سفارت آمریکا در تهران

سفارت اشغال شده در تهران
(تغییرمسیر از سفارت آمریکا)

سفارت آمریکا در تهران تنها نمایندگی سیاسی ایالات متحده آمریکا در ایران تا قبل از ماجرای اشغال سفارت آمریکا بود.[۱] لانهٔ جاسوسی نامیست که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و اشغال سفارت آمریکا در تهران بر روی این سفارت قرار داده‌شد. امروزه این بنا با نام «موزهٔ ۱۳ آبان» برای تماشای علاقه‌مندان در دسترس عموم است.[۲]

سفارت ایالات متحده آمریکا

مکانایران تهران
باز شده۱۹۵۱؛ ۷۳ سال پیش (۱۹۵۱-خطا: زمان نامعتبر}})
بسته شده۱۹۷۹؛ ۴۵ سال پیش (۱۹۷۹-خطا: زمان نامعتبر}})
سفیرLoy W. Henderson (first)
بروس لینگن (last)
سفارت آمریکا در تهران در ایران واقع شده
سفارت آمریکا در تهران
موقعیت سفارت ایالات متحده آمریکا در ایران

هم‌اکنون سفارت سوئیس در تهران، مسئولیت حفاظت منافع آمریکا در ایران را بر عهده دارد.

محدوده و ساختمان سفارت ویرایش

 
عکس هوایی از محوطه اصلی سفارت آمریکا در تهران و فاصله کوتاه آن تا ورزشگاه امجدیه. (تصویر مربوط به دهه‌های میانی سده بیستم میلادی)

این سفارت در تقاطع خیابان‌های مفتح و طالقانی در زمینی به مساحت ۴۴ هزار متر مربع قرار دارد.

معمار ساختمان این سفارت، که در ۰۱۹۴۸ ۱۹۴۸ ساخته گردید، شخصی بنام وان در گراکت (به انگلیسی: Ides van der Gracht) بود که سفارت آمریکا در آنکارا را نیز طراحی کرده بود. طرح ساختمان به دلیل شباهت به طرح دبیرستان‌های آمریکایی در دهه ۰۱۹۳۰ ۱۹۳۰ و ۰۱۹۴۰ ۱۹۴۰ آمریکا، توسط کارکنان آن «هندرسون‌های» (به انگلیسی: Henderson High) لقب گرفت. «هندرسون‌های» در انگلیسی آمریکایی عامیانه بمعنای «دبیرستان هندرسون»، و لوی هندرسون (به انگلیسی: Loy Henderson) نام سفیر آمریکا در سال ۰۱۹۵۱ ۱۹۵۱ در زمان پس از ساخت آن بود.[۳] امروزه ساختمان‌های جدید در داخل محوطه سفارت ایجاد شده و بیشتر ساختمان‌های سفارت تغییر کاربری داده‌اند. ساختمان دوطبقه محل زندگی سفیر آمریکا به محلی دست‌نخورده و متروکه تبدیل شده‌است. برخی از ساختمان‌های قسمت شمالی سفارت تبدیل به سالن‌های ورزشی شده‌اند. یکی از ساختمان‌های نیمه جنوبی سفارت نیز به کتابفروشی تبدیل شده‌است. بر روی دیوارهای سفارت نیز شعارنویسی‌هایی با مضامین مرتبط با انقلاب ایران و نفی آمریکا دیده می‌شود.[۴]

در زمان جنگ ایران و عراق این مجموعه به سپاه پاسداران واگذار شد و از جمله مراکز آموزشی نظامیان جنگ بود. امروزه به عنوان ساختمان مرکزی بسیج دانشجویی کشور می‌باشد.

اشغال سفارت آمریکا ویرایش

در ایران سفارت آمریکا به تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۸ توسط دانشجویان پیرو خط امام اشغال شد و از آن پس سفارت آمریکا را با نام لانه جاسوسی نامیدند.[۵]

بعد از اشغال سفارت ویرایش

در حال حاضر سفارت سوئیس مسئولیت حفاظت از منافع آمریکا در ایران را بر عهده دارد. دولت آمریکا در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۱ اقدام به تأسیس سفارتخانه مجازی آمریکا در تهران بر روی اینترنت کرد.[۶] در تاریخ ۱۵ آذر ماه ۱۳۹۰ سفارت مجازی ایالات متحده آمریکا به دو زبان فارسی و انگلیسی آغاز به کار کرد. یک روز پس از راه‌اندازی «سفارت‌خانه مجازی آمریکا در تهران»، این سایت اینترنتی در ایران مسدود شد. خبرگزاری مجلس ایران ایجاد این سفارت‌خانه اینترنتی را «فریبکاری جدید شیطان بزرگ» خواند.

دیوارنگاره‌های تبلیغی ویرایش

در سال‌های بعد از انقلاب ۱۳۵۷، دیوارهای آجری اطراف سفارت پیشین آمریکا به دلیل نقاشی‌های دیواری ضد آمریکایی مورد توجه بوده‌اند.[۷] طرح این دیوارنگاره‌ها در زمان‌های مختلف با توجه به مناقشه‌های در جریان حکومت ایران و آمریکا تغییر کرده‌است.

در سال ۱۳۹۲ همزمان با مذاکرات اتمی ایران با ۱+۵ طرحی که «صداقت آمریکایی» نام داشت بر دیوار سفارت آمریکا نقش بست.[۸] این طرح که در اصل توسط مؤسسهٔ اوج وابسته به سپاه پاسداران طراحی شده‌بود حاوی این پیام بود که مذاکره با آمریکا بی‌فایده است چون آن‌ها صداقت ندارند.[۸]

در سال ۱۳۹۸ و چند روز پیش از فرا رسیدن سالگرد اشغال سفارت، با حضور حسین سلامی فرماندهٔ کل سپاه از نقاشی‌های جدید این دیوارها رونمایی شد.[۹] تصاویری از یک مجسمهٔ فروپاشیده آزادی، یک پهپاد آمریکایی که در حال غرق شدن در دریایی از خون است، گل حمید استیلی به تیم فوتبال آمریکا که در آن توپ فوتبال به شکل مشت گره‌کرده درآمده و طرح‌هایی با لوگوی کمپانی‌های مشهور آمریکائی نظیر مک‌دونالد، والت دیزنی، لاکهید مارتین از جمله دیوارنگاره‌های جدید هستند.[۱۰][۱۱]

نگارخانه ویرایش

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «سفارت سابق آمریکا در تهران». همگردی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۹.
  2. Sputnik. ««لانه جاسوسی» در ایران موزه شد». ir.sputniknews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۸.
  3. The architecture of diplomacy: building America's embassies ADST-DACOR diplomats and diplomacy series. Jane C. Loeffler. Publisher Princeton Architectural Press, 1998. ISBN 1-56898-138-4 pp.56
  4. اطلاعات جالب درباره سفارت آمریکا در تهران دیپلماسی ایرانی
  5. «سخنرانی در جمع کارکنان بیمه مرکزی ایران (توطئه‌های آمریکا)». سایت جامع امام خمینی.
  6. راه اندازی سفارتخانه مجازی آمریکا در ایران
  7. «Frozen in time, U.S. Embassy in Tehran a monument to Iran hostage crisis». japantimes.co.jp. جپن تایمز. ۳ نوامبر ۲۰۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۸.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ «رونمایی سپاه از طرح‌های جدید دیوار سفارت سابق آمریکا». radiofarda.com. رادیو فردا. ۱۱ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۸.
  9. «New murals, same tension at ex-US embassy in Tehran». rfi.fr. خبرگزاری فرانسه. ۲ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۸.
  10. «New murals, same tension at ex-US embassy in Tehran». france24.com. فرانس ۲۴. ۲ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۸.
  11. «سپاه پاسداران با نگاره‌های دیواری به جنگ آمریکا می‌رود». rfi.fr. رادیو بین‌المللی فرانسه. ۲ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۸.

پیوند به بیرون ویرایش