سپهسالار (درجه نظامی)

سپهسالار(به فارسی میانه : 𐬯𐬞𐬁𐬵⸱𐬯𐬁𐬮𐬁𐬭 )؛ نام بالاترین درجهٔ نظامی در ایران پس از حمله اعراب تا اواخر قاجاریه بوده است. سپهسالار هم‌معنای سپهبد و سرلشکر و فرمانده کل قوا است.پس از حمله اعراب به ایران عنوان اسپهبد که در دوره ساسانی به‌معنی فرمانده سپاه بکار می رفت محدود شد و در اواخر قرن دهم میلادی و با روی کار آمدن سلسله‌های ایرانی در جهان اسلام و استفاده از عنوان سپه‌سالار به‌جای آن رواج یافت. در دروهٔ صفویان بالاترین مقام سپاه قزلباش، سپه‌سالار بوده است. تا اواخر دورهٔ قاجار نیز عنوان سپهسالار مورد استفاده بوده است، ولی پس از آن عنوان‌های سرلشکر، سپهبد و ارتشبد مرسوم شده است.

نمونه شعرهایی که در آن واژهٔ سپهسالار به کار رفته است:

چنان که او مَلِک است و همه شهانْ سِپَهَش

همه ملوکْ سپاهند و او سپهسالار

سپهسالارِ ایران کز کمانش

خورد تشویرها برجِ دوپیکر

به درگاهِ سپهسالارِ مشرق

سوارِ نیزه‌بازِ خنجراوژن

منابع

• واژه‌نامه دهخدا