شهرستان تایباد
شهرستان تایباد یکی از شهرستانهای استان خراسان رضوی در شرق ایران است. مرکز این شهرستان، شهر تایباد است. کاریز و ریزه شهرهای دیگر آن هستند. در سال ۱۳۹۵، این شهرستان تعداد ۱۱۷٬۵۶۴ نفر جمعیت داشتهاست.[۳] شهرستان تایباد به دلیل هممرز بودن با کشور افغانستان در مرز دوقارون از اهمیت بسیاری برای مبادلات کالا برخوردار است. شهرستان خواف در سال ۱۳۵۴ از شهرستان تربت جام جدا و مستقل شدهاست.[۴] جنوب این شهرستان واقع در رشتهکوه کوهسرخ قرار گرفتهاست.[۵] و فرمان آباد یکی از کشور های آن است .
| شهرستان تایباد | |
|---|---|
 | |
 موقعیت در استان | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| مرکز شهرستان | تایباد |
| سایر شهرها | تایباد، کاریز، مشهد ریزه |
| بخشها | مرکزی، میان ولایت |
| سال تأسیس | ۱۳۵۴ |
| نامهای پیشین | تی باد، طیبات |
| اداره | |
| حوزهٔ انتخابیه | تربت جام، تایباد، باخرز و صالحآباد |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴۵٬۹۹۲ نفر (۱۳۸۵)[۱] |
| مذهب | اهل سنت حنفی |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۲۹۲۹[۲] کیلومتر مربع |
| ارتفاع از سطح دریا | ۸۱۰ متر |
| آبوهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۶٫۴ درجهٔ سانتیگراد |
| بارش سالانه | ۱۸۰٫۵ میلیمتر |
| دادههای دیگر | |
| پیششمارهٔ تلفن | ۵۴۵۲ و ۵۴۵۳ |
| وبگاه | https://taiebad.khorasan.ir |
تقسیمات کشوری
ویرایشدر سرشماری سالهای ۱۳۳۵ و ۱۳۴۵ تایباد جزو شهرستان تربت جام بودهاست و براساس مصوبه شماره ۶۷۳۶۸ مورخ ۲۹ دی ماه ۱۳۵۴ هیئت وزیران از تربت جام جدا گردید.[۶]
شهرها:
مشهدریزه یا به اختصار ریزه، شهری در بخش میان ولایت شهرستان تایباد استان خراسان مرکزی ایران است. این شهر در سال ۱۳۸۴ با ارتقاء روستای مشهد ریزه، مرکز بخش میانولایت از توابع شهرستان تایباد تشکیل شد.[۷]
مردم شناسی
ویرایشمردم این شهرستان از نژاد پارسی هستند و به زبان پارسی با گویش تایبادی سخن میگویند.[۸][۹] ایل تیموری، ایل جمشیدی، هزارههای سنی و ایل شیعه مذهب بهلولی نیز از ایلهایی هستند که در این شهر زندگی میکنند.[۱۰]
اقلیم و آب و هوا
ویرایشمیانگین بارندگی در دورهٔ آماری بیست ساله (۵۴ تا ۷۴) شهرستان ۱۸۰٫۵ میلیمتر میباشد. این شهرستان در تابستان تحت تأثیر بادهای ۱۲۰ روزهٔ سیستان قرار میگیرد که باعث افزایش گرد و غبار هوا و وارد شدن خسارت به مزارع صیفیکاری میگردد. میانگین دمایی شهرستان (۵۴ تا ۷۴) ۱۶٫۴ درجهٔ سانتیگراد میباشد. بیشتر بارندگی در ماههای بهمن، اسفند و فروردین صورت میگیرد. بیشترین دمای اندازهگیری شده ۴۷٫۵ درجهٔ سانتیگراد و کمترین آن ۲۴ سانتیگراد زیر صفر، اندازهگیری شدهاست.
جغرافیای طبیعی
ویرایشجاذبههای گردشگری
ویرایشمزار و مسجد مولانا ابوبکر تایبادی
ویرایش
این بنا در جنوبغربی شهر تایباد قرار دارد. کار ساختمان آن در سال ۸۴۸ ه. ق، همزمان با سلطنت شاهرخ پسر تیمور به پایان رسیدهاست. معماری بنا به شیوهٔ آذری و ساخت آن به دستور پیر احمد خوافی وزیر شاهرخ انجام شدهاست. کتیبهٔ ایوان اصلی که با خط ثلث بسیار زیبا با آجر تراشیده در زمینهٔ کاشی فیروزهای قرار دارد، در خراسان بینظیر است. بر روی نمای بیرون مسجد با ایوان رفیع آن (به ارتفاع ۲۵ متر) کاشیکاری و آجرکاریهای ظریف به چشم میخورد که با خطوط معرق و تزئینات گل و بوتهٔ اسلیمی و خطایی بر روی کاشیهای معرق نقش بستهاند، جلوهٔ خاصی به این بنا دادهاند. معماری این بنا به عهدهٔ خانواده هنرمند شیرازی، قوامالدین و غیاثالدین بودهاست.[۱۱]
منابع
ویرایش- ↑ تاریخ و رجال شهرستان تایباد، ابراهیم زنگنه ،۱۳۸۸
- ↑ سالنامهٔ آماری استان خراسان رضوی – ۱۳۹۷، ص ۳۳
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
- ↑ «تبدیل بخش باخزر با محدوده فعلی و بمرکزیت تایباد، بشهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافتشده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «معرفی شهرستان - اداره میراث فرهنگی شهرستان بردسکن». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. دریافتشده در ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ تاریخ و رجال شهرستان تایباد، ابراهیم زنگنه، صفحهٔ ۱۵
- ↑ شریفنیوز، چهارشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۸۴
- ↑ فرهنگ جغرافیایی ایران جلد نهم.
- ↑ شناخت استان خراسان،ایرج افشار(سیستانی)،تهران:هیرمند،1378.
- ↑ ایل ها و طایفه های عشایری خراسان،سیدعلی میرنیا.
- ↑ تاریخ و رجال شهرستان تایباد، ابراهیم زنگنه، صفحهٔ ۲۰
۵. پیچ تایبادیا
.svg){kind=small} | این یک مقالهٔ خرد ایران است. میتوانید با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |