رضاقلی میرزا

رضاقلی میرزا (زاده ۱۷۱۹ - درگذشته ۱۷۴۷ میلادی/۱۱۲۶ خورشیدی در کلات)، فرزند ارشد نادرشاه افشار بود.

رضاقلی میرزا
شاهزاده
نگاره‌ای هندی از رضاقلی میرزا
نایب‌السلطنه ایران
دوران	۷ نوامبر ۱۷۳۸ – ۲۶ ژوئن ۱۷۴۰
پیشین	تهماسب‌قلی خان
جانشین	نصرالله میرزا
زاده	۱۵ آوریل ۱۷۱۹ ابیورد، خراسان، ایران
درگذشته	۲۰ ژوئن ۱۷۴۷ (۲۸ سال) کلات، خراسان، ایران
آرامگاه	مشهد، خراسان، ایران
همسر(ان)	فاطمه‌سلطان بیگم
فرزند(ان)	شاهرخ‌شاه فتحعلی میرزا احمدقلی میرزا همایون میرزا بیستون میرزا محمود میرزا
خاندان	افشاریان
پدر	نادرشاه
مادر	گل‌افشان خانم

زندگی

هنگامی که نادرشاه به هندوستان می‌رفت رضاقلی خان را به نیابت سلطنت برگزید. هنگامی که شایعه کشته شدن نادرشاه در هند به ایران رسید رضاقلی افشار که نائب السلطنه و ولیعهد نادرشاه بود خود را در یک قدمی سلطنت دید پس برای استحکام حکومتش شاه تهماسب دوم ،شاه عباس سوم و بیشتر اعضای خانواده صفوی را در سبزوار کشت که‌ همین خبر موجب خودکشی همسر رضاقلی، فاطمه‌سلطان بیگم دختر سلطان حسین صفوی شد.

هلندیان گزارش دادند که ولیعهد از پدرش بدتر است چرا که سخت آزمند و خونخواره است و مردم را برای جزئی ترین چیزی به دیار مرگ میفرستد. او محصلانی برای گرفتن پول از معدود مردم ثروتمندی که باقیمانده بودند فرستاد. رفتار این محصلان چنان ستمگرانه بود که حتی حاکم اصفهان هم جرأت نداشت سخنی برخلاف آن‌ها بر زبان آورد.

پس از آنکه جعلی بودن خبر کشته شدن نادرشاه مشخص شد رضاقلی امید داشت که پس از مراجعت پدر مقام خود را حفظ کند و سلطنت را برای خود نگاه دارد. پس از مراجعت نادر به ایران آنگاه که برای جنگ با لزگیان از راه استرآباد و مازندران عازم شروان گردیده بود در ضمن عبور از جنگلهای مازندران مورد سوء قصد قرار گرفت و گلولهٔ یکی از آن دو بازوی راست او را خراشید و دستش را زخمی کرد.

نادر تصور کرد که رضاقلی میرزا مسبب این توطئه‌است. شاهزاده محاکمه شد و حتی بدو قول دادند که اگر اعتراف کند معاف خواهد شد اما او به بیگناهی خود مُصِر بود. پس از لشکرکشی لزگیها حکم شد رضاقلی را کور کنند و چنین کردند اما نادر بعدها از این عمل خود پشیمان گردید. شبی نادر در اردوگاه از چادرها بازرسی می کرد به چادری رسید که چراغ نداشت، از بیرون چادر پرسید چرا این چادر روشن نیست، یکنفر در چادر جواب داد کسی که کور است روشنایی نمی‌خواهد. نادر از صدا فهمید که پسرش رضاقلی میرزاست بقدری خشمناک شد که فردای آن روز دستور داد کسانی که در امر کور شدن پسرش حضور داشته و مانع نشدند همه را به قتل برسانند.

علیقلی خان برادرزادهٔ نادر که بعد از نادر خود را پادشاه خواند و به علی شاه (عادل شاه) شهرت یافت رضاقلی میرزا و دیگر شاهزادگان را که در کلات بودند یک روز به قتل رسانید و فقط شاهرخ میرزا زنده ماند.

هدایت او را در شمار گویندگان آورده گوید: گاهی بیتی می‌گفته‌است و این رباعی از آن جمله است:

آن شوخ که از کلبهٔ من پای کشید		می‌رفت و هر آنچه منع کردم نشنید
گفتم که بمان به کلبه‌ام گفت که شب		در خانهٔ هیچ‌کس نماند خورشید

مرگ

رضاقلی میرزا به سال ۱۱۶۰ ه‍.ق (۱۱۲۶ خورشیدی) کشته شد.

منابع

رضاقلی میرزا افشار ایل قرخلو شاخه‌ای از ایل افشار زادهٔ: ۱۵ آوریل ۱۷۱۹ درگذشتهٔ: ۲۰ ژوئن ۱۷۴۷
مناصب سیاسی
پیشین: ابراهیم‌خان افشار به عنوان حاکم خراسان	صاحب‌اختیار خراسان ۱۷۳۸–۱۷۳۶	پسین: ؟
عنوان سلطنتی
بدون متصدی آخرین تصدی توسط: تهماسب‌قلی خان	نایب‌السلطنه ایران ۱۷۴۰–۱۷۳۸	پسین: نصرالله میرزا