ها و
لهجه‌های مختلف زبان فارسی که از شمالی‌ترین نقطه ایران تا جنوبی‌ترین نقطه ایران شامل می‌شود، گویش‌های لری و کردی از مشتقات زبان فارسی می‌باشد که درغرب ایران وجود دارد، البته زبان عربی هم در ایران در بین مردمان جنوب غرب کشور عزیزمان به وفور صحبت می‌شود،

چکیده رده ادبیات فارسی ویرایش

رده ادبیات ایرانی و فارسی در کشورهای فارسی‌زبان متمایز شده و معمولاً بلافاصله قبل از رده ۸۱۰ قرار می‌گیرد.

۰ فا ۸ ادبیات ایرانی، ادبیات فارسی
۱ فا ۸ شعر
۲ فا ۸ نمایشنامه
۳ فا ۸ داستان
۴ فا ۸ مقاله
۵ فا ۸ خطابه و سخنرانی
۶ فا ۸ نامه
۷ فا ۸ طنز و هجو و هزل
۸ فا ۸ نوشته‌های گوناگون ادبی (... نثر)
۹ فا ۸ ادبیات گویشهای مختلف ایرانی

چکیده رده تاریخ ایران ویرایش

۹۵۵ ایران

۹۵۵ آثار کلی تاریخ ایران
- ۹۵۵٫۰۰۳ دائرةالمعارف، واژه‌نامه و فرهنگ‌ها
- ۹۵۵٫۰۰۴ موضوع‌های خاص: جغرافیای تاریخی، آثار تاریخی و دیدنی، جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی، جنبش‌ها و قیام‌ها، سرگذشت‌نامه‌ها
۹۵۵٫۰۱ تاریخ ایران از آغاز تا دوره اشکانیان
- ۹۵۵٫۰۱۱ تاریخ اساطیری و افسانه‌ای
- ۹۵۵٫۰۱۲ ماقبل تاریخ تا مادها
- ۹۵۵٫۰۱۳ مادها
- ۹۵۵٫۰۱۴ هخامنشیان
- ۹۵۵٫۰۱۹ سلوکیان
۹۵۵٫۰۲ اشکانیان
۹۵۵٫۰۳ ساسانیان
۹۵۵٫۰۴ تاریخ ایران پس از اسلام تا غزنویان (جنبش‌های ایرانی، طاهریان، صفاریان، علویان، سامانیان، زیاریان و بوییان)
۹۵۵٫۰۵ غزنویان تا حمله مغول (غزنویان، سلجوقیان، اسماعیلیان، خوارزمشاهیان، شبانکاره، اتابکان، قراختائیان)
۹۵۵٫۰۶ از حمله مغول تا صفویه (مغولان، ایلخانان، کرتیان، سربداران، تیموریان، قره قویونلو و آق قویونلو)
۹۵۵٫۰۷ صفویان تا قرن سیزده شمسی
- ۹۵۵٫۰۷۱ صفویان
- ۹۵۵٫۰۷۲ افشاریان
- ۹۵۵٫۰۷۳ زندیان
- ۹۵۵٫۰۷۴ قاجاریان
- ۹۵۵٫۰۷۵ انقلاب مشروطه
۹۵۵٫۰۸ قرن چهارده شمسی
- ۹۵۵٫۰۸۲ دوره پهلوی
- ۹۵۵٫۰۸۳ انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۵۷
- ۹۵۵٫۰۸۴ جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۵۸-
  - ۹۵۵٫۰۸۴۲ خمینی
  - ۹۵۵٫۰۸۴۳ جنگ ایران و عراق
  - ۹۵۵٫۰۸۴۵ موضوع‌های خاص (الفبایی)
۹۵۵٫۱–۹۵۵٫۸ تاریخ محلی (استان‌ها و مناطق ایران)
- ۹۵۵٫۱ استان تهران، مرکزی
- ۹۵۵٫۲ استان مازندران، گیلان
- ۹۵۵٫۳ استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان
- ۹۵۵٫۴ استان کردستان، همدان، باختران
- ۹۵۵٫۵ استان لرستان، خوزستان، ایلام
- ۹۵۵٫۶ استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر
- ۹۵۵٫۷ استان کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان [و خلیج فارس]
- ۹۵۵٫۸ استان خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان
- ۹۵۵٫۹ استان یزد، اصفهان، چهارمحال و بختیاری
۹۵۵٫۹۷ قوم‌شناسی. اقوام، ملیت‌ها و اقلیت‌ها
- ۹۵۵٫۹۷ (آسوریان - ارمنیان - بارکزائی - بختیاری - بلوچ - بویراحمدی - بهمنی)
- ۹۵۵٫۹۸ (ترکمن - قشقایی - کرد - لر - مکری - سایر)

منابع ویرایش

↑ راهنمای ایجاد و گسترش کتابخانه‌های آموزشگاهی، موسی مجیدی، تهران: انتشارات مدرسه، چاپ دوم(۱۳۸۲)، صفحهٔ ۲۳۴.

خلاصه رده‌بندی دهدهی دیویی و نمایه نسبی، ملویل دیویی، ترجمه: سید ابراهیم عمرانی، تهران: انتشارات و انقلاب اسلامی ۱۳۷۲.

[1] راهنمای ایجاد و گسترش کتابخانه‌های آموزشگاهی، موسی مجیدی، تهران: انتشارات مدرسه، چاپ دوم(۱۳۸۲)، صفحهٔ ۲۳۴.

[۱]