شهرستان تیران و کرون

شهرستانی در غرب استان اصفهان، ایران

شهرستان تیران و کَروَن یکی از شهرستان‌های استان اصفهان است. مرکز این شهرستان، شهر تیران است.

شهرستان تیران و کَروَن
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور ایران
استاناصفهان
مرکز شهرستانتیران
سایر شهرهاعسگران، رضوانشهر
بخش‌هامرکزی، کرون
اداره
فرماندارعلی محمدی کیا
مردم
جمعیت۱۰۱٬۳۱۴ نفر(۱۳۹۹)[نیازمند منبع]
مذهبشیعه
آب‌وهوا
بارش سالانه۲۷۰
روزهای یخبندان سالانه۸۰
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۳۱۴۲۲۲

عبور جادهٔ غرب کشور از طریق استان چهارمحال و بختیاری باعث رونق شهرستان گردیده‌است. ایجاد کارخانه‌های سنگ‌بری متعدد در رضوان‌شهر و همچنین توسعهٔ منطقهٔ صنعتی شهر تیران باعث ایجاد هزاران شغل برای مردم منطقه گردیده‌است.[نیازمند منبع] واژهٔ کرون یعنی جایی که قنات‌های زیادی دارد.

تقسیمات کشوری

ویرایش

شهرستان تیران و کرون دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۳ شهر به شرح زیر است:

شهرستان تیران و کرون

ویرایش
بخش مرکز بخش جمعیت بخش ۱۳۹۵ نام دهستان مرکز دهستان جمعیت دهستان ۱۳۹۵ شهر جمعیت شهر ۱۳۹۵
مرکزی تیران ۳۸٬۸۸۹ نفر ورپشت ورپشت ۹٬۲۹۹ نفر تیران

رضوانشهر

۲۴٬۳۴۵ نفر

۳٬۶۰۶ نفر

رضوانیه رضوانشهر ۴٬۳۰۳ نفر
کرون عسگران ۳۲٬۶۸۴ نفر کرون سفلی افجان ۱۸٬۰۶۶ نفر عسگران ۴٬۸۵۸ نفر
کرون علیا عسگران ۵۶۰ نفر

مناطق شهرستان

ویرایش

در حدود ۶۰ روستا و دو شهر رضوانشهر و عسگران از توابع این شهرستان هستند.[۱]

جمعیت

ویرایش

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان تیران و کرون در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۰۱٬۳۱۴ نفر بوده‌است و مردم این منطقه، به زبان فارسی سخن می‌گویند.[۲]

کشاورزی

ویرایش
 
چشمه مرغاب شهر عسگران در بخش کرون

از محصولات مهم کشاورزی این شهرستان می‌توان به گندم، جو، بادام، گردو، انگور، انار، زردآلو، آلبالو، هلو، زعفران، سیر، پیاز، ذرت، نهال‌های درختی، صیفی‌جات و موسیر اشاره نمود.[نیازمند منبع]

تاریخ

ویرایش
 
دروازه قلعه تاریخی حسن‌آباد آبریزه

دلیل این‌که پسوند نام خانوادگی بسیاری از افراد این شهر تهرانی می‌باشد آن است که در گذشته، نام این شهر طهران بوده‌است. تیران متشکل از دو کلمه «تیر» به معنی درخت و بیشه و «آن» محل آن می‌باشد. کرون نیز از «کر» به معنی توانا و «ون» نسبت آن است.[۳]

در دورهٔ قاجاریه کرون از توابع اصفهان به‌شمار می‌رفته، و شامل دو قسمت علیا و سفلی بوده که مساحتی حدود ۴ × ۱۲ فرسخ را دربر می‌گرفته‌است. آبادی‌های معروف کرون علیا دهق، علویجه و هُسنیجه بوده‌است؛ تیران و عسگران نیز از آبادی‌های معروف کرون سفلی به‌شمار می‌رفته‌است. در منابع دورهٔ قاجاریه نام‌این شهر، به صورت طهران، تیران و آهنگران نیز نوشته شده‌است.

در سال۱۳۷۶، شهرستان تیران و کرون به مرکزیت شهر تیران تشکیل شد که مشتمل بر دو بخش، چهار دهستان (رضوانیه، وَرْپُشت، کرون سفلا و کرون علیا) و شهر تیران بود.[۴] در خرداد ۱۳۷۹ عسگران تبدیل به شهر شد و به‌عنوان مرکز بخش کرون، در ترکیب شهرستان تیران و کرون درآمد.[۵]

گردشگری

ویرایش
  1. پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو میزبان گونه‌های مختلفی از حیات وحش، شامل قوچ‌ومیش، پستانداران دیگری از قبیل آهو، کل و بز، پلنگ، گربهٔ وحشی، گرگ، روباه، کفتار، شغال، خرگوش، جوجه‌تیغی، تشی و نیز خزندگانی نظیر مار، مارمولک، بزمجه، لاک‌پشت و پرندگانی شکاری مانند عقاب طلایی، شاهین، بالابان، بحری، کرکس، قرقی و پرندگان دیگری از جمله کبک، تیهو، کوکر، باقرقره و کبوتر است.[نیازمند منبع] این زیستگاه، از قدیمی‌ترین ایام، محل تفرجگاه پادشاهان بوده‌است و به همین مناسبت است که بعضی از آنان مانند شاه عباس یکم و مسعود میرزا ظل‌السلطان در این منطقه قصرهایی را ساخته که یکی از قصرها و پارک‌ها متعلق به ظل‌السلطان است که در این ناحیه، شکل یک دهکده را به خود گرفته‌است. این عمارت و باغ از آثار تاریخی دوران حکومت مسعود میرزا است.[نیازمند منبع]
  2. چشمه مرغاب: یکی از پرآب‌ترین چشمه‌های غرب استان اصفهان که از بخش کرون و شهر عسگران سر چشمه گرفته و به سد شهید منتظری (خمیران) منتهی می‌شود.
  3. آبشار کرد علیا: این آبشار در منطقه کرون و درجنوب غربی روستای کرد علیا قرار دارید که بیشتر در فصل بهار دارای آب می‌باشد.
  4. منطقهٔ حفاظت شدهٔ دالان‌کوه
  5. دربند و چاه طبیعی دیو
  6. امامزاده احمدرضا
  7. لاله‌های واژگون دالانکوه
  8. سد خمیران
  9. لاسمیون
  10. شهر زیرزمینی کرد علیا
  11. چشمه شاهی کرد علیا: این چشمه در جنوب غربی روستای کرد علیا قرار دارید که دارای سد خاکی نیز می‌باشد و در بهار بیشترین میزان آبدهی را دارا می‌باشد.
  12. قلعهٔ تاریخی قمیشلو: در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر تیران با مساحت تقریبی ۹ هزار متر مربع در مرکز پارک ملی قمیشلو واقع شده‌است.[نیازمند منبع] قدمت ساخت قلعه به ۱۴۰ الی ۱۶۰ سال قبل بر می‌گردد.[نیازمند منبع]

منابع

ویرایش
  1. تیران از گذشته‌های دور تا امروز؛ صابری
  2. http://www.tirankarvan.gov.ir/?ModuleId=12121&id=10499 بایگانی‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
  3. کتاب «الاصفهان» تألیف میر سید علی جناب در سال ۱۳۵۳ هجری قمری.
  4. ایران، وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی، ۱۳۷۷ ش، ص ۱۲.
  5. همو، ۱۳۸۲ش، ص ۲۰.

دائرةالمعارف بزرگ اسلامی