شتاب‌گرایی

شتاب‌گرایی طیفی از ایده‌های مارکسیستی و ارتجاعی در نظریه انتقادی و اجتماعی است که باور دارد فرآیندهای اجتماعی، مانند رشد سرمایه‌داری و تغییرات تکنولوژیک، باید به سرعت تشدید شوند تا سیستم‌ها بی‌ثبات شوند و در نتیجه تغییرات اجتماعی رادیکال بیشتری ایجاد کنند که به آن «شتاب» می‌گویند. این اصطلاح همچنین به این ایده پسا مارکسیستی اشاره دارد که به دلیل تضادها و بی‌ثباتی‌های درونی سرمایه‌داری که می‌تواند رشد آن را به خطر بیندازد، الغای سیستم و ساختارهای طبقاتی آن می‌تواند با شتاب آن ایجاد شود. ایده‌های مختلفی بر شتاب‌گرایی تأثیر گذاشته‌اند، از جمله ایده ژیل دلوز و فلیکس گاتاری در مورد قلمروزدایی، پیشنهادهای ژان بودریار برای «استراتژی‌های مرگبار» و جنبه‌هایی از سیستم‌ها و فرآیندهای نظری که فیلسوف انگلیسی نیک لند توسعه دادند. این‌ها تأثیراتی حیاتی بر شتاب‌گرایی هستند که هدف آن تحلیل و متعاقباً ترویج نیروهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و لیبیدویی است که فرایند شتاب را تشکیل می‌دهند.

شتاب‌گرایی به عنوان یک طیف ایدئولوژیک به دو دسته چپ و راست تقسیم شده‌است. هر دو از تشدید نامحدود سرمایه‌داری و ساختارهای آن و نیز شرایط تکینگی حمایت می‌کنند -نقطه ای فرضی در زمان که رشد تکنولوژی غیرقابل کنترل و برگشت‌ناپذیر می‌شود.

از زمانی که لغت «شتاب گرایی» در سال ۲۰۱۰ ابداع شد، این اصطلاح چندین معنی جدید به خود گرفت. به ویژه توسط جنبش‌های افراطی دست راستی و سازمان‌های تروریستی، چندین مفسر از برچسب شتاب گرا برای توصیف یک استراتژی سیاسی بحث‌برانگیز که توسط فیلسوف اسلوونیایی، نظریه‌پرداز مارکسیست فرویدی، اسلاوُی ژیژک بیان شده‌است، استفاده کرده‌اند. مثلاً در نوامبر ۲۰۱۶ در مصاحبه ای با اخبار شبکه چهار بریتانیا، ژیژک اظهار داشت که اگر یک شهروند آمریکایی بود به دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، به عنوان نامزدی که احتمال بیشتری برای برهم زدن وضعیت موجود سیاست در آن کشور دارد رای می‌داد.