روابط ایران و سوریه
روابط ایران و سوریه را می‌توان کهن‌ترین روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی بین ایران و یکی از کشورهای عربی منطقه خاورمیانه دانست. این روابط هیچگاه در حد عالی نبوده‌است ولی همواره نقاط مشترک زیادی بین اهداف مدنظر رهبران دو کشور بوده‌است که تمایل به حفظ روابط در حد خوب را موجب شده‌است.[۱]
 | |
 ایران |
 سوریه |
|---|---|
| سفارتخانه | |
| سفارت ایران | سفارت سوریه |
| نماینده | |
| سفیر ایران | سفیر سوریه |
کشورهای غربی و عربی از دهه ۸۰ میلادی شروع به یک سری اقدامات جهت دور کردن سوریه از ایران می‌نمودند که هیچگاه موفق نشدند این رابطه را قطع نمایند و رهبران سوریه همواره در مقابل خواست این کشورها مقاوت نموده‌اند.[۲] یکی از مهم‌ترین دلایل حفظ این روابط وجود خطرات منطقه‌ای مشترکی همچون اسراییل بوده‌است. بشار اسد در پاسخ به درخواست صلح بنیامین نتانیاهو در ازای باز پس دادن بلندی‌های جولان و قطع رابطه با ایران، اعلام نمود حاضر است با شرط اول با اسراییل صلح نماید ولی قطع رابطه با ایران محال است.[۳] سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، سوریه را نزدیک‌ترین کشور خاورمیانه به ایران در طول ۳۰ سال گذشته نامیده و این کشور را یکی از کشورهای محور مقاومت در مقابل اسرائیل توصیف کرده‌است.[۴]
در حال حاضر حامد حسن[۵] سفیر سوریه در ایران و سید احمد موسوی[۶] به عنوان سفیر ایران در سوریه مشغول به فعالیت می‌باشد.
روابط سیاسی ویرایش
قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ویرایش
تاریخچه روابط ایران و سوریه را می‌توان از سال ۱۹۴۶ (۱۳۲۵ خورشیدی) برشمرد، زمانی که سوریه به استقلال رسید و ایران بلافاصله این استقلال را پذیرفت و اقدام به تأسیس کنسولگری در این کشور کرد. دو کشور در پنجم تیر ۱۳۳۳ در دمشق عهدنامه مودت امضا کردند که پایه روابط دوجانبه شد.
در این دوران با وجود حکومت‌های با دیدگاه‌های متفاوت زمامدار دو کشور، روابط و همکاری‌های مناسبی برقرار بود که ناشی از وجود یک دشمن مشترک به نام رژیم بعث عراق بوده‌است. حمایت ایران از قطعنامه ۳۱۶ شورای امنیت که اسرائیل را وادار می‌کرد ۵ افسر سوری را که در خاک لبنان به اسارت گرفته بود آزاد کند و سفر چهار روزه حافظ اسد به تهران در دی ۱۳۵۴ و امضای توافقنامه‌های همکاری در خلال آن سفر، نمونه‌ای از روابط قابل توجه طرفین بود.[۷]
با آغاز نهضت روح‌الله خمینی و شروع مبارزه علیه حکومت پهلوی، حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه از مخالفین شاه حمایت کرد. او با جناح‌های مخالف ایرانی از طریق سید موسی صدر، مصطفی چمران و بسیاری دیگر از مبارزین ایرانی ارتباطاتی برقرار کرد و آموزش نیروهای مبارز را در کشورش بر عهده گرفت. حافظ اسد پس از تبعید خمینی به پاریس، به تمام سفارت‌های خود در خارج از کشور به خصوص پاریس دستور داد از هیچ کمکی به مخالفان شاه دریغ نکنند.[۸]
بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ویرایش
بعد از انقلاب اسلامی ایران و پایه‌ریزی حکومت جمهوری اسلامی ایران در ایران، مناسبات سیاسی دو کشور تغییر کرد و روابط استراتژیک مستحکمی به وجود آمد. از این زمان به بعد بود که با وجود ادامه حیات دشمن مشترک بعثی در کشور عراق، رهبران دو کشور دشمن مشترک دیگری را مد نظر قرار دادند که به مراتب خطرناک‌تر بود و آن اسرائیل بود.[نیازمند منبع] سوریه یکی از کشورهایی است که در خط مقدم مقابله با اسرائیل قرار دارد و تقویت این کشور از جانب ایران می‌تواند در آینده منازعات اعراب و اسرائیل تأثیرگذار باشد؛ و این یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های ایران در ارائه مشوق‌های اقتصادی قابل توجه به این کشور می‌باشد.[۹]
دو کشور روابط گرم و حمایت از گروه‌های اسلامگرا نظیر حماس و حزب‌الله را در پیش گرفتند و بعد از اعمال فشارهای آمریکا به دمشق و تشدید کشمکش میان آمریکا و ایران، این دو کشور اعلام کردند که با هم متحد شده و یک جناح مشترک را در برابر تهدیدهای خارجی تشکیل خواهند داد.[۱۰]
در خلال جنگ ایران و عراق ویرایش
در زمان جنگ ایران و عراق سوریه به دلیل اختلاف نظرهای شدیدی که با حکومت صدام حسین داشت همواره از ایران پشتیبانی و حمایت می‌کرد.[۱۱]
سوریه، حمایت از جمهوری اسلامی ایران را باعث تقویت بنیه روحی و نظامی خود در برابر اسرائیل و مسائل داخلی لبنان و مبارزه علیه حضور بیگانه در این کشور می‌دانست. مهم‌ترین کمک سوریه در جنگ، حمایت‌های سیاسی آن‌ها از ایران بود، چرا که موضع‌گیری‌های سوریه در کنفرانس کشورهای عربی مانع از شکل‌گیری جبهه متحد کشورهای عرب علیه جمهوری اسلامی ایران شد. این در حالی بود که صدام تلاش داشت تا جنگ با ایران را جنگ عرب – عجم جلوه دهد. سوریه هیئتی از افسران سوری را به کشورهای بلوک شرق فرستاد تا تسلیحاتی را از این کشورها خریداری کند. این تسلیحات مستقیماً در اختیار ایران قرار گرفت تا تحریم‌های تسلیحاتی ایران دور زده شود. این کشور بخشی از فرودگاه بین‌المللی دمشق را به جمهوری اسلامی ایران اختصاص داد [نیازمند منبع].
دمشق برای حمایت کامل از ایران، اطلاعات پایگاه‌های نظامیِ نیروهای عراقی و همچنین سلاح‌های روسی که عراق از آن‌ها استفاده می‌کرد را به تهران داد و همین اطلاعات نقش بسیار مهمی در پیروزی‌های ایران در مقابل تهاجم صدام داشت.[۸]
بعد از جنگ ایران و عراق ویرایش
.jpg)
پس از پایان جنگ سرد روابط ایران و سوریه به سردی گرایید ولی با تلاش مجدد ایران مناسبات دیپلماتیک به حالت عادی بازگشت.[۱۲] در تابستان ۱۳۸۷ مقامات اسرائیل مدعی شدند که سوریه موافقت کرده که در مقابل کمک‌های اقتصادی و نظامی از جانب آمریکا، از استمرار روابط فعلی با ایران دست بردارد.[۱۳] این درحالیست که بشار اسد ارسال چنین درخواستی از جانب آمریکا را خنده‌دار خواند و اعلام کرد تمایل ندارد دیگر کشورها در روابط دو جانبه تهران-دمشق مداخله کنند.[۱۴] وی بهبود روابط اقتصادی با آمریکا استقبال کرد اما اعلام کرد در ازای آن مایل نیست از روابط نزدیک خود با ایران چشم‌پوشی کند زیرا جمهوری اسلامی را متحد خود می‌داند.[۱۵]
بشار اسد تا سال ۱۳۹۰ هشت بار به ایران سفر کرده بود و با مقامات ایرانی ملاقات داشت.[۱۶] در اسفند ۱۳۸۷ بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه حمایت خود از امارات را پیرامون مواضع آن کشور علیه جزایر سه‌گانه ایران اعلام کرد.[۱۷] وی همچنین از برنامه هسته‌ای ایران دفاع نموده و اعلام کرده ایران حق دارد بر اساس قوانین بین‌المللی از انرژی هسته‌ای مسالمت‌آمیز استفاده کند.[۱۸]
جنگ داخلی سوریه ویرایش
ایران در طول جنگ داخلی سوریه، از اصلی‌ترین حامیان حکومت بشار اسد محسوب می‌شد که این امر، مورد اذعان و تأیید بشار اسد نیز قرار گرفته‌است.[۱۹] پیش از رویدادهای ژوئیه ۲۰۱۱ در سوریه، رژیم بشار اسد تمایل داشت حین ارتباط با ایالات متحده آمریکا و اروپا، سیاست‌های ضد اسرائیلی خود را نیز که چارچوب حزب بعث بود دنبال کند و به همین منظور برخی سیاست‌های ضد غربی که ایران قصد داشت در منطقه پس از فروپاشی شوروی دنبال کند را همراهی نمی‌کرد، نا آرامی‌ها و جنگ داخلی سوریه موجب شد رژیم بشار اسد از غربی‌ها فاصله گیرد و به یک متحد بالقوه در منطقه برای ایران تبدیل شود.[۲۰][۲۱]
دیدارهای دوجانبه ویرایش
حافظ اسد در سال ۱۳۷۶ طی سفری به ایران، در تهران با هاشمی رفسنجانی (رئیس‌جمهور وقت) و آیت‌الله خامنه‌ای دیدار کرد.[۲۲][۲۳] اولین سفر بشار اسد به ایران در ۶ اسفندماه سال ۱۳۹۷ و پس از موفقیت ائتلاف ایران، روسیه و سوریه در سرکوب تروریست‌های تکفیری و برقراری آرامش نسبی در این کشور انجام شد.[۲۴][۲۵] رئیس‌جمهوری سوریه روز یکشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ در سفری به ایران، با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، و ابراهیم رئیسی همتای ایرانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد[۲۶][۲۷]
روابط اقتصادی ویرایش
میزان تبادلات تجاری طرفین در سال ۱۳۸۹ بالغ بر ۵ میلیارد دلار برآورد شده‌است.[۲۸] در خلال توافقنامه‌ای که مابین منوچهر متکی و ولید المعلم در اسفند ۱۳۸۸ به امضا رسید، طرفین توافق کردند که اتباع دو کشور برای سفر به کشور دوم احتیاجی به اخذ ویزا نداشته باشند؛ بنابراین توافقنامه مسافران می‌توانند به مدت ۹۰ روز به‌طور مستمر یا ۶ ماه به‌طور منقطع در کشور دیگر حضور داشته باشند و اجباری به تهیه روادید اقامت نداشته باشند.[۲۹] بنابر آمار وزارت جهانگردی سوریه در سال ۱۳۸۸ در حدود ۴۳۰ هزار زائر و گردشگر ایرانی از سوریه بازدید کردند.[۳۰]
بر طبق توافقات مقامات دو کشور، گروه خودروسازی سایپا اقدام به فروش دست کم ۱۰٬۰۰۰ دستگاه خودروی پراید به سوریه نموده‌است.[۳۱] این خودروها به منظور استفاده در خطوط تاکسیرانی سوریه مورد استفاده است و نیمی از خودروهای تاکسی پایتخت سوریه را شامل می‌شود. همچنین خودروی سمند نیز در این کشور مونتاژ می‌شود که قطعات آن از این و به صورت CKD به این کشور منتقل می‌شود. این خودرو در سوریه با نام شام شناخته می‌شود. تا سال ۱۳۹۰ سالانه ۲۵۰۰ دستگاه از این خودرو در سوریه مونتاژ می‌شد.[۳۲]
همچنین به منظور مشارکت در تأمین برق سوریه، شرکت ایرانی مپنا اقدام به مشارکت در ساخت چند نیروگاه برق از جمله نیروگاه سیکل ترکیبی جندر و نیروگاه سیکل ترکیبی تشرین نموده‌است. ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی تشرین با ۲ توربین گازی ۱۶۰ مگاواتی و یک واحد توربین بخار ۱۶۰ مگاواتی در ۵۰ کیلومتری جنوب شرقی دمشق اولین مشارکت بود. قرارداد ساخت این نیروگاه در سال ۱۳۸۶ منعقد شد. مدت زمان تعیین شده برای ساخت این نیروگاه ۳۹ ماهه بود و تا پاییز ۱۳۸۹ ساخت این نیروگاه ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌است.[۳۳]
در نوامبر ۲۰۱۲ ایران پروژه انتقال گاز از پارس جنوبی به کشور سوریه را کلید. این خط لوله که از عراق می‌گذرد در قالب پروژه‌ای با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار انجام گرفته‌است. مذاکرات اولیه این پروژه در ژوئیه ۲۰۱۱ و هم‌زمان با تشدید درگیری‌های نظامی در سوریه انجام گرفت. پیش‌بینی می‌شود بنابر پیش‌بینی‌های اولیه این پروژه ۲۰۱۳ در نیمه دوم سال ۲۰۱۳ به سرانجام می‌رسد ولی با توجه به جنگ داخلی سوریه و عدم ثبات سیاسی در این کشور، احتمال تأخیر در تکمیل پروژه ممکن است.[۳۴]
در حال حاضر شرکت بیمه مشترک با حضور کنسرسیومی از شرکت‌های بیمه ایرانی و با شراکت طرف سوری وجود دارد. همچنین یک بانک مشترک به نسبت سهامداری ۶۰ درصد ایران و ۴۰ درصد سوری فعال است.[۳۵]
روابط نظامی ویرایش
ایران و سوریه در سال ۲۰۰۶ اقدام به امضای یک تفاهم‌نامه نظامی‌کردند که بر پایه آن همکاری‌های نظامی دریایی این دو کشور در دریای مدیترانه گسترش می‌یافت؛ ولی مفاد این پیمان تا سال ۲۰۱۱ و سقوط حکومت حسنی مبارک عملی نشد. پس از از دست دادن کنترل کانال سوئز توسط حکومت حسنی مبارک بود که دو ناو جنگی ایرانی موفق شدند برای اولین بار به مدیترانه راه یابند و در بندر لاذقیه سوریه پهلو گرفتند. اسرائیل مدعی شده بود این ناوها حامل موشک‌های پیشرفته برای تجهیز حزب‌الله لبنان و دیگر گروه‌های مسلح بوده‌اند.[۳۶]
ایران در سال ۲۰۱۰ در جهت شناسایی حملات موشکی و هوایی اسرائیل، اقدام به تحویل دادن یک سامانه راداری پیشرفته به سوریه کرد. هدف از اینکار دفاع از تأسیسات برنامه هسته‌ای ایران در برابر حملات موشکی و تأمین امنیت هوایی سوریه و حزب‌الله لبنان در برابر حملات هوایی جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل بیان شده‌است.[۳۷]
علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل، روز چهارشنبه ۲۹ آذر ۹۶ با اعلام اینکه «به عراق، سوریه یا لبنان سلاح داده‌ایم تا در مقابل داعش و تروریست ایستادگی کنند» گفت که «جمهوری اسلامی ایران هیچ موشکی به یمن نداده‌است». سخنان علی اکبر ولایتی در مورد ارسال سلاح به کشورهایی مانند سوریه در شرایطی ابراز شده‌است که تاکنون مقام‌های جمهوری اسلامی ایران تأکید می‌کردند که کمک تهران به دمشق تنها به اعزام مستشار محدود می‌شود.[۳۸]
روابط ایران و سوریه در گزارش سالانه آمریکا ویرایش
وزات امور خارجه ایالات متحده آمریکا در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۷ گزارش سالانه خود دربارهٔ تروریسم در سال ۲۰۱۶ را در ۷ فصل منتشر کرد که در آن ضمن پرداختن به موضوع تروریسم توسط حکومت ایران گزارش کرده‌است که ایران همچنان در راس کشورهای حامی تروریسم است. در این گزارش سوریه نیز به عنوان کشور حامی تروریسم معرفی شده‌است.
در فصل اول این گزارش تحت عنوان «ارزیابی استراتژیک» نوشته شده‌است: «ایران کماکان اصلی‌ترین کشور حامی تروریسم در سال ۲۰۱۶ بود. نیروی قدس سپاه پاسداران به همراه شرکا، متحدین و عوامل ایران به نقش بی‌ثبات‌کننده در درگیری‌های عراق، سوریه و یمن ادامه دادند. ایران به عضوگیری در سراسر منطقه برای پیوستن به نیروهای شبه نظامی شیعی مرتبط به ایران که مشغول درگیری‌ها در سوریه و عراق هستند ادامه داد و حتی پیشنهاد تابعیت برای کسانی که به این فراخوان گوش داده‌اند را ارائه کرد…
در فصل سوم گزارش سالانه نیز تحت عنوان «کشورهای حامی تروریسم» ضمن پرداختن به نقش ایران در کمک به رژیم اسد، در دو بخش مجزا دربارهٔ ایران و سوریه به عنوان کشورهای حامی تروریسم نوشته‌است:
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ نقش دولت ایران در سوریه − یادداشت یکی از مقامات پیشین رژیم اسد رادیو زمانه
- ↑ «چگونگی رابطه ایران و سوریه از نگاه نشریه عربی». پایگاه خبری تحلیلی فردا | Farda News. ۲۰۰۷-۱۲-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۳.
- ↑ میترا فرهمند (۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۷). «اسد: رابطه با ایران را برای صلح با سوریه قطع نمی‌کنیم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۱۱.
- ↑ روابط ایران و سوریه باید پرشتاب تر از گذشته ادامه یابد بایگانی‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine خبرگزاری شبکه خبر
- ↑ سطح روابط اقتصادی تهران-دمشق کافی نیست بایگانی‌شده در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine شبکه خبر
- ↑ bultannews.com، بولتن نیوز | (۱۳۸۹-۱۰-۰۴). «افتتاح کارخانه شیشه ایرانی در سوریه». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۳.
- ↑ روابط منحصربه‌فرد تهران - دمشق بایگانی‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine وبگاه حوزه نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ بازخوانی حمایت‌های سوریه از ایران بایگانی‌شده در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- ↑ Tabarani, Gabriel G. "CHAPTER XI IRAN VS ISRAEL:BATTLES OF IDEAS". How Iran Plans-to Fight America And Dominate the Middle East [چگونگی نقشه‌های ایران برای مبارزه با آمریکا و تسلط بر خاورمیانه] (به انگلیسی). بلومینگتون، ایندیانا: AuthorHouse. p. ۲۴۴. Archived from the original on 15 May 2013. Retrieved 25 June 2012.
- ↑ محمد خواجویی (۲۹ آذر ۱۳۸۹). «ایران، ترکیه و سوریه نمونه‌ای از همکاری‌های منطقه‌ای». روزنامه همشهری. ص. سیاست خارجی. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۰.[پیوند مرده]
- ↑ Nihat Ali Özcan (۲۲ ژوئن ۲۰۱۱). "Turkey-Syria-Iran triangle is being redrawn" (به انگلیسی). روزنامه حریت. Archived from the original on 24 June 2011. Retrieved 4 July 2011.
- ↑ آمریکا و اسراییل برای جلوگیری از اتحاد ایران و سوریه تلاش می‌کنند بایگانی‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine روزنامه مردم‌سالاری
- ↑ تلگراف مدعی آمادگی سوریه برای قطع روابط خود با ایران شد![پیوند مرده] خبرگزاری مهر
- ↑ رابطه سوریه با ایران راهبردی است همشهری آنلاین
- ↑ بشار اسد: ایران همچنان متحد سوریه خواهد بود بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ روابط ایران و سوریه الگویی برای تمام منطقه است[پیوند مرده] خبرگزاری قطره
- ↑ «Damascus is in favour of UAE's approach for peaceful settlement of isles' issue». Emirates news agency. ۱۹ اسفند ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۰.
- ↑ بشار اسد: روابط ایران و سوریه برای ثبات منطقه ضروری است بایگانی‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine خبرگزاری فارس
- ↑ بررسی ابعاد سفر روحانی به نیویورک در کمیسیون سیاست خارجی عصر ایران
- ↑ «جای پای محکم ایران در سوریه با وجود حضور اعراب». دیپلماسی ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۰.
- ↑ "روابط ایران و سوریه در پرتو مبارزه با داعش". مجله پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی. 8 (32): 169–197. 2017-11-22. ISSN 2008-8035. Archived from the original on 9 March 2022. Retrieved 30 July 2022.
- ↑ «مرکز اسناد آیت الله هاشمی رفسنجانی | مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی و حافظ اسد با خبرنگاران رسانه‌های ایران و سوریه». rafsanjani.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۸.
- ↑ «تصویری قدیمی از حافظ اسد و رهبر انقلاب». قوه قضائیه | خبرگزاری میزان | Mizan Online News Agency. ۱۳۹۴-۰۹-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۸.
- ↑ negarmag.com (۱۴۰۱-۰۲-۱۸). «سفر بشار اسد به تهران». negarmag.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۸.
- ↑ «تلخ و شیرین‌های سیاسی سال ۹۷؛ از «جشن چهل سالگی انقلاب» و «سیلی ۱۳ آبانی مردم ایران به آمریکا» تا «سفر بشار اسد به ایران» و «نشان ذوالفقار برسینه حاج قاسم»». قوه قضائیه | خبرگزاری میزان | Mizan Online News Agency. ۱۳۹۷-۱۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۸.
- ↑ «سفر غیرمنتظره اسد به تهران؛ خامنه‌ای می‌گوید نباید بگذاریم روابط ایران و سوریه تضعیف شود». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۸.
- ↑ «بشار اسد امروز در تهران با مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور دیدار کرد». ایسنا. ۲۰۲۲-۰۵-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۰۸.
- ↑ همایش فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری ایران و سوریه برگزار شد بایگانی‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران
- ↑ توافقنامه لغو روادید میان ایران و سوریه امضا شد[پیوند مرده] خبرگزاری اکونیوز
- ↑ وزیر جهانگردی سوریه بر گسترش روابط با ایران تأکید کرد بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine خبرگزاری ایرنا
- ↑ پراید میکروهیبریدی در ناوگان تاکسیرانی ایران بایگانی‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine وبگاه رسمی سایپا
- ↑ میدان اقتصادی سوریه برای ایران البرز نیوز
- ↑ پریسا پناه‌خواهی (۱۶ آذر ۱۳۸۹). «رکورد جهانی وزارت نیرو در ساخت نیروگاه-شب‌های دمشق روشن می‌شود». روزنامه سیاست روز. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۱.[پیوند مرده]
- ↑ DAREINI، ALI AKBAR (۱۹ نوامبر ۲۰۱۲). «Iran Starts Building Gas Pipeline to Syria». تایم. world.time.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «جزئیات شروع به کار یک بانک و بیمه مشترک بین ایران و سوریه». ایسنا.
- ↑ قدرت‌نمایی ایران و دلخوری اسرائیل از آمریکا[پیوند مرده] دیپلماسی ایرانی
- ↑ CHARLES LEVINSON (۳۰ ژوئن ۲۰۱۰). "Iran Arms Syria With Radar" (به انگلیسی). وال استریت ژورنال. p. World. Retrieved 1 January 2011.
- ↑ رادیو فردا (۳۰ آذر ۱۳۹۶). «ولایتی: به عراق، سوریه یا لبنان سلاح داده‌ایم ولی به یمن موشک نداده‌ایم».
پیوند به بیرون ویرایش
- تصاویر دیدار بشار اسد با رهبری جمهوری اسلامی ایران در آبان ۱۳۸۹
- روابط جمهوری اسلامی ایران و سوریه
- ایجاد شکاف میان روابط ایران و سوریه خیالی خام است
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به روابط ایران و سوریه در ویکیگفتاورد موجود است. |