زمین‌لرزه‌های ۱۳۹۱ آذربایجان شرقی

زمین‌لرزه‌های آذربایجان شرقی (۱۳۹۱) دو زمین‌لرزه نسبتاً شدید بودند که در روز شنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۱ مصادف با ۲۲ رمضان ۱۴۳۳ و در آستانهٔ آغاز سومین شب قدر مناطقی از استان آذربایجان شرقی را لرزاندند؛ زمین‌لرزه‌ای با بزرگای گشتاوری ۶٫۴[۱] در ساعت 16:53 به وقت محلّی در ۱۷ کیلومتری اهر و زمین‌لرزه‌ای دیگر با بزرگای گشتاوری ۶٫۳[۱] در ساعت ۱۷:۰۴ به وقت محلّی در ۱۰ کیلومتری ورزقان رخ داد.[۵][۶][۷][۸] مؤسّسهٔ ژئوفیزیک دانشگاه تهران و سازمان زمین‌شناسی آمریکا، کانون هر دو زمین‌لرزه را در عمق حدود ده کیلومتری زمین ذکر کرده‌اند.[۱][۹] زمین‌لرزه، در استان‌های آذربایجان غربی، گیلان، زنجان و اردبیل نیز احساس شد.[۱۰] همچنین این زمین‌لرزه در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، نیز احساس شد.[۱۱]

زمین‌لرزه‌های آذربایجان شرقی (۱۳۹۱)
زمین‌لرزه‌های ۱۳۹۱ آذربایجان شرقی در ایران واقع شده
زمین‌لرزه‌های ۱۳۹۱ آذربایجان شرقی
زمان UTC؟؟
رویداد ISC
USGS-ANSS
تاریخ محلی
زمان محلی
مدت استمرار۳۰ ثانیه
بزرگی۶٫۴ Mw[۱]
۶٫۳ Mw[۱]
ژرفای کانونی۱۰ کیلومتر
مناطق آسیب‌دیده ایران، استان آذربایجان شرقی
پس‌لرزه‌ها۴٫۳۲۲ مورد (تا ۲۷ اسفند)[۲]
تلفات۳۰۶ کشته،[۳] ۵۰۰۰ مجروح[۴]
یکی از گسل‌های اطراف ورزقان
جابجایی صفحات زمین پس از زمین‌لرزه در اطراف ورزقان
تصویر شبکه شتاب‌نگاری در زمان رخ دادن ۲ زمین‌لرزهٔ اصلی آذربایجان شرقی.

رئیس سازمان مدیریّت بحران شمار قربانیان را ۲۵۳ نفر، وزارت بهداشت ۳۰۶ نفر و پزشکی قانونی ۱۶۹ نفر اعلام کرده‌اند.[۱۲] این در حالی است که بر اساس اعلام سازمان جمعیت هلال احمر، ۱۶ هزار مراسم ترحیم برای درگذشتگان این زمین‌لرزه برگزار شده‌است.[۱۳]

تلفات و خسارات

ویرایش

خسارت‌های جانی

ویرایش
 
روستای میرزاعلی‌کندی که در پی وقوع زمین‌لرزه، صد درصد دچار تخریب شد.

بر اثر این زمین‌لرزه در شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس، ۳۰۶ نفر کشته و بیش از ۵۰۰۰ نفر مجروح شدند.[۴][۱۴][۱۵] در مجموع ۱۵۵ هزار نفر دچار حادثه شدند که در اهر ۶۷ هزار نفر، ورزقان ۴۲ هزار نفر، هریس ۴۰ هزار نفر و تبریز شش هزار نفر را در بر می‌گیرد.[۱۶] بیشترین تلفات انسانی از روستاهای «باجه باج»، «گوردره» و «دبنو» و همچنین شهر ورزقان بوده‌است.[۱۷] با گذشت سه روز از زمین‌لرزه، مأموران امداد و نجات هلال احمر، زنی را در روستای سرخاگو از توابع شهرستان ورزقان زنده از زیر آوار بیرون کشیدند. این در حالی است با گذشت یک روز از زمین‌لرزه اعلام شد که عملیات آواربرداری به اتمام رسیده و تمامی افراد از زیر آوار بیرون کشیده شده و مجروحان به بیمارستان منتقل شدند.[۱۸]

خسارت‌های مالی

ویرایش

در محدوده این زمین‌لرزه‌ها ۱۸ هزار و ۶۱۸ واحد مسکونی دچار آسیب شده که از این تعداد ۵ هزار و ۳۲۹ واحد به‌طور کامل تخریب شده‌اند. در مجموع ۴۱۰ روستا دچار تخریب شده و ۶۵ روستا به‌طور کامل از بین رفته‌اند.[۱۹] ۱۲ روستای شهرستان ورزقان به‌طور کامل تخریب شده که هر یک از این روستاها حدود ۹۰۰ تا هزار نفر جمعیت داشتند که کمتر از ۴۰ درصد آن‌ها جان خود را از دست داده‌اند.[۲۰] همهٔ زیرساخت‌های مخابراتی ناحیهٔ ورزقان به هم ریخته و تمامی خطوط قطع شدند. ۶۰ روستای منطقه میان ۵۰ تا ۷۰ درصد و شش روستای شهرستان اهر به‌کلّی تخریب شده‌اند.[۲۱] خسارت‌های واردشده به شبکهٔ برق ۲۵ روستای زلزله‌زدهٔ این استان ۱۲ میلیارد تومان برآورد شد.[۲۲]

بهرام عکاشه متخصّص زلزله‌شناسی و زمین‌شناسی، علّت تلفات و خسارات را عمق کم زمین‌لرزه در ۱۰ کیلومتری زمین، نزدیکی روستاها به گسل و مشکلات بناها و سازه‌های منطقه عنوان کرده‌است.[۲۳]

طبق تخمین‌ها، کل میزان خسارت وارده به استان آذربایجان شرقی از بابت زلزله ۲۱ مرداد، بیش از ۱۰ هزار و ۷۹ میلیارد ریال بوده‌است. بیشترین خسارت در اثر این حادثه طبیعی به مسکن روستایی با بیش از ۴ هزار میلیارد ریال در شهرستان‌های اهر، هریس، ورزقان، تبریز، کلیبر، جلفا، شبستر، خداآفرین، سراب و مرند وارد شده‌است. بخش کشاورزی نیز با بیش از ۲ هزار و ۱۶۱ میلیارد ریال از جمله متضرران این حادثه بوده که بیشترین خسارت بخش‌های کشاورزی در شهرستان اهر با ۷۰۰ میلیارد ریال بوده‌است. مسکن شهری با بیش از یک‌هزار و ۱۵۹ میلیارد ریال و راه و ابنیه با ۵۶۰ میلیارد ریال، مدارس با ۳۱۰ میلیارد ریال، بخش بهداشت و درمان عمرانی با بیش از ۳۰۳ میلیارد ریال، حوزه صنعت و معدن با ۲۵۶ میلیارد ریال، مساجد با ۱۴۵ میلیارد ریال، برق منطقه‌ای با ۱۴۲ میلیارد ریال و بهداشت و درمان غیرعمرانی با بیش از ۱۳۳ میلیارد ریال از بیشترین خسارت دیدگان در آذربایجان‌شرقی در اثر زلزله بودند. در بخش‌هایی نظیر آب و فاضلاب روستایی، گاز، آب و فاضلاب همچنین حوزه آب منطقه‌ای نیز به ترتیب بیش از ۱۲۸، ۱۲۷، ۲۵، ۱۷ میلیارد ریال خسارت ثبت شده‌است. خسارت وارده به ساختمان‌های دولتی و سایر بخش‌ها در مجموع ۲۹۹ میلیارد ریال اعلام شده‌است. بیشترین ثبت خسارت در شهرستان اهر با ۳ هزار و ۱۶۹ میلیارد ریال، ورزقان ۲ هزار و ۸۷۵ میلیارد ریال، هریس با ۲ هزار و ۸۱۵ میلیارد ریال و تبریز با ۷۷۰ میلیارد ریال صورت گرفته‌است.[۲۴]

مقایسه با زمین‌لرزهٔ بم

ویرایش

علیرضا بیگی استان‌دار آذربایجان شرقی، سه روز پس از حادثه در جلسهٔ کارگروه مربوط به مناطق زلزله‌زده که در استانداری آذربایجان شرقی تشکیل شده بود گفت: از ۵۸۰ روستای واقع در سه شهرستان زلزله‌زده واحدهای مسکونی ۳۰۰ روستا بین ۶۰ تا ۱۰۰ درصد خسارت دیده‌اند. درست است که زلزله آذربایجان از لحاظ شدت با بم برابری می‌کند ولی به دلیل شرایط منطقه‌ای و فصل کاری روستاییان تلفات جانی کمتری داشت ولی شدّت تخریب و آسیب‌های وارده به تأسیسات فراتر از زمین‌لرزه بم است.[۲۵]

پس‌لرزه‌ها

ویرایش

از ۲۱ مرداد تا ۲۷ اسفند ماه، در مجموع ۴٫۳۲۲ پس‌لرزه به ثبت رسیده‌است که از این تعداد شدت ۳٫۵۲۳ مورد کوچک‌تر از ۲٫۵ ناتلی بوده، ۴۴۷ پس‌لرزه بین ۲٫۵ تا ۳ ناتلی، ۲۷۲ لرزه بین ۳ تا ۴ ناتلی و ۴۵ مورد نیز بین ۴ تا ۵ ناتلی بوده‌است.[۲]

پس‌لرزه‌های بالای ۵ ناتلی

ویرایش

از میان پس‌لرزه‌های ثبت شده، ۳ مورد بالای ۵ ریشتری قدرت داشته‌اند.[۲۶]

روز ساعت به وقت محلی شدت(MN) ژرفا (کیلومتر) فاصله از نزدیک‌ترین شهر منبع
۲۴ مرداد ۱۳۹۱ ۱۸:۳۲ ۵٫۲ ۸ ۱۴ کیلومتری ورزقان [۲۷]
۲۵ مرداد ۱۳۹۱ ۲۲:۱۹ ۵٫۰ ۴ ۸ کیلومتری ورزقان [۲۸]
۱۷ آبان ۱۳۹۱ ۰۹:۵۶ ۵٫۴ ۱۰ ۹ کیلومتری ورزقان [۲۹]

امدادرسانی

ویرایش

گفته شده در زمان وقوع زمین‌لرزه فرماندار ورزقان پروازی بوده و در این شهرستان سکونت نداشته‌است و هماهنگی با استانداری در مورد این حادثه بعد از حضور با تأخیر وی در شهرستان صورت گرفته‌است.[۳۰] ستاد بحران استان آذربایجان شرقی وضعیت بحرانی ورزقان را مخفی نگه داشته و نخستین نیروهای امدادی پس از گذشت ۷ ساعت (ساعت ۱۲ نیمه شب) از وقوع زمین‌لرزه به منطقه ورزقان اعزام شده‌اند و در طول این مدت تنها خود اهالی و مردم نسبت به امدادرسانی و نجات مجروحان اقدام کرده‌اند.[۳۰]

 
نیروهای هلال احمر در حال اعزام به روستاهای آسیب‌دیده زمین‌لرزه.

البته گزارش‌های داخلی حاکی از آن است که نخستین امدادگران نظامیان بوده‌اند.

نیروی انتظامی از ساعات اولیه زلزله و سپاه و ارتش شبانگاه به داد مردم رسیدند، از جمله گردان ۷۸۶ تکاور لشکر ۲۱ حمزه. این نیروها سپس همراه بسیج برای نجات مردم بسیار همکاری کردند.[۳۱]

یک روز پس از وقوع زمین‌لرزه سرتیم اعزامی هلال احمر به شهرستان هریس و روستاهای اطراف آن در گفتگوی خود با خبرگزاری‌ها از وجود برخی ناهماهنگی‌ها خبر داد و آن را عامل اصلی عدم اسکان و تغذیه زلزله‌زدگان منطقه (هریس) عنوان کرد.[۳۲]
همچنین اعلام شد دسترسی نیروهای امدادی بعد از گذشت این مدت زمان، به بسیاری از روستاهای منطقه به دلیل بسته‌شدن راه‌های ارتباطی آن‌ها میسر نشده‌است و تنها راه دسترسی به این روستاها از طریق امداد هوایی عنوان گشت.
مناطق اطراف اهر، هریس و ورزقان فاقد بیمارستان بودند که همین امر سبب گشت مجروحین حادثه از این مناطق برای مداوا به بیمارستان‌های شهر تبریز انتقال داده شوند و به همین علت تقاضای برپایی بیمارستان صحرایی در منطقه شده بود.[۳۲]

سازمان هلال احمر ایران از آمادگی کشورهایی همچون سنگاپور، تایوان، آلمان و پزشکان بدون مرز و دفتر یونیسف در تهران برای ارسال کمک‌های خود و امدادرسانی در مناطق زلزله زده خبر داد اما گفته شد این سازمان اعلام کرده که در این حادثه نیازی به کمک‌های بین‌المللی وجود ندارد.[۳۳]

واکنش‌ها

ویرایش

واکنش‌های داخلی

ویرایش

در نخستین ساعات پس از بروز زمین‌لرزه، در شبکه‌های اجتماعی از عملکرد دولت ایران و صدا و سیمای آن در برخورد با این حادثه انتقاد شد. منتقدان به پوشش بسیار کم زمین‌لرزه از سوی صدا و سیما و به جای آن، پرداختن به بررسی مسائل کشور سوریه و فلسطین و راهپیمایی روز قدس و پخش اجرای مراسم شب قدر و بی‌توجهی محسوس دولتمردان و مخصوصاً صدا و سیمای داخلی ایران اعتراض داشتند که در ادامه این اعتراضات مردمی صدا و سیما بعد از گذشت سه روز مجبور به پوشش خبری این حادثه شد.[۱۵] این در حالی است که در زمین‌لرزه بم، صداوسیما نقش زیادی در پرداختن به مشکلات زلزله‌زدگان و بسیج افکار عمومی برای کمک به مردم محروم داشت.[۳۴] تارنمای خبری تابناک نیز به جای دولت روز یکشنبه پس از حادثه را «عزای عمومی» اعلام کرد و به انتقاد از واکنش دولت به وقوع این زمین‌لرزه پرداخت.[۳۵] روز بعد از زلزله در حالی که در استان آذربایجان شرقی دو روز عزای عمومی اعلام شده بود،[۳۶] صدا و سیما سریال طنز خنده بازار را پخش می‌کرد.[۳۷]

نمایندگان مجلس ایران، از نحوهٔ امدادرسانی در مناطق زلزله‌زده انتقاد کردند از جمله نمایندهٔ ورزقان، نبودِ مدیریت بحران را یکی از دلایل افزایش تلفات زلزله دانست.[۳۸] مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز در مجلس ایران گفت مشکلات در ساختار مدیریتی مانع امدادرسانی به آسیب دیدگان شمال غرب ایران شده‌است و مدیریت بحران سازماندهی‌شده انجام نگرفت، بلکه این مردم بودند که با وسایل نقلیه شخصی‌شان امدادرسانی می‌کردند.[۳۹] این درحالی است که عزیز نوری، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر آذربایجان شرقی بیان کرده از دقایق نخست زلزله در آذربایجان شرقی تمام مدیران، مسئولان و امدادگران با دهان روزه در تلاش برای برطرف کردن مشکلات زلزله‌زدگان هستد به‌طوری‌که هنوز پس از یک سال که از سونامی آمریکا گذشته‌است آن‌ها نتوانسته‌اند به اندازه کمک‌رسانی‌های چند روز اخیر در آذربایجان شرقی کاری انجام دهند.[۴۰]

 
تخریب خودرو بر اثر ریزش آوار

مسئولان

ویرایش

سید علی خامنه‌ای رهبر ایران، با انتشار پیامی بیان کرد که این حادثهٔ تلخ مایهٔ اندوه عمیق گردید.[۴۱]

چند روز بعد از حادثه محمود احمدی‌نژاد درگذشت مادر رئیس‌جمهور سیرالئون را به دولت و ملت این کشور تسلیت گفت. برخی در پی این پیام از او برای واکنش نشان ندادن به زمین‌لرزه انتقاد کردند.[۴۲][۴۳][۴۴][۴۵] البته این انتقاد در حالی مطرح شد که هیئت دولت در پیامی تسلیت گفته‌بود و بیان کرده‌بود که از همهٔ امکانات برای رسیدگی به موضوع استفاده خواهد کرد.[۴۶] پس از گذشت حدود دو هفته از زمین‌لرزه‌های آذربایجان شرقی، احمدی‌نژاد وارد این استان شد و از نزدیک، از مناطق زلزله‌زده بازدید کرد. وی ضمن همدردی با مردم آسیب‌دیده از زمین‌لرزه، در جریان چگونگی روند امدادرسانی قرار گرفت.[۴۷]

در همان دو-سه روز نخست مصطفی محمدنجار وزیر کشور[۴۸] و مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت[۴۹] به مناطق زلزله‌زده سرکشی کردند.

در پی افزایش انتقادها به بی‌توجهی مسئولان ارشد به زلزله‌زدگان رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، پنج‌شنبه ۲۶ مرداد، صبح روز ششم پس از این حادثه از منطقه بازدید کرد.[۱۲] سفر سرزدهٔ رهبر جمهوری اسلامی به آذربایجان در حالی انجام شد که از یک روز قبل فضای امنیتی شدیدی توسط سپاه پاسداران در منطقه حاکم شده که در مواردی مانع کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان بوده‌است.[۵۰][۵۱] پیش از او محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس‌جمهور ایران بلندپایه‌ترین مقام ایرانی بود که از این مناطق دیدن کرده بود.[۵۲]

وی به چند روستا سرکشید و با مردم چهره‌به‌چهره گفت‌گو کرد. همچنین از وضعیت خدمات‌رسانی پرسید که مردم اعلام رضایت کردند. او گفت که این حادثه می‌تواند سکوی پرش منطقه در آبادانی باشد.[۵۳][۵۴][۵۵][۵۶] همچنین در جلسه‌ای با حضور استاندار آذربایجان شرقی، او با بیان ویژگی‌های مثبت مردم منطقه و اعلام علاقهٔ فراوان به ایشان گفت که خدمات‌رسانی در مقایسه با بم بی‌نظیر بوده‌است.[۵۷]

رسانه‌های داخل ایران کوتاهی محمود احمدی‌نژاد در بازدید از مناطق زلزه زده را بسیار مذمت کردند. احمدی‌نژاد بامداد دوشنبه، ۲۳ مرداد برای شرکت در کنفرانس سران کشورهای سازمان همکاری اسلامی، تهران را به مقصد عربستان ترک کرد. برخی از ناظران معتقدند حضور احمدی‌نژاد پیش از خامنه‌ای در میان زلزله‌زدگان مطلوب رهبر جمهوری اسلامی نبوده و برای سفر او نیز سپاه چند روز زمان لازم داشت تا شرایط امنیتی را آماده کن.[۱۲] البته احمدی‌نژاد چند بار از لزوم حضور خود در مکه دفاع کرد، از جمله در سخنان پیش از نماز جمعهٔ روز قدس، بایستگی و ارزش حضورش در اجلاس را تشریح کرد.[۵۸]

جامعه ورزشی

ویرایش

واکنش‌های خارجی

ویرایش
  •   امارات متحده عربی - مسئولان امارات متحده عربی با ابراز تاسف و اعلام همدردی با خانواده‌های آسیب‌دیده، آمادگی این کشور را برای کمک به زلزله‌زدگان اعلام کردند.[۱۵]
  •   ایالات متحده آمریکا - وزارت خارجه آمریکا با ارسال پستی در صفحه فیس‌بوک خود، همدردی واشینگتن را با آسیب‌دیدگان این زمین‌لرزه اعلام کرد. در این پیام آمده که «مراتب همدردی خود را با افرادی که عزیزان خود را در زلزله‌های امروز استان آذربایجان شرقی از دست داده‌اند ابراز می‌کنیم. برای آنان، مجروحان این زلزله‌ها و آنان که دارایی‌های خود را از دست داده‌اند صبر و بهبودی هر چه زودتر آرزومندیم.»[۱۵] دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا در تاریخ ۲۱ اوت ۲۰۱۲ برای امکان ارسال کمک‌های مالی به زلزله زدگان، قانون ممنوعیت معاملات و مسدود کردن اموال شرکت‌های وابسته به ایران راتا تاریخ ۵ اکتبر۲۰۱۲ و تا سقف ۳۰۰۰۰۰ دلار آزاد کرد[۶۸]
  •   ژاپن - سفیر ژاپن در تهران، ضمن ابراز تأسف و ابلاغ پیام همدردی مردم کشورش، آمادگی ژاپن جهت ارائهٔ کمک‌های انسان‌دوستانهٔ فوری را اعلام کرد.[۶۹]
  •   روسیه - ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با ارسال پیامی به محمود احمدی‌نژاد، ضمن ابراز همدردی، آمادگی آن کشور برای کمک به زلزله‌زدگان آذربایجان شرقی را اعلام کرد.[۷۰]
  •   پاکستان - آصف علی زرداری رئیس‌جمهور و راجه پرویز اشرف وزیر اعظم پاکستان، در پیام‌های جداگانه‌ای، آمادگی هم‌یاری پاکستان با دولت و مردم ایران را ابلاغ کردند.[۷۱]
  •    واتیکان - پاپ بندیکت شانزدهم نیز از جامعه جهانی خواسته بود به کمک قربانیان این زمین‌لرزه بشتابند.[۳۳]
  •   افغانستان - حامد کرزی رئیس‌جمهور وقت افغانستان نیز با ارسال پیامی ضمن ابراز تأثر و اعلام همدردی، وقوع این حادثه را به قربانیان، مردم، رهبر و رئیس‌جمهور ایران تسلیت گفت.[۷۲]
  •   جمهوری آذربایجان - وزارت وضعیتهای اضطراری این کشور ۲۵ تریلی حامل ۴۰ تن آرد ۴۶۰ چادر و ۱۰۰۰ پتو به منطقه اعزام کرد.[۷۳] الهام علی اف، رئیس‌جمهور این کشور نیز با ارسال پیام تسلیتی به رئیس‌جمهور ایران چنین عنوان نمود: خبر زلزله شدید روی داده در شمال غرب کشورتان و وارد آمدن تلفات و خسارات ما را شدیداً متأثر نمود. در این لحظات دشوار ضمن همدردی با شما، بازماندگان این زلزله و ملت برادر ایران، از طرف خودم و ملت آذربایجان شفای عاجل زخمی‌ها و برطرف شدن آثار زلزله را آرزومندم. خداوند فوت شدگان را رحمت کند.[۷۴]
  •   ترکیه - هلال احمر ترکیه اعلام کرد که در حال اعزام کامیونی پر از کمک‌های فوری به مرز ایران است. وزارت خارجه ترکیه در تماس با وزارت همتای خود در ایران، آمادگی این کشور برای کمک به زمین‌لرزه‌زدگان را اعلام کرد.[۷۵]
  •   سازمان ملل متحد - بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای که در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک منتشر شد، از زلزله روز شنبه در شمال غرب ایران که موجب مرگ صدها نفر، به جا ماندن تعداد زیادی مجروح و وارد آمدن خسارات عمده‌ای به مناطق زلزله زده این کشور شد، عمیقاً اظهار تاسف کرد. وی همچنین مراتب تسلیت خود را به دولت و ملت ایران، به ویژه خانواده‌های بازمانده از این حادثه و افرادی که تحت تأثیر این فاجعه قرار گرفته‌اند، ابراز داشت. در این بیانیه آمده‌است که سازمان ملل متحد آماده‌است تا در پاسخ به نیازهای قربانیان این حادثه، حمایت‌های بین‌المللی را بسیج کند.[۷۶]
  •   قطر - امیر، ولیعهد، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر با ارسال پیام‌های جداگانه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور تسلیت گفته اعلام آمادگی ارسال کمکهای مورد نیاز را نمودند. به دستور حمد بن خلیفه آل ثانی امیر دولت قطر یک فروند هواپیمای مجهز بیمارستانی به همراه ۴۰ نفر پزشک و پرستار و تعدادی سگ‌های جستجوگر مهیای اعزام به مناطق حادثه دیده شده بودند که به‌دلیل عدم نیاز هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، از ایشان تشکر شد. یک فروند هواپیمای باربری ۷۴۷ به میزان ۸۰ تن شامل مواد غذایی لباس گرم، پتو، چادر گروهی، موتور برق، خرمای بسته‌بندی و لوازم بهداشتی بعد از ظهر روز سه شنبه ۱۴ اوت عازم استان آذربایجان شرقی گردید.[۷۷]
  •   ونزوئلا - هوگو چاوز رئیس‌جمهور ونزوئلا در گفت‌گوی تلفنی با محمود احمدی‌نژاد ضمن تسلیت اعلام آمادگی برای کمک‌رسانی کرد و گفت ایران می‌تواند در همهٔ شرایط روی کمک‌های ونزوئلا حساب کند.[۷۸]

پوشش رسانه‌ای

ویرایش
 
یادمان زلزله در ارسباران

پوشش رسانه‌ای این زمین‌لرزه توسط صدا و سیما و رسانه‌های دولتی ایران، مورد انتقاد قرار گرفته چرا که متناسب با یک حادثهٔ ملی نبوده‌است. پس از این زمین‌لرزه صدا و سیما روند پخش عادی برنامه‌های خود را ادامه داد و صرفاً به مراسم عزاداری شب قدر و بازی‌های المپیک پرداخت حال آن که اطلاع‌رسانی این حادثه سریعاً به خبر اصلی رسانه‌های غربی تبدیل شد.[۷۹][۸۰][۸۱]

در جلسه علنی دوشنبه ۲۳ مرداد مجلس ایران، علی لاریجانی رئیس قوه مقننه از مسئولان رادیو و تلویزیون ایران خواست با درک شرایط سخت مردم با آن‌ها همدردی کنند. این تذکر بعد از آن مطرح شد که عده‌ای از نمایندگان مجلس به گلایه از عملکرد تلویزیون ایران پرداختند و به ویژه، پخش یک برنامه تلویزیونی طنز به نام خنده بازار را در شامگاه یکشنبه مورد انتقاد قرار دادند. از جمله یونس اسدی نمایندهٔ مشگین‌شهر گفت:[۸۲]

مسئولان صدا و سیما خجالت بکشند. آن‌جا مردم جان خود را از دست داده‌اند و این‌جا خنده بازار پخش می‌کنند، بیگانگان با ما ابراز همدردی می‌کنند ولی صداوسیمای ما نه.

اکبر اعلمی، نماینده سابق تبریز در مجلس ایران با انتقاد از نحوه خبررسانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت:[۸۳]

هیچ پوشش جدی خبری از جانب رسانه ملی دیده نمی‌شود، مردم ناگزیر هستند اخبار و اطلاعات خود را از منابعی چون شبکه‌های ماهواره‌ای که بسیار فعال‌تر از صدا و سیمای جمهوری اسلامی عمل می‌کنند کسب کنند.

پایگاه خبری بازتاب در گزارشی خطاب به مسئولان و صدا و سیمای جمهوری اسلامی نوشت:[۸۳]

فرض کنید زلزله‌زدگان ایرانی هم طرفدار بشار اسد هستند، به دادشان برسید!، ظاهراً برای مسئولان صدا و سیما، جان بیش از هزار تن از هموطنان ایرانی به اندازه آرام بودن خیابان‌های دمشق و پرداختن به مشکلات مردم محروم و مستضعف آمریکا و اروپا اهمیت نداشت و ۱۲ ساعت حیاتی زلزله‌زدگان با کم‌توجهی رسانه ملی و برخی از دیگر مسئولان مربوطه سپری شد[۳۴]

۲۳ مرداد ۱۳۹۱ حبیب‌الله فرحزاد در برنامه به سمت خدا از شبکه سه صدا و سیما با ربط دادن زلزله به صدقه و «درس عبرت»[۸۴][۸۵] انتقادهای متعددی را به خود جذب کرد. این گفته وی دربارهٔ زمین‌لرزه ۱۳۹۶ ازگله نیز مجدد به مردم یادآوری شد که از جمهوری اسلامی ایران انتظار رسیدگی فوری، دقیق و صحیح به زلزله‌زدگان وجود ندارد.[۸۶][۸۷]

افرادی که مصیبت می‌بینند مایهٔ عبرت برای بقیه هستند و باید با صدقه و کارهای خیر این مصیبت‌ها را دور کرد. افرادی که نزدیکان شان در این حادثه آسیب دیده‌اند منتظر کمک دولت نباشند و از نظرمادی ومعنوی به آن‌ها کمک کنند. این زلزله‌ها روز قیامت را بخاطر می‌آورند. در قرآن سورهٔ زلزال داریم. این زلزله‌ها تمام شدنی است و ما باید خودمان را برای زلزلهٔ روز قیامت آماده کنیم.

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ "Magnitude 6.4 - Northwestern Iran" (به انگلیسی). سازمان زمین‌شناسی آمریکا. Archived from the original on 6 March 2013. Retrieved 11 August 2012.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «نبض زلزله در ورزقان همچنان می‌تپد/ ثبت 4292 زلزله در 218 روز». خبرگزاری فارس. ۲۹ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ اسفند ۱۳۹۱. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «farsnews.ir» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. «پس لرزه ۴٫۷ ریشتری در ورزقان/ وزیر بهداشت: ۳۰۶ نفر کشته شدند، ۳۰۳۷ نفر مجروح/ بیمارستان هریس هنوز تحویل نشده، ویران شده‌است». خبرآنلاین. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «افزایش شمارمصدومان به ۵۰۰۰ تن/ نجات دو تن از زیر آوار پس از ۲۱ ساعت». خبرگزاری ایسنا. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  5. «دو زمین‌لرزه بزرگ شمال غرب ایران را لرزاند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  6. «در دو زمین لرزه در استان آذربایجان شرقی بیش از ۱۵۰ تن کشته شدند». صدای آمریکا. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  7. «وقوع دو زمین لرزه بزرگ در استان آذربایجان شرقی». یورونیوز آمریکا. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  8. «بیش از ۱۵۰ کشته و صدها زخمی در زلزله آذربایجان شرقی». دویچه‌وله فارسی. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  9. «دو زلزله نسبتاً شدید شهرستان اهر در آذربایجان شرقی را لرزاند». رادیوفردا. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  10. «نزدیک به صد نفر در زمین لرزه‌های آذربایجان شرقی کشته شدند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  11. «زلزله‌های زنجیره‌ای در آذربایجان‌های شرقی، غربی و اردبیل». عصر ایران. ۲۱ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ شهریور ۱۳۹۱. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 84 (کمک)
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ «بازدید دیرهنگام رهبر جمهوری اسلامی از مناطق زلزله‌زده». دوچه‌وله فارسی. ۱۶ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۲. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 69 (کمک)
  13. «نقاط ضعف و قوت سازمان‌ها در مناطق زلزله زده/۱۵ کاری که وظیفه هلال احمر نبود». خبرگزاری مهر. ۳۱ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ شهریور ۱۳۹۱.
  14. «امدادرسانی به آسیب‌دیدگان زلزله ایران ادامه دارد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ ۱۵٫۳ «افزایش قربانیان زمین‌لرزه‌های آذربایجان شرقی؛ بیش از ۲۵۰ کشته و ۲۰۰۰ زخمی». رادیوفردا. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  16. «معاون اول احمدی‌نژاد: مناطق زلزله زده ظرف دو ماه بازسازی می‌شود». رادیوفردا. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  17. «نتایج تحقیقات از زلزله تبریز/ تصویر شبکه شتاب نگاری زلزله اهر و ورزقان». خبرگزاری مهر. ۵ شهریور ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۵ شهریور ۱۳۹۱.
  18. «اجساد جدیدی در مناطق زلزله‌زده ایران از زیر آوار بیرون کشیده شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۲.
  19. «تعداد زلزله و پس‌لرزه‌های اهر و ورزقان به ۲۲۷۶ مورد رسید». خبرگزاری فارس. ۲۸ شهریور ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۳۹۱.
  20. «عملیات امداد و نجات در مناطق زلزله‌زده ایران 'پایان یافت'». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  21. «'تاریکی هوا جستجو برای زیر آوار مانده‌ها را دشوار کرده‌است'». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۲.
  22. «براورد خسارت‌های وارده به شبکه برق ۲۵ روستای آذربایجان شرقی». سایت خبری شرکت توانیر. ۶ شهریور ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳.
  23. «بهرام عکاشه: در زلزله ۵ /۶ ریشتر یک نفر هم نباید کشته می‌شد». دوچه‌وله فارسی. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  24. «زلزله اهر و ورزقان را ۴۱۶۲ بار لرزاند / ۳۰۹ مورد بالای ۳ ریشتر». خبرگزاری فارس. ۲۶ بهمن ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۶ بهمن ۱۳۹۱.
  25. «شدت تخریب زلزله اخیر فراتر از زلزله بم است». پایگاه خبری افکارنیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۲.
  26. «زلزله اهر و ورزقان را 4162 بار لرزاند / 309 مورد بالای 3 ریشتر». خبرگزاری فارس. ۲۶ بهمن ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۶ بهمن ۱۳۹۱.
  27. «گزارش اولیه زلزله». مؤسسه ژئوفیزیک. ۲۴ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ مرداد ۱۳۹۱.
  28. «گزارش اولیه زلزله». مؤسسه ژئوفیزیک. ۲۵ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ مرداد ۱۳۹۱.
  29. «گزارش اولیه زلزله». مؤسسه ژئوفیزیک. ۱۷ آبان ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۹۱.
  30. ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ «اولین تیم امدادی ۷ ساعت پس از زلزله به منطقه اعزام شد». آفتاب‌نیوز. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در 6 مارس 2013. دریافت‌شده در همان. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  31. «با تکاورانی که آن شب حین عملیات نجات با زلزله زدگان گریستند». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۳۱ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۲.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ «نارسایی در اسکان، تغذیه و امدادرسانی به زلزله‌زدگان آذربایجان». دویچه‌وله. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در 6 مارس 2013. دریافت‌شده در همان. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 61 (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  33. ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ «هلال احمر ایران کمک‌های بین‌المللی به زلزله زدگان استان آذربایجان شرقی را نپذیرفت». رادیوفردا. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در 6 مارس 2013. دریافت‌شده در همان. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ «فرض کنید زلزله زدگان ایرانی هم طرفدار بشار اسدند، به دادشان برسید!». بازتاب. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 76 (کمک)
  35. ««تابناک» امروز را «عزای عمومی» اعلام می‌کند». تابناک. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  36. «اعلام ۲ روز عزای عمومی در آذربایجان شرقی». عصراایران. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  37. «"خنده بازار" سیما در میانه مصیبت زلزله زدگان!». عصراایران. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  38. «تعدادی از نمایندگان مجلس از نحوه امدادرسانی در مناطق زلزله‌زده انتقاد کردند». رادیوفردا. ۱۳ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  39. «انتقاد از روند امدادرسانی به زلزله‌زدگان آذربایجان شرقی ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  40. «امدادرسانی به زلزله‌زدگان با دهان روزه/سونامی آمریکا از یاد BBC نرود». فارس‌نیوز. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ مرداد ۱۳۹۱.
  41. «پیام تسلیت در پی حادثه زلزله در آذربایجان». پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  42. «احمدی‌نژاد درگذشت مادر رئیس‌جمهور سیرالئون تسلیت گفت». پایگاه سرخط. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۲.
  43. «احمدی‌نژاد درگذشت مادر رئیس‌جمهور سیرالئون را تسلیت گفت». پایگاه خبرآنلاین. ۲۴ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۲.
  44. «درگذشت مادر رئیس‌جمهور سیرالئون مهم‌تر است یا زلزله‌زدگان آذربایجانی؟!». ایلنا. ۲۵ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۶ مرداد ۱۳۹۱.
  45. «تداوم سکوت احمدنژاد دربارهٔ زلزله آذربایجان/ پیام تسلیت برای درگذشت مادر رئیس‌جمهور سیرالئون». ایلنا. ۲۴ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۶ مرداد ۱۳۹۱.
  46. «پیام تسلیت اعضای هیئت دولت به مردم شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس». پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  47. «بازدید سرزده رئیس‌جمهوری از روستای زلزله زده زغن آباد ورزقان». خبرگزاری ایرنا. ۳ شهریور ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۳۹۱.
  48. «وزیر کشور وارد مناطق زلزله زده شمال غرب کشور شد». پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  49. «حضور وزیر بهداشت در مناطق زلزله زده آذربایجان شرقی». پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  50. ««جو امنیتی» در پی حضور نیروهای سپاه در مناطق زلزله‌زده». رادیوفردا. ۱۶ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  51. «سپاه پاسداران مانع ارسال کمک‌های مردمی به زلزله‌زدگان است». دوچه‌وله فارسی. ۱۶ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در 6 مارس 2013. دریافت‌شده در ۱۷۷ اوت ۲۰۱۲. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 67 (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  52. «سفر سر زده رهبر ایران به مناطق زلزله زده». ایلنا. ۱۶ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۲.
  53. «حضور رهبر انقلاب در مناطق زلزله‌زده آذربایجان شرقی». پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۶ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  54. «[گزارش ویدئویی] حضور رهبر انقلاب در مناطق زلزله‌زده آذربایجان شرقی». پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۶ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  55. «[گزارش ویدئویی] بیانات در جمع مردم روستای زلزله‌زده اورنگ آذربایجان شرقی». پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۶ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  56. «[گزارش ویدئویی] بیانات در جمع مردم روستای زلزله زده کویچ آذربایجان شرقی». پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۶ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  57. «جلسه پایانی بازدید از مناطق زلزله زده استان آذربایجان شرقی». پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۶ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  58. «دکتر احمدی‌نژاد در سخنان پیش از خطبه‌های نماز جمعه روز قدس: ملت ایران باید پرچمدار عدالت، آزادی و کرامت انسانی در سایه عبودیت و پیروی از پیامبر باشد/تامین حقوق مردم و مقابله با توطئه‌های دشمنان لازم و ملزوم یکدیگر و غفلت از هر کدام موجب شکست است». پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری ایران. ۲۷ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  59. «کریم باقری: کمکها به زلزله‌زدگان ادامه‌دار باشد». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰.
  60. «رژه کاروان ایران به احترام زلزله زدگان آذربایجان/ پله سورپرایز اختتامیه». خبرگزاری فارس. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  61. «پیامک بدون متن برای ابراز همدردی زلزله». پایگاه خبری افکارنیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۲.
  62. «ابراز همدردی علی کریمی با زلزله زدگان شمال غرب کشور». خبرگزاری مهر. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  63. «همدردی باشگاه اوساسونا با زلزله زدگان ایران: ما هم ناراحتیم». سایت گل. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 81 (کمک)
  64. «دایی و راه‌آهنی‌ها به مناطق زلزله زده رفتند». ایسنا. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  65. «تسلیت مهدی رحمتی به همشهریانش». ورزش سه. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  66. «حدادی امروز عازم تبریز می‌شود». خبرگزاری فارس. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  67. «قهرمان کشتی فرنگی المپیک مدالش را به زلزله‌زدگان آذربایجان تقدیم کرد». خبرگزاری فارس. ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. از پارامتر ناشناخته |نشانیhttp://www.farsnews.ir/newstext.php?nn= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  68. Iranian Transactions Regulations31-C.F.R. Part 560
  69. «ابراز همدردی ژاپن با بازماندگان زلزله در ایران». ایرنا. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 80 (کمک)
  70. «روسیه برای کمک به زلزله زدگان ایران اعلام آمادگی کرد». ایرنا. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۲.
  71. "Pakistan offers quake help to Iran" (به انگلیسی). Pak Today. Archived from the original on 6 March 2013. Retrieved 12 August 2012.
  72. «ابراز همدردی رئیس‌جمهور افغانستان با زلزله‌زدگان ایران». دویچه‌وله. ۱۲ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در 6 مارس 2013. دریافت‌شده در همان. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 72 (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  73. http://en.apa.az/news.php?id=177015[پیوند مرده]
  74. http://en.apa.az/news.php?id=177014[پیوند مرده]
  75. "Two quakes in Iran kill 180 and injure 1,500" (به انگلیسی). رویترز. Archived from the original on 6 March 2013. Retrieved 11 August 2012.
  76. «ابراز تاسف دبیرکل سازمان ملل متحد از زلزله در ایران». Xinhua Net. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  77. «"نیازی به کمک‌رسانی قطر نیست"». فردانیوز. ۱۴ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۲.
  78. «چاوز درگذشت جمعی از هموطنان کشورمان در زلزله اخیر را تسلیت گفت». پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری ایران. ۲۶ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۲.
  79. BBC - پوشش ضعیف رسانه‌های حکومت در مورد زلزله آذربایجان در یوتیوب
  80. «عملکرد تامل‌برانگیز صداوسیما در پوشش زلزله». شفاف. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 82 (کمک)
  81. «یادداشت: عملکرد منفعلانه رسانه ملی در پوشش اخبار زلزله مهیب آذربایجان». نصرنیوز. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ مرداد ۱۳۹۱.
  82. «واکنش نمایندگان مجلس به عملکرد تلویزیون ایران در مورد زلزله». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲.
  83. ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ «انتقادها از بی‌توجهی مسئولان به زلزله آذربایجان». دوچه‌وله فارسی. ۱۳ اوت ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۲. کاراکتر C1 control character در |پیوند بایگانی= در موقعیت 63 (کمک)
  84. «91-05-23-حجت‌الاسلام والمسلمین فرحزاد». شبکه سه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۷.
  85. «مردم زلزله زده از دولت توقع کمک نداشته باشند!». یوتیوب. شبکه سه.
  86. «فیلم/ آخوند در صدا و سیما: مردم زلزله زده نباید از دولت توقع کمک داشته باشند، چون حال و روزشان باید درس عبرت بقیه شود!!». وبگاه میلیون. نهضت ملی ایران.
  87. «یک روحانی در صدا و سیما: مردم زلزله زده نباید از دولت توقع کمک داشته باشند».

برای مطالعه بیشتر

ویرایش