زبان قِبطی واپسین مرحله از زبان‌های مصری و از خانواده زبان‌های آفریقایی-آسیایی است. از سال ۲۰۰ میلادی تا سال ۱۱۰۰ میلادی در مصر زیاد سخنوری می‌شده. پس از سده ۱۷ میلادی این زبان دیگر سخنوری نشد. دو گویشِ صَعیدی و بُحَیری این زبان از دیدگاه تاریخی اهمیت بیشتری دارند. گویش صعیدی تا سده یازدهم میلادی گویش غالب بود و گویش بحیری بعد از سده یازدهم گویش غالب بوده‌است. در قرن اول میلادی مصری‌ها برای نوشتن این زبان از خط یونانی سود جستند.[۲] اما پس از آن خط قبطی برای آن ایجاد شد که تفاوت‌هایی با الفبای یونانی داشت. شمار افرادی که امروزه به این زبان صحبت می‌کنند حدود ۳۰۰ نفر است. اکنون زبان قبطی زبان دینی اُرتدکسهای قِبطی است.[۳] این زبان بعد از اینکه مصر جزو سرزمینهای اسلامی شد کم‌کم جای خود را به زبان عربی داد. به خاطر اینکه مهاجرت اعراب به آنجا آنچنان افزایش یافت که مصریان در آن مستهلک شدند و فقط اقلیتی که در دین مسیحی باقی‌ماندند، زبان قدیمی خود را نگه داشتند ولی بعد از مدتها آنان نیز زبان خویش را فراموش کرده‌اند و فقط آخوندهایشان در پرستشگاهان، زبان قبطی را بکار می‌برند. این زبان با آثار بازمانده از زبان قدیم مصر اختلاف زیادی ندارد.[۴]

قبطی
ϯⲙⲉⲧⲣⲉⲙⲛ̀ⲭⲏⲙⲓ ~ ⲧⲙⲛ̄ⲧⲣⲙ̄ⲛ̄ⲕⲏⲙⲉ
زبان بومی درمصر
قومیتقبطی
گونه‌های نخستین
الفبای قبطی
کدهای زبان
ایزو ۲–۶۳۹cop
ایزو ۳–۶۳۹cop
گلاتولوگcopt1239[۱]
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.

الفبا ویرایش

 
حروف الفبای قبطی بر اساس گویش بحیری

گلیفهای الفبای قبطی براساس الفبای یونانی هستند که توسط حروف الفبای مصری دموتی تکمیل شده‌اند. این خط نخستین خط برای نگارش زبان‌های مصری بود.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Coptic". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
  2. Reintges, Chris H.(2004). Coptic Egyptian (Sahidic Dialect). Cologne: Rüdiger Köppe. ISBN 978-3-89645-570-3.
    • Wolfgang Kosack Der koptische Heiligenkalender. Deutsch - Koptisch - Arabisch nach den besten Quellen neu bearbeitet und vollständig herausgegeben mit Index Sanctorum koptischer Heiliger, Index der Namen auf Koptisch, Koptische Patriarchenliste, Geografische Liste. Christoph Brunner, Berlin 2012, ISBN 978-3-9524018-4-2.
    • Wolfgang Kosack Lehrbuch des Koptischen.Teil I:Koptische Grammatik.Teil II:Koptische Lesestücke, Graz 1974.
  3. نفرتیتی تتحدث.. « مدونة بصراحة[پیوند مرده]
  4. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دورهٔ جدید