سنگ آذرین

نمونه‌هایی از سنگ‌های آذرین

سنگ‌های آذَرین در زمین‌شناسی به سنگ‌های حاصل از انجماد مواد مذاب می‌گویند. سنگ‌های آذرین به دو بخش سنگ‌های آذرین درونی و سنگ‌های آذرین بیرونی تقسیم می‌شوند. سنگ‌های آذرین بیرونی حاصل فرایند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانهٔ آتشفشان‌است اما سنگ‌های آذرین درونی حاصل فرایند ماندن ماگما در آشیانه و سرد شدن آهستهٔ آن‌است.

از انواع سنگ‌های آذرین درونی گرانیت و از سنگ‌های آذرین بیرونی بازالت از همه معروف‌تر هستند. تقسیم‌بندی سنگ‌های آذرین توسط اتحادیه بین‌المللی علوم زمین‌شناسی IUGS صورت می‌گیرد.

آذرین درونی

این سنگ‌ها بر اثر سرد شدن مواد مذاب در داخل زمین به وجود می‌آیند مثل سنگ گرانیت – گابرو ویژگی این سنگ‌ها این است که دارای بلورهای درشت می‌باشند و بیشتر رنگ روشن دارند و بسیار زیباتر هستند.

آذرین بیرونی

سنگ‌هایی هستند که بر اثر سرد شدن مواد مذاب در خارج از کوه‌های آتشفشانی به وجود می‌آیند و ریز بلور هستندچون این مواد مذاب توسط آتشفشان از داخل زمین خارج می‌شوند به این سنگ‌ها آتشفشانی نیز می‌گویند. مثال بازالت و ریولیت.

اهمیت زمین‌شناسی

سنگ‌های آذرین ۹۰ تا ۹۵٪ حجم و به ضخامت ۱۶ کیلومتر (از بالا) از پوستهٔ زمین را تشکیل می‌دهند. سنگ‌های آذرین در زمین‌شناسی نقش بسیار مهمی دارند زیرا: مواد معدنی و شیمیایی سراسری آن‌ها اطلاعات زیادی در مورد ترکیب گوشته، جایی که از آن سنگ‌های آذرین استخراج شده به ما می‌دهد، و شرایط دما و فشار که اجازهٔ شکل‌گیری به‌این صورت را داده، یا دیگر سنگی که از قبل موجود بوده که ذوب شده؛ تاریخ‌گذاری مطلق آن‌ها را می‌توان به‌وسیلهٔ اشکال مختلف زمان‌سنجی رادیومتری به‌دست‌آورد و در نتیجه می‌توان با لایه‌های چینه مجاور مقایسه کرد، و امکان یافت که توالی و زمان حوادث را محاسبه کرد؛ ویژگی‌های این سنگ‌ها معمولاً از ویژگی‌های یک محیط تکتونیکی خاص خبر می‌دهد. تحول تکتونیکی (زمین‌ساخت صفحه‌ای را ببینید)؛ در برخی شرایط خاص آن‌ها میزبان ذخایر معدنی مهم (سنگ معدن) هستند: به عنوان مثال، تنگستن، قلع، و اورانیوم معمولاً با گرانیت و doritos همراه است، در حالی که سنگ معدن کروم و پلاتین معمولاً با گابروها در ارتباط است.

روند تکاملی ماگما

دیاگرام‌های شماتیکی اصولی را که در تبلور جزء ماگما وجود دارد را نشان می‌دهد. حذف کریستال ترکیب ماگما را تغییرمی‌دهد. ۱- بلور الیوین ۲- بلور الیوین و پیروکسن ۳- بلور پیروکسن و پلاژیوکلازها ۴- پلاژیوکلازهای متبلور. در پایین مخزن ماگما، به‌شکل سنگ انباشته

جستارهای وابسته

• سنگ رسوبی
• سنگ دگرگونی
• فهرست مواد معدنی
• سنگ‌شناسی

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Igneous rock». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ آوریل ۲۰۱۶.