شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری شرکت نفت و گاز ایرانی است، که به عنوان زیرمجموعه‌ای از شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، در زمینه تولید و بهره‌برداری، فرآورش و انتقال نفت خام و گاز طبیعی، همچنین تولید میعانات گازی فعالیت می‌کند. ظرفیت تولید نفت این شرکت به‌طور میانگین معادل ۶۱۵ هزار بشکه در روز و ظرفیت تولید گاز آن در حدود ۲۰ میلیون متر مکعب در روز می‌باشد، همچنین روزانه بالغ بر ۳۰٫۸۷۰ بشکه میعانات گازی نیز تولید می‌نماید.
 | |
| نوع | نفت و گاز |
|---|---|
| بنا نهاده | ۱۳۷۷ |
| دفتر مرکزی |  امیدیه، ایران |
| محدودهٔ فعالیت | استان خوزستان استان بوشهر کهگیلویه و بویراحمد |
| مدیر عامل | ابراهیم پیرامون |
| رئیس هیئت مدیره | بیژن عالی پور |
| محصولات | نفت خام گاز طبیعی میعانات گازی |
| مالک | شرکت مناطق نفتخیز جنوب |
| تعداد کارکنان | ۴٫۰۰۰ نفر (۱۳۹۳) |
| وبگاه | |
شرکت نفت و گاز آغاجاری مالک شبکه گسترده‌ای از ۷٫۰۰۰ کیلومتر خطوط لوله انتقال، ۱۲ مجتمع بهره‌برداری، ۱۸ ایستگاه تقویت فشار گاز، ۸ کارخانه گاز و گازمایع و ۴ واحد نمک‌زدایی می‌باشد.[۱]
دفتر مرکزی این شرکت در شهر امیدیه، استان خوزستان قرار دارد و تأسیسات آن در سه استان خوزستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد مستقر می‌باشند. شرکت نفت و گاز آغاجاری، بهره‌برداری از هشت میدان نفتی را برعهده دارد، که عملیات تولید از میدان نفتی آغاجاری، میدان نفتی کرنج، میدان نفتی پرنج، میدان نفتی پارسی و میدان نفتی رامشیر را به صورت مستقل و میدان نفتی رگ سفید، میدان نفتی پازنان و میدان نفتی مارون را به صورت مشترک با شرکت‌های دیگر انجام می‌دهد.
تاریخچهویرایش
هسته اولیه شکل‌گیری این شرکت و احداث نخستین تأسیسات آن در سال ۱۳۱۵ در پی کشف میدان نفتی آغاجاری به وسیلهٔ شرکت نفت ایران و انگلیس راه‌اندازی شد. نخستین زیرساخت‌های استخراج گاز طبیعی در حوزه کنونی فعالیت شرکت نفت و گاز آغاجاری نیز در همین سال (۱۳۱۵) در پی حفاری چاهی که با هدف استخراج نفت در میدان نفتی پازنان حفر شده بود، احداث گردید. فعالیت تولیدی در منطقه آغاجاری، با حفر چاه شماره۱ آغاجاری، در سال ۱۳۱۷ آغاز شد. در اواخر سال ۱۳۱۷ نیز چاه شماره۳ آغاجاری به بهره‌برداری رسید. در سال ۱۳۲۳ نخستین محموله نفت خام تولید شده در میدان نفتی آغاجاری از طریق خط لوله امیدیه-آبادان، به پالایشگاه آبادان ارسال شد و تا سال ۱۳۲۹ منطقه آغاجاری، در حدود نیمی از مجموع تولید نفت کشور را، از طریق ۱۶ حلقه چاه تأمین می‌کرد. در سال ۱۳۴۲ با احداث خط لوله ۴۲ اینچ انتقال نفت خام از آغاجاری به خارک، نفت تولید شده در منطقه آغاجاری، برای نخستین بار به صادرات اختصاص داده شد. در سال ۱۳۴۳ میدان نفتی رگ‌سفید با مساحت ۲۹ هزار ۵۸۳ هکتار و ذخیره ۱۶ میلیارد بشکه نفت درجا و میدان نفتی پارسی با مساحت ۱۴ هزار و ۹۳۳ هکتار و ذخیره ۱۰ میلیارد بشکه نفت درجا، کشف و به بهره‌برداری رسیدند. سال ۱۳۴۶ تولید نفت در منطقه آغاجاری از مرز یک میلیون بشکه در روز گذشت.
شرکت خاص خدمات نفت ایران (به انگلیسی: Oil Service Company of Iran) به‌اختصار: اوسکو (به انگلیسی: OSCO) در سال ۱۳۵۳ تأسیس شد.[۲] این شرکت فعالیت خود را به‌عنوان پیمانکار طرف قرارداد شرکت ملی نفت ایران، با مرکزیت مسجدسلیمان آغاز نمود. شرکت اُسکو در زمینه اکتشاف و مطالعه میدان‌ها، برنامه‌ریزی و اجرای عملیات حفاری، نصب و راه‌اندازی تأسیسات، احداث خطوط لوله، تهیه طرح پیشنهادی برنامه‌های توسعه میدان‌ها و ازدیاد برداشت، همچنین برآورد بودجه‌های ارزی و ریالی فعالیت می‌کرد. پس از راه‌اندازی شرکت اُسکو، عملیات تولید از میدان‌ها نفت و گاز مستقر در منطقه آغاجاری نیز، همچون سایر مناطق نفتخیز کشور، به این شرکت واگذار شد.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران و خروج بخش اعظم کارشناسان خارجی و شرکت‌های بین‌المللی صنعتی از کشور، سپس تغییر ساختار سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی، شرکت اٌسکو و شرکت عملیات غیرصنعتی، با هم ادغام شدند و مدیریت مناطق نفتخیز را تشکیل دادند. دفتر مرکزی این شرکت نیز به شهر اهواز منتقل گردید. این شرکت به‌عنوان متصدی کلیه عملیات مربوط به بخش بالادستی و پایین‌دستی صنایع نفت و گاز سراسر کشور، منهای میدان‌ها دریایی مستقر در خلیج فارس که مدیریت آن‌ها برعهده شرکت نفت فلات قاره ایران بود، را در بر می‌گرفت و مدیریت تولید از مخازن کنونی شرکت نفت و گاز آغاجاری نیز به مدیریت مناطق نفتخیز محول شد. در این دوره تقسیمات جغرافیایی در مدیریت مناطق نفتخیز انجام شد و مناطق آغاجاری، مسجدسلیمان، گچساران، خارک و غیره شکل گرفت، که مدیریت هر منطقه نیز به یک رئیس منطقه واگذار گردید. پس از پایان جنگ ایران و عراق، مدیریت مناطق نفتخیز، به مدیریت تولید مناطق خشکی تغییر نام داد.
در سال ۱۳۷۷ نام مدیریت تولید مناطق خشکی به شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تغییر پیدا کرد و برنامه‌ریزی بمنظور تغییر ساختار این شرکت با هدف تفکیک نمودن حوزه عملیاتی آن آغاز شد. سال ۱۳۷۸ با هدف اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت نفت ایران، مبنی بر ایجاد تغییر و تحول در نحوه اداره فعالیت‌ها، ساختار سازمانی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، مورد بازنگری قرار گرفت و سازمان عملیاتی آن، به دو شاخه اصلی شامل ستاد مرکزی و شرکت‌های تابعه تفکیک گردید. سپس ۵ شرکت بهره‌برداری از دارایی‌های بخش تولید نفت و گاز شرکت مناطق نفتخیز جنوب تأسیس شدند. شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری، به‌عنوان یکی از پنج شرکت بهره‌بردار تابع شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، فعالیت عملیاتی خود را از سال ۱۳۷۹ آغاز نمود.
هم‌اکنون شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به‌طور متوسط ۸۳٪ درصد از نفت خام کشور را تولید می‌کند و به عنوان بزرگترین شرکت نفتی ایران شناخته می‌شود. شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری هم‌اکنون با تولید روزانه ۶۱۵ هزار بشکه نفت خام، پس از شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون و شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران، سومین تولیدکننده نفت زیرمجموعه مناطق نفتخیز جنوب بشمار می‌آید و به‌طور میانگین، مسئولیت تولید ۱۰٪ درصد از مجموع ظرفیت تولید نفت ایران را برعهده دارد.
مدیران نمونه شرکت بهره برداری نفت و گاز آغاجاری
از مدیران نمونه این شرکت میتوان مهندس خدری ، مهندس ارزانی پور ، مهندس موسوی که در حال حاضر سمت ریاست حفاری ایران را به عهده دارد نام برد.
محدوده جغرافیاییویرایش
دفتر مرکزی شرکت نفت و گاز آغاجاری، در ۱۲۵ کیلومتری اهواز در جنوب غربی کشور ایران و جنوب شرقی استان خوزستان در شهرستان امیدیه واقع شده‌است. منطقه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری با گستردگی ۲۵ هزار کیلومتر مربع پراکندگی در نقاط کوهستانی و صعب‌العبور استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد و سواحل استان بوشهر، قرار دارد.
عملیاتویرایش
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری، تولید ۱۲.۵٪ درصد از مجموع نفت تولیدی ایران را برعهده دارد. وظیفه اصلی این شرکت، تولید نفت خام، گاز طبیعی، مایعات گازی و تزریق گاز به مخازن محدوده جغرافیایی تحت مدیریت آن، می‌باشد. شرکت نفت و گاز آغاجاری ۲۵٪ درصد از نفت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب را تولید می‌نماید و بیش از ۳۰٪ مایعات گازی خوراک پتروشیمی بندرامام و روزانه ۱۱٫۰۰۰ بشکه نفتا شرکت پتروشیمی بوعلی سینا را نیز تأمین می‌کند.
تولیدویرایش
نفت خامویرایش
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری به‌طور میانگین، با تولید بیش از ۵۵۰ هزار بشکه در روز نفت سبک و سنگین، از هشت میدان نفتی جهت تأمین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌های داخل کشور و صادرات از جمله شرکت‌های تابعه شرکت ملی مناطق نفتخیز محسوب می‌شود. بزرگترین میدان تحت مدیریت این شرکت، میدان نفتی آغاجاری می‌باشد، که به عنوان یکی از بزرگترین میدان‌ها نفتی ایران شناخته می‌شود.
گاز طبیعیویرایش
شرکت نفت و گاز آغاجاری روزانه به‌طور متوسط ۴٫۷۸۵ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی تولید می‌کند، که بلافاصله پس از استخراج، مایعات گازی همراه، در کارخانجات و ایستگاه‌های تفکیک این شرکت جدا شده، سپس گاز طبیعی خشک، توسط خطوط لوله به ۸ پالایشگاه گاز و گازمایع شرکت نفت و گاز آغاجاری ارسال می‌شود، که پس از فرآورش، نیمی از آن برای مصارف سوخت، توسط خطوط لوله انتقال گاز طبیعی، به شرکت ملی گاز ایران تحویل داده می‌شود و نیمی دیگر بمنظور تزریق به میدان‌ها نفتی، به ۱۸ ایستگاه افزایش فشار و تزریق گاز این شرکت ارسال می‌گردد.
میعانات گازیویرایش
شرکت نفت و گاز آغاجاری علاوه بر استخراج نفت و گاز، هم‌اکنون به‌طور میانگین معادل ۲۹٫۶۰۰ بشکه در روز، میعانات گازی تولید می‌کند. این شرکت بیش از ۳۰٪ میعانات گازی خوراک مورد نیاز پتروشیمی بندرامام و پتروشیمی ماهشهر را تأمین می‌کند.
نفتاویرایش
شرکت نفت و گاز آغاجاری با تولید ۱۱٫۰۰۰ بشکه در روز نفتا، بخشی از خوراک مورد نیاز شرکت پتروشیمی بوعلی، همچنین تأمین بخشی از خوراک پالایشگاه اصفهان و پالایشگاه آبادان را تأمین می‌کند. مازاد تولید نفتای این شرکت، به‌طور روزانه، از طریق خطوط لوله صادراتی، به جزیره خارک و مخازن شرکت پایانه‌های نفتی ایران ارسال می‌شود.
میدان‌های نفتیویرایش
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری دارای ۸ میدان نفتی می‌باشد که عبارتند از:
- میدان نفتی آغاجاری
- میدان نفتی کرنج
- میدان نفتی پرنج
- میدان نفتی پارسی
- میدان نفتی رامشیر
- میدان نفتی رگ سفید
- میدان نفتی پازنان
- میدان نفتی مارون
میدان‌های مستقلویرایش
میدان‌ها نفتی که به‌طور کامل مدیریت آن‌ها در اختیار شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری می‌باشد:
میدان نفتی آغاجاریویرایش
میدان نفتی آغاجاری در ۹۰ کیلومتری جنوب شرقی اهواز و در مجاورت میدان‌های مارون، پازنان، کرنج و رامشیر قرار دارد. این مخزن با مساحت ۳۸۸۵۰ هکتار و ذخیره نفت در جای اولیه ۲۶٫۴۲۸ میلیون بشکه، در سال ۱۳۱۵ کشف و در سال ۱۳۱۷ خورشیدی به بهره‌برداری رسید. تعداد چاه‌های این مخزن ۲۱۸ حلقه می‌باشد، که ۷۳ حلقه نفتی، ۳ حلقه گازی، ۳۶ حلقه مشاهده‌ای و مابقی تزریقی، توصیفی، معلق و متروکه است.
بر روی این مخزن پنج واحد بهره‌برداری شماره ۱ تا ۵ آغاجاری احداث گردیده که تعداد ۲۲ حلقه از این میدان از طریق فرازآوری با گاز در مدار تولید می‌باشند. در این راستا ایستگاه فرازآوری با گاز آغاجاری به همراه ۳ حلقه چاه گازی، گاز مورد نیاز این عملیات را فراهم می‌سازند. ظرفیت تزریق گاز به این میدان روزانه ۲ میلیارد فوت مکعب گاز است و گاز مورد نیاز برای تزریق به این میدان از فازهای ۶، ۷ و ۸ پارس جنوبی تأمین می‌شود.
میدان نفتی کرنجویرایش
میدان نفتی کرنج از میدان‌های نفتی ایران است، که در استان خوزستان در ۱۱۵ کیلومتری شرق اهواز و بین میدان نفتی آغاجاری و میدان نفتی پارسی واقع شده‌است.[۳] میدان کرنج در سال ۱۹۶۳ با حفر چاه شماره یک کشف و بهره‌برداری از آن یک سال بعد شروع شد و از سال ۱۳۷۱ تزریق گاز در آن آغاز شده‌است.[۴] ظرفیت تولید نفت میدان نفتی کرنج در حدود ۲۳۷ هزار بشکه در روز است. میدان نفتی کرنج از میدان‌ها تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب است، که عملیات تولید نفت و تزریق گاز در آن، توسط شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری انجام می‌شود.[۵]
میدان نفتی پرنجویرایش
میدان نفتی پرنج از میدان‌های نفتی ایران است، که در استان خوزستان و در نزدیکی شهرستان امیدیه قرار دارد. این میدان که در همسایگی میدان نفتی پارسی و میدان نفتی کرنج مستقر می‌باشد، در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری واقع شده‌است.
میدان پرنج از سال ۱۳۸۶ با یک حلقه چاه وارد مدار تولید شد که با تولیدی شدن دومین چاه حفر شده در این میدان، تولید نفت آن به روزانه ۸ هزار بشکه نفت سبک افزایش یافت. پس از تزریق گاز و توسعه و گسترش کوهانک شرقی، تولید از میدان پرنج تا روزانه ۱۶ هزار بشکه قابل افزایش است. میدان نفتی پرنج، یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون بشکه نفت درجا بر اساس مطالعات اکتشاف و تولید و نفتی مرغوب و سبک دارد و دارای بازیافت اولیه ۱۶ درصد و بازیافت ثانویه ۱۴ درصد است.
میدان نفتی پارسیویرایش
میدان نفتی پارسی، از میدان‌های نفتی ایران می‌باشد، که در استان خوزستان در فاصله ۱۳۰ کیلومتری جنوب شرق اهواز قرار دارد. طول این میدان ۳۶ کیلومتر و عرض آن ۷ کیلومتر است.[۶]
میدان نفتی پارسی در ناحیه فروافتادگی دزفول شمالی در شمال میدان نفتی آغاجاری، یکی از مخازن نفتی جنوب غرب ایران محسوب می‌شود، که در سال ۱۳۴۳ کشف و در سال ۱۳۴۵ بهره‌برداری از آن آغاز شد. میدان نفتی پارسی در مجاورت میدان نفتی کرنج در حوزه عملیاتی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب قرار دارد. این میدان که از شکستگی‌های زیادی برخوردار است از ۴۹ حلقه چاه نفتی شامل ۷ حلقه چاه تزریق گاز، ۱۵ حلقه چاه مشاهده‌ای و یک حلقه چاه متروکه تشکیل شده‌است.
میدان نفتی رامشیرویرایش
میدان نفتی رامشیر، میدان نفتی، در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان، در ۱۴۵ کیلومتری جنوب شرقی اهواز و در مجاورت میدان نفتی شادگان، میدان نفتی رگ‌سفید و میدان نفتی آغاجاری مستقر می‌باشد. وجود نفت در میدان رامشیر در سال ۱۳۴۱ اثبات و از سال ۱۳۴۵ تولید از آن آغاز شد. این مخزن ظرفیت تزریق و دریافت روزانه ۶۰ میلیون فوت مکعب معادل یک میلیون و ۷۰۰ هزار متر مکعب گاز و ۱۰ هزار بشکه مایعات گازی را دارد. گاز مورد نیاز این میدان به میزان ۱٫۳۳ میلیون متر مکعب در روز از آغارودالان تأمین که پس از فشارافزایی همراه با ۱۰ هزار بشکه مایعات گازی به صورت امتزاجی تزریق می‌شود.
در طرح تزریق گاز رامشیر ۶۵ میلیون فوت مکعب گاز از خط ۳۲ اینچ آغار و دالان با فشار حدود ۸۵ تا ۹۵ پام، از طریق احداث ۱۰ کیلومتر خط لوله ۱۰ اینچ زیرزمینی دریافت و به همراه ۱۰ هزار بشکه در روز گاز مایع تأمین شده از طریق ۴ کیلومتر خط لوله ۶ اینچ از مایل ۱۹ ماهشهر با فشار افزایی، به دو حلقه چاه منطقه تزریق می‌شود. تزریق گاز به این مخزن، میزان بازیافت نفت را به ۳۳٫۱ درصد حجم نفت در جا افزایش می‌دهد. طرح تزریق گاز به لایه خامی میدان رامشیر برای بازیافت اولیه، ثانویه و نهایی حاصل از به ترتیب ۳۳۰، ۳۹۰ و۵۲۰ میلیون بشکه نفت طراحی شده‌است.
میدان‌های مشترکویرایش
میادینی که به‌طور مشترک با شرکت‌های دیگر، مدیریت می‌شوند:
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ «تأسیسات گاز و گاز مایع». شرکت نفت و گاز آغاجاری.
- ↑ «Our history». National Iranian South Oil Company.
- ↑ «فعالیت‌های دانشگاه آزاد در میدان نفتی کرنج وارد مرحله اجرایی شد». ایرنا.
- ↑ «امضا قرارداد واگذاری مطالعه فناورانه ۶ میدان نفتی با ۶ مرکز علمی». پژوهشگاه صنعت نفت.
- ↑ «بهره‌برداری طرح افزایش توان تزریق گاز در میدان‌های کرنج و پارسی». باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ احمد زمانی (اسفند ۱۳۹۱). «شرکت نفت و گاز آغاجاری» (PDF). ماهنامه اکتشاف و تولید شماره ۹۹.