رپ فارسی

یک سبک موسیقی در ایران

رَپِ فارسی به شکلی از ژانر موسیقی به نام رَپ گفته می‌شود که به زبان فارسی خوانده می‌شود. این سبک موسیقی اگر چه عمدتاً متأثر از سبک رپ آمریکایی است، اما تمام ویژگی‌های آن را ندارد و برخی خصوصیات آن در رپ آمریکایی وجود ندارد. رپ فارسی در اواخر دههٔ ۱۳۷۰ خورشیدی در ایران شکل گرفته‌است و خواننده‌های زیادی به‌طور زیرزمینی و غیرمجاز در این سبک فعال هستند.[۱] در ایران، خوانندگان رپ از این ابزار برای اعتراض به مشکلات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی خود استفاده می‌کنند. البته افراد مختلف با اهداف و نیات متفاوتی مشغول به نوشتن شعر در چنین قالبی می‌شوند.[۲] این زیرسبک از موسیقی این فرم با به‌کارگیری تکنیک‌های غربی و استفاده از منابع بومی موجود به وجود آمده، موضوعی که که در ایران نهایتاً گاهی به سمت و سوی موسیقی عامه‌پسند گرایش یافته‌است به طوری که امروزه جوانان ایرانی خیلی رواج دارد و در ایران به عنوان یک موسیقی دلنشین و آموزنده توسط مردم تأیید می‌شود.[۳] اغلب خوانندگان رپ فارسی مجبور به مهاجرت شده‌اند و با نظام حاضر مخالف هستند.

موسیقی در ایران
تاریخ
پیش از اسلامهخامنشیانساسانیان
پس از اسلامصدر اسلاممروگی
معاصرقاجارپهلویلس‌آنجلسیزیرزمینی
موسیقی سنتی ایرانی
مقام‌هانظریهٔ ادواردستگاه‌هاتحول مقام به دستگاهردیففواصل موسیقی ایرانیگوشهآوازهاسازهافرم‌ها
دیگر سبک‌ها
پاپرپراکسمفونیکجازمتالکرال
نواحی
آذربایجانیشوشتریایلامیجنوبیباصریمازندرانیبختیاریسیستانیبخشی‌های خراسان شمالیبلوچیبندریترکمنیخراسانیعلوانیهکردیکرمانیگیلکیلری
مناسبتی
زرتشتینوروزخوانیتعزیهرمضانصلوات‌خوانیمداحی

موسیقی رپ فارسی به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:

دسته اول رپرهای مین استریم سبک رپ فارسی بیشتر از موضوع‌هایی مانند زندگی و افکار خود، خوشگذرانی، عشق و مسائل روزمره و عادی ترانه های‌خود را می‌نویسند و تولید می‌کنند و رواج زندگی ای آزاد و دور از قوانین را می‌کنند.[۴]

دسته دوم رپرهای زیرزمینی از نظر آرایه و قافیه‌ها پیچیده‌تر از مین استریم‌ها هستند و معمولاً معترض تر از خوانندگان مین استریم هستند اما مطلقاً جنبه سیاسی اجتماعی ویژگی اصلی این سبک نیست و هر موضوعی که مربوط به اعتراض باشد الزاماً زیرزمینی نیست چرا که بسیاری از تکنیک‌های نوشتاری در کارهای بعضی رپرهای اعتراضی رعایت نمی‌شود و در کنار کارهایشان به خوانندگی راک و پاپ و سبک‌های مین استریم دیگری می‌پردازند.[۵]

تاریخچه

پیشینه غربی

موسیقی رپ در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی و از میان موسیقی سیاه پوستان فقیر متولد شد. رپ در واقع یک نوع موسیقی اعتراض‌آمیز خیابانی است. این موسیقی از پیش پا افتاده‌ترین، سهل‌ترین و خیابانی‌ترین کلمات استفاده می‌کند، بدون این که از حیث ادبی بتوان این نوع استفاده را نقد کرد. در نوشتن متن ترانه‌های رپ، هیچ الزامی برای رعایت قوانین ادبی وجود ندارد.[۶] موسیقی رپ به موضوعاتی از جمله: اختلاف طبقاتی، ریاکاری، دعواهای خیابانی، فرهنگ غالب جهانی و همچنین بحران‌های سیاسی می‌پردازد. کلام آن اگرچه قافیه‌هایی ضعیف دارد و در نگاه بسیاری شعر ناب به حساب نمی‌آید، اما با همین سادگی و بی پیرایگی خود می‌کوشد تا معنایی دیگر از زندگی اجتماعی را به ما یادآوری کند، که بعدی از زندگی مردم کوچه و خیابان است. به نحوی می‌توان گفت چارچوب تعیین شدهٔ موسیقی را که دارای قوانین سخت و مشخص است را خرد می‌کند تا موسیقی در دسترس عامی‌ترین افراد جامعه قرار گیرد.[۷]

شکل‌گیری رپ فارسی

با وجود این که اولین اجرای موسیقی رپ در ایران، در سال اواسط دهه ۶۰ میلادی و توسط حسن شماعی‌زاده خوانده شده‌است. اما موسیقی رپ در ایران در دههٔ ۹۰ میلادی متولد شد؛ به‌طوری‌که جوانان ایرانی ابتدا تنها با رقص هیپ هاپ آشنا شدند و سپس با موسیقی و رشته‌های ورزشی دیگر مانند اسکیت‌بورد و به مرور، نقاشی گرافیتی نیز در ایران ظهور کرد. این سبک موسیقی پس از ترور توپاک شکور (۱۹۹۶) و رسانه‌ای شدن نکات مثبت و معضلات این فرهنگ به صورت گسترده‌تری به نسل جدید جوانان ایران معرفی شد. در اوایل دهه ۷۰ شمسی، گروه سندی با آهنگ مشهور «پری» این نوع موسیقی را به گونه‌ای مؤثرتر در دسترس طرفداران ایرانی قرار داد. متعاقباً در اواخر دهه ۱۳۷۰ خورشیدی موسیقی با این حال و هوا در یک برنامهٔ تلویزیونی به نام «اکسیژن» در ایران پخش شد. این قطعه توسط شهاب حسینی مجری برنامه خوانده شد و تا حدودی مورد توجه قرار گرفت.[۸] تقریباً دو سال بعد از این رخداد، اولین آلبوم رسمی رپ فارسی در ایران توسط شاهکار بینش‌پژوه با نام اسکناس منتشر شد. این آلبوم که در سبک رپ طنز بود، اولین آلبوم رپ فارسی بود که در ایران با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شد.[۸]

در مورد فعالیت گروه‌های زیرزمینی رپ فارسی در ایران به دلیل پیچیدگی شرایط و تحت فشار بودن هنرمندان این سبک از موسیقی زیرزمینی، منابع دقیق و موثقی دال بر تاریخچهٔ اصلی، برنامه‌های ملاقات و نحوه شکل‌گیری گروه‌های ابتدائی منتشر نشده‌است. در اواخر دههٔ هفتاد خورشیدی رپ فارسی شکل جدی تری به خود گرفت، گروه زدبازی (در ابتدا شامل سامان رضا پور و مهراد مستوفی راد و سهراب مصطفوی)، گروه دونفرهٔ یاشار و شایان و سروش لشکری با نام مستعار هیچ‌کس، یاسر بختیاری با نام مستعار یاس، بهنام مهرخوان با نام مستعار دیو سپید در آمریکا از اولین خوانندگان[۹] و سپس بهرام نورایی، عرفان، حسین رحمتی، رضا ناصری آزاد، از اولین گروه‌ها یا اشخاصی هستند که به رپ فارسی پرداختند.[۱۰]

موقعیت در ایران

در سال‌های اخیر به تعداد گروه‌ها و خوانندگان رپ در داخل ایران افزوده شده‌است. همچنین آثار گروه‌ها و خوانندگان رپ فارسی در خارج از ایران نیز از طریق اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای در ایران منتشر می‌شود. با توجه به این که اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای توزیع قانونی تولیدات موسیقی، برای این افراد عملاً امکان‌پذیر نبوده‌است و با توجه به فقدان قوانین انتشار الکترونیک و حق تکثیر در ایران، پخش این آثار از طریق اینترنت و معمولاً به صورت رایگان انجام می‌گیرد. اغلب گروه‌های زیرزمینی ایرانی نیز آثار خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی، وبگاه‌ها و وب‌نوشت‌های شخصی به گوش شنوندگان می‌رسانند.[۱۱]

تصویری که از موسیقی رپ در ایران ترویج می‌شد گاهی آن را مرتبط با شیطان‌پرستی قرار می‌داد. در ۲۵ مهرماه ۱۳۸۷ برنامه‌ای از یکی از شبکه‌های تلویزیونی ایران پخش شد که به گفته سازندهٔ آن، به بینندگان نشان می‌داد که شیطان‌پرستی رابطه‌ای با رپ ندارد.[۱۲] با این حال، به نظر برخی منتقدان این برنامه در عمل تأثیر عکس روی بینندگانش می‌گذاشت.[۱۳]

گسترش رپ فارسی به‌طور زیرزمینی و از طریق اینترنت، به ویژه با توجه به این که برخی از آثار زیرزمینی شامل فحش و ناسزا بود، باعث شد که دفتر موسیقی وزارت ارشاد در مورد اعطای مجوز به آثار این سبک سخت‌گیرانه عمل کند. مدتی پس از این که قطعه‌ای در سبک «رپ-پاپ» فارسی در عنوان‌بندی مجموعهٔ تلویزیونی «خانه به دوش» از یکی از شبکه‌های تلویزیونی ایران پخش شد، دفتر موسیقی وزارت ارشاد در نامه‌ای به سازمان صدا و سیما از پخش ترانه‌ای با این سبک از رسانه‌ای مانند تلویزیون گلایه کرد.[۸] در سال ۱۳۸۴ نیز اولین موزیک «رپ-پاپ» فارسی آهنگ منو ببین با هنرمندی داریا منتصر و عماد و بهمن فرجی ساخته شد و از رادیو بی‌بی‌سی نیز پخش شد. با این حال، در اواخر سال ۱۳۸۵ خورشیدی آلبومی ۸ قطعه‌ای از مجید غفوری با نام «نگو دیره» منتشر شد که در یکی از قطعه‌های آن بخش‌هایی به سبک رپ توسط یاس خوانده شده بود. شایعاتی در مورد مجوز نداشتن این آلبوم یا مجاز شدن موسیقی رپ شکل گرفت که در نهایت با تأیید رسمی مجاز بودن این آلبوم توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، برطرف شد.

ممنوعیت‌ها

در آبان ۱۴۰۱ خبری مبنی بر حکم اعدام فردی به نام سامان یاسین که بر مبنای اجرا ترانه‌های سیاسی با مضمون رپ فارسی با حکم قاضی کل پرونده محکوم به اعدام شده‌است در فضای مجازی پخش شد.

ممنوعیت رپ فارسی در جمهوری اسلامی منجر به زندانی شدن بسیاری از رپر های ساکن ایران و مهاجرت آنها به خارج از ایران شده است ، با گذشت زمان و بازتاب رپ در همه عناصر جامعه اینطور به نظر می‌آید که حساسیت های حکومتی در این باب کم رنگ تر شده است .

خوانندگان رپ فارسی

دسته‌بندی خوانندگان رپ فارسی مانند همه جای دنیا به یک دسته اصلی زیرزمینی است با این حال در بین این خوانندگان دسته بندی های فرعی و غیر رسمی نیز وجود دارد ، مانند :


۱. دسته بندی خوانندگان رپ فارسی :

نسل یکم‌: رپر های که قبل از سال ۱۳۸۵ شروع به فعالیت کردده‌اند

سروش هیچ‌کس، رضا پیشرو ، امیر تتلو ،حصین،یاس

نسل دوم: رپر های که در میان سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ شروع به فعالیت کرده‌اند حمید صفت و علی سورنا

نسل سوم:رپر های که در میان سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ شروع به فعالیت کرده‌اند فدایی و لیتو

نسل چهارم:رپر های که در میان سال های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ شروع به فعالیت کرده‌اند کاردو و هیپهاپولوژیست و گادپوری و ۰۲۱kid و يانگ صادن و چرسي.

نسل پنجم: رپر های که فعالیت خود را بعد از سال ۱۴۰۰ آغاز نموده‌اند ایکس ویسکی پابلو


۲. دسته بندی خوانندگان به مین استریم و آندر گرند:

عمده خوانندگان نسل یک رپ فارسی آندرگرند محسوب می شوند ، آنها به دنبال اعتراض و اصلاحات جامعه از طریق رپ هستند و موسیقی رپ را نوعی سکوی اجتماعی و تریبون آزاد تلقی می کنند ، هر چند گاهی دیده شده است آثاری با سبک مین استریم از آنها پخش شود با گذشت زمان و متعدد شدن نسل های رپ فارسی به تعداد رپر های مین استریم اضافه شده ، طرفداران و اجرا کنندگان این سبک به دنبال لذت های زندگی و بیان آنها در آثار خود هستند و بیشتر رپ را برای این دنبال می کنند و حتی گاهی مخالف دخالت رپ در امور اجتماعی هستند ، در واقع این تلاقی سلایق و سبک ها باعث به وجود آمدن نوعی الگوی غربی اُلد اسکول و نیو اسکول در بدنه رپ فارسی شده است که اکثر خوانندگان نسل جدید ، بنیان گذاران و خوانندگان نسل یک را مقصر اصلی غیر مجاز تلقی شدن رپ در ایران میدانند و به دنبال اصلاحات جزئی و یا کلی در آثار هنری هستند .

کتاب‌ها

اولین کتاب ترجمه شده در مورد هیپ‌هاپ توسط تیم هیپ‌هاپا و به ترجمهٔ مهران محمودی و مهرداد جمشیدی‌ها در سال ۱۳۹۵ تحت نام مقدمه‌ای بر هیپ‌هاپ منتشر شد که ترجمهٔ کتاب مهم کی‌آراس-وان بود. یک سال بعد کتاب نسل هیپ‌هاپ نوشتهٔ نصیر مشکوری نیز منتشر شد که به دلیل برخی از مسائل از جمله سختی در تهیهٔ منابع کافی، کتاب در دسترس عموم قرار نگرفت و عدهٔ معدودی به آن دست یافتند. هرچند پیش از این کتاب کتاب‌های تألیفی دیگری از جمله کتاب ابراهیم نبوی در مورد هیپ‌هاپ منتشر شده بودند، ولی این کتاب‌ها از لحاظ منابع و اطلاعات کتب قابل اطمینانی نبودند و اشتباهات زیادی داشتند.

بازتاب در صداوسیما

در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، رضا عطاران در عنوان‌بندی چند مجموعهٔ تلویزیونی از جمله متهم گریخت موسیقی رپ اجرا کرد. همچنین در تعطیلات نوروزی سال ۱۳۸۶ مجموعهٔ تلویزیونی دیگری به کارگردانی رضا عطاران به نام ترش و شیرین از شبکهٔ سوم سیما پخش شد[۱۴] که در عنوان‌بندی آغازین آن، رضا عطاران یک شعر (از نیلوفر لاری‌پور) را به صورت رپ می‌خواند.[۱۵] رضا عطاران و امیرحسین مدرس در عنوان‌بندی یک مجموعهٔ تلویزیونی دیگر به نام خانه به دوش نیز قطعه‌ای به سبک «رپ-پاپ» فارسی خواندند، که مورد توجه قرار گرفت.

[۸] علاوه بر آن صدا سیما از آثار رپ در مجموعه های نمایشی خود استفاده های کرده است ، این استفاده ها گاهی به‌طور مستقیم و یا غیر مستقیم بوده برای مثال ؛ در مجموعه تلویزیونی ۰۲۱ موسیقی از یکی از خوانندگان رپی پخش شده و یا در برنامه های نمایشی گاهی از بیت ها و اشعار رپی استفاده شده ، علاوه بر آن این بهره بری منحصر صدا سیما نبوده و در بخش سینمای خانگی هم نمونه های متعددی از آن دیده شده ، برای مثال در فیلم قورباغه با بازی نوید محمد زاده به‌طور مستقیم و متعدد آثاری از خوانندگان رپ پخش شده ، استفاده انحصاری برنامه های تلویزیونی تنها از آثار خوانندگان رپ نبوده و گاهی حتی از چهره و خود خوانندگان نیز بهره برده‌اند ؛ دعوت امیر تتلو به چند برنامه نمایشی زنده از جمله دید در شب و اخبار شبانگاهی بیست و سی نمونه های از این استفاده ها است .

رپ فارسی در فرهنگ و سیاست

در پاییز سال ۱۳۸۵ پس از انتشار فیلم خصوصی زهرا امیرابراهیمی، یاسر بختیاری (با نام هنری یاس)، با خواندن قطعه‌ای به نام «سی‌دی رو بشکن» و تشویق شنونده به قطع زنجیرهٔ پخش آن فیلم خصوصی، ابعاد اجتماعی موسیقی رپ را بیش از پیش به نمایش گذاشت. در زمستان سال ۱۳۸۵، سروش لشکری با نام هنری هیچ‌کس، ترانه‌ای به نام «وطن‌پرست» را در دفاع از برنامه انرژی هسته‌ای ایران که از موضوعات مهم سیاسی وقت بود به سبک رپ منتشر کرد. همچنین در این آلبوم (جنگل آسفالتمهدیار آقاجانی آهنگساز این آلبوم از تلفیق موسیقی سنتی ایرانی با سبک رپ بهره برده‌است و صدای سازهایی مانند عود، تنبک، نی، دف، قانون و آوازهای ایرانی در آن شنیده می‌شود.[۱۶]

شاهین نجفی از اولین خوانندگان رپ سیاسی است که ترانه‌های او عمدتاً مضمونی اعتراضی و سیاسی دارند. او اولین کسی بود که سبک رپ راک را در ایران اجرا کرد. همچنین ترانه «نقی» او که در سبک رپ بود با واکنش‌ها و حاشیه‌های فراوانی رو به رو شد.[۱۷]

موسیقی رپ ایران در اواخر دههٔ ۸۰ خورشیدی دچار نوعی بحران شد و سبک جدیدی با ترکیب رپ/پاپ و شش و هشت نظر اکثریت مردم را به خود جلب کرد و شبکه‌های ماهواره ای به شدت درحال حمایت از این سبک بودند، حتی فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیون ایران به‌طور غیرمستقیم و گاهی مستقیم از این موسیقی استفاده می‌کردند. البته بعدها رپرهای بهتری مانند بهرام و هیچ‌کس از ریتم شش و هشت در آلبوم‌های ۲۴ ساعت و انجام وظیفه به درستی استفاده کردند و همچنین موضوعات طنز مفهومی توسط کاردو در آهنگ اژدها استفاده شد و رنگ و بوی شش و هشت‌های خالتوری آرام آرام از رپ جدا شد. اما در کنار بحث‌برانگیز بودن‌های شش و هشت در این میان رپرهای دیگری با آهنگ‌هایی با ترویج استفاده از مواد مخدر بسیار بحث‌برانگیز بودند و از سوی دیگر آهنگ‌های ژانر اصلی زیرزمینی رپ که از سوی خوانندگانی مانند بهرام و هیچ‌کس و … خوانده می‌شد، موسیقی رپ ابعاد تازه‌ای به خود گرفت و باعث شد تا بحث مبارزه با موسیقی رپ شکلی جدی بگیرد و فیلتر شدن سایت‌های مربوط به این سبک موسیقی آغاز شد، تعداد زیادی از خوانندگان این سبک از جمله بهرام، هیچ‌کس، پیشرو، ویلسون، تتلو و قاف بازداشت شدند و همچنین استودیوهایی که در آن آهنگ‌های خود را ضبط می‌کردند توسط نیروی انتظامی پلمپ شد. اما هرچه گذشت تب رپ داغ‌تر شد و هواداران این سبک روز به روز بیشتر شدند.[۱۸]

در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ اکثر خوانندگان رپی اعلام طرفداری از کاندیدای مورد نظر خود نموند ، در این بین سروش هیچ‌کس با انتشار پستی با دعوت از طرفداران خود جهت حضور در پای صندوق های رای و رای دادن به حسن روحانی ، حمایت خود را از او اعلام کرد در همین حین دیدار امیر تتلو با سید ابراهیم رییسی بسیار حاشیه ساز شد و توجه ها را به سوی او جلب کرد ، کمی بعد تتلو از رای نیاوردن ابراهیم رییسی اظهار خوشحالی نمود و گفت : همان بهتر که رای نیاورد وگرنه فردا می گفتند که تشدید گشت ارشاد کار امیر تتلو است .

رابطه شعر رپ فارسی با بحر طویل

«بحر طویل» یکی از قالب‌های نسبتاً نوین شعر فارسی است که سرایش رسمی آن تقریباً از دورهٔ صفویه آغاز شد. از دیدگاه فنی این قالب از تکرار نامحدود و دلخواه یک رکن عروضی سالم به‌مانند «فاعلاتن» ساخته می‌شود و همچنین لزومی برای طول مصراع‌ها در آن وجود ندارد. یک مصراع می‌تواند تا جایی که سراینده احساس می‌کند باید کشیده گردد، کشیده شود و سپس قافیه‌ای آورده شود و به مصراع بعد برویم. البته بحر طویل علاوه بر قافیهٔ پایانی می‌تواند در میانهٔ مصراع هم قافیه داشته باشد.[۱۹] در حال حاضر، بسیاری از رپ خوان‌های ایران، در تلاش برای نزدیک کردن شعرهای خود به این گونهٔ شعری هستند.

در زبان فارسی، زیبایی‌شناسی بحر طویل بسیار ساده و زودیاب و لذت‌بخش بوده‌است و شاید به همین دلیل باشد که این قالب از قالب‌های عامیانه و مردم‌پسند شعر فارسی بوده‌است و شعرای مهم و جدی چندان به سرودن آن تمایلی نداشته‌اند. شاعر طنزپرداز معاصر «ابوالقاسم حالت» منظومهٔ «هدهدنامه» اش را در این قالب سروده‌است.[۱۹] متن برخی ترانه‌های رپ فارسی از جهت شعری شباهت زیادی با بحر طویل دارد اگر چه از نظر محتوایی و استفاده از وزن‌های عروضی چنین شباهتی را ندارد. گرچه خوانندگان رپ فارسی از تکنیک دو وزن و قافیه نویسی استفاده می‌کنند و با توجه به تغییر فلو رایم و جابجایی چندین فرمول در یک ترانه رپ شعر بحر طویل را نمی‌توان رپ نامید.

خوانندگان رپ فارسی برای آشنایی نسل جوان با ادبیات فارسی در بعضی از آثار خود به اشعار شاعران گذشته اشاراتی داشته‌اند، برای مثال هیچ‌کس در آلبوم جنگل آسفالت در اولین آهنگ و مقدمه آلبوم مصرعی از سعدی را دکلمه می‌کند و در ترانه دیده و دل شعری از باباطاهر به‌صورت آواز سنتی خوانده می‌شود، همچنین در آلبوم سکوت از بهرام دکلمه ای از احمد شاملو با صدای خودش شاعر استفاده شده‌است، رضا پیشرو در یک فری استایل شعری از مولانا را تحت عنوان «عاشق دیوانه منم» بدون استفاده از موسیقی اجرا کرده‌است، کاردو خواننده نسل ۴ رپ فارسی در آهنگ چرخ و فلک از آلبوم شهربازی متروک دو بیت از شعر «به مادرش گفت علی روزی» از فروغ فرخزاد و یک مصرع بر وزن مصرع «مشکل چه هزار چه صد هزای ای ساقی» از خیام استفاده کرده‌است.

رابطهٔ حکومت جمهوری اسلامی و رپ فارسی

پلیس، صداوسیما در تلاش برای مبارزه با آنچه که «جریان‌های موسیقی ناسالم» می‌نامند، برخورد با موسیقی رپ را در دستور کار خود قرار داد و اقدام به دستگیری عده کثیری از رپ خوان‌های در شهرهای مختلف ایران کردند. تلویزیون دولتی ایران نیز با پخش برنامه‌ای به نام «شوک»، اتهامات مختلف را متوجه هنرمندان رپ و هوادارانشان کرد حتی سایتی با نام برگ موزیک که پخش موسیقی رپ را بر عهده داشت مدیران آن توسط سپاه پاسداران دستگیر شدند و به زندان رفتند و سایت توسط نهاد دولتی توقیف شد.[۸][۲۰][۲۱]

در ۱۵ شهریور ۱۳۹۳ پیروز ارجمند، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از شروع روند مجوزدهی به رپ در ایران خبر داد که با نام گفتاواز معرفی خواهد شد.[نیازمند اسناد]

آرمین زارعی با نام هنری آرمین2afm اولین خواننده رپ ایرانی بود که توانست به‌طور رسمی مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به‌ دست آورد ، تمامی آثار او قبل از دریافت مجوز در سبک های رپ و هیپ هاپ بود اما بعد از دریافت مجوز و شروع به فعالیت رسمی آثار پخش شده از وی در سبک های پاپ بود .

برخی خوانندگان پاپ فارسی با دارا بودن مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، در کارنامه خود آثاری با محتوای رپ به ثبت رسانده‌اند ، برای مثال شهاب مظفری طی یک پست اینستاگرامی با انتشار یک ویدیو از خود که در آن نشان داده شد مشغول اجرای یک قطعه رپی است

منابع

  1. «نگاه تازه: متن و حاشیه رپ فارسی». www.radiofarda.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  2. «تحلیل رپ ایرانی – فارسی از منظر مضامین ارتباطی کانتر هژمونیک (ضدسلطه) | | پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات». www.ricac.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  3. رضا, صمیم; حامد, طاهری کیا (1397-01-01). "بصری شدن رپ فارسی در فضای مجازی (مطالعه موردی فضای اینستاگرام)". 4 (13): 107–144. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Check date values in: |date= (help)
  4. «رپ فارسی». میدان. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  5. «درگیری عجیب طرفداران پاپ کره‌ای و طرفداران رپ فارسی!». فارس من. ۲۰۲۱-۰۶-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  6. «نقد موسیقی رپ با نگاه شاهکار بینش پژوه». هفته نامهٔ چلچراغ، ۲۵ شهریور ۱۳۸۵، شمارهٔ ۲۱۵، ص ۲۰.
  7. شرف الدّین، بزرگمهر. «رپ از نوع ایرانی». هفته نامهٔ چلچراغ، ۲۵ شهریور ۱۳۸۵، شمارهٔ ۲۱۵، ص ۱۵.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ غضنفری، نوید؛ بابازاده، بهمن. «بدنام». همشهری جوان، ۱۱ آبان ۱۳۸۷، شماره ۱۸۷ ص ۴۵.
  9. https://www.mashreghnews.ir/news/345280/نگاهی-به-موسیقی-رپ-و-رپرها-از-نیویورک-تا-تهران-تصاویر-و-فیلم
  10. https://www.tarafdari.com/کاربران/متن/249208/همه-چیز-درباره-ی-رپ-فارسخدایی-خیلی-این-پست-زحمت-کشیدم-بیاید-و-نظرتونو-بگید-ممنون
  11. افشار نادری، نیما. «رپ فارسی». هم‌میهن، ۳ خرداد ۱۳۸۶، ضمیمه شماره ۱۱، ص ۲.
  12. «شیطان‌پرستی ارتباطی به رپ ندارد». موزیک ما. ۱۶ اکتبر ۲۰۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۰۸.
  13. ریاحی‌پور، بابک (۴ آذر ۱۳۸۷). «وایت‌های غیرمجاز». موزیک ما. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۰۸.
  14. «ترش و شیرین». پایگاه جامع اطلاع‌رسانی تلویزیون. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۰۷.
  15. «شوخی با محسن نامجو». خبرنگاران صلح. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۶ آوریل ۲۰۰۷.
  16. «دفاع از انرژی هسته‌ای، در ترانه‌های رپ فارسی». رسانهٔ فرهنگی و هنری پندار. ۰۷–۰۳–۲۰۰۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ آوریل ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۰۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  17. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «هنرمندی که از گیتار سلاح می‌سازد | DW | 01.11.2017». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۶-۰۱.
  18. «بازداشت اعضای گروه‌های موسیقی «زیرزمینی»». رادیو فردا. ۳ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ «بحر طویل، رپ ایرانی». مجلهٔ اینترنتی هفت‌سنگ. ۱۲ بهمن ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۸ مرداد ۱۳۸۷.
  20. «فراخوان وزیر ارشاد برای مبارزه با موسیقی رپ». مردمک. ۱۱ تیر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۰۹.
  21. . رادیو زمانه. ۳ اسفند ۱۳۸۷ http://zamaaneh.com/news/2009/02/post_8076.html. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)

پیوند به بیرون