شهرستان سُرخه یکی از شهرستان‌های استان سمنان است. این شهرستان در تاریخ ۱۳۹۱/۱۱/۹ طبق مصوبه هیئت دولت با ارتقای بخش سرخه به شهرستان سرخه به مرکزیت شهر سرخه مشتمل بر بخش مرکزی[۲][۳] و بخش هفدر به مرکزیت روستای مومن‌آباد در استان سمنان ایجاد شد. شهرستان سرخه در ۱۷۰ کیلومتری شرق پایتخت ایران؛ تهران قرار دارد و با مرکز استان؛ سمنان ۲۰ کیلومتر فاصله دارد که در شرق شهر سرخه قرار گرفته‌است و از شمال با استان تهران و شهرستان فیروزکوه و از جنوب با استان اصفهان و کویر لوت و از غرب با شهرستان آرادان و گرمسار و از شرق با شهرستان سمنان و مهدیشهر همسایه است.

شهرستان سرخه
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانسمنان
مرکز شهرستانسرخه
سایر شهرهاسرخه
بخش‌هامرکزی، هفدر
سال تأسیس۱۳۹۱
اداره
فرماندارحجت‌الله کرمانی[۱]
مردم
جمعیت۱۵٬۵۲۳ نفر (۱۳۹۵)
مذهبشیعه
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا۱۱۰۰ متر
آب‌وهوا
روزهای یخبندان سالانه۷۴
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۲۳
وبگاهhttp://sorkhe.ostan-sm.ir/

زبان رایج در این شهرستان سرخه‌ای است. وبگاه گلاتولوگ گویش سرخه ای-افتری را به همراه لاسگردی و سنگسری تحت عنوان خانواده کومشی(komesenian) طبقه‌بندی کرده‌است.[۴] گرنوت ویندفور گویش‌های افتری و سرخه ای-لاسگردی و گویش شهمیرزادی را با زبان مازندرانی مرتبط می‌داند.[۵] برخی از پژوهشگران نیز زبان مردمان مناطق سنگسر و افتر را همچون شهمیرزاد و پرور و اطراف آن از جنس زبان تاتی مازندرانی می‌دانند.[۶]

تقسیمات کشوری ویرایش

شهر: سرخه

  • بخش هفدر به مرکزیت مؤمن آباد
    • دهستان هفدر به مرکزیت شهرک افتر به‌علاوه افتر، اروانه، امامزاده عبدالله، ایج، خنار، طارم، گورسفید و…
    • دهستان مومن‌آباد به مرکزیت مؤمن آباد به‌علاوه صوفی‌آباد، پایانه، کارخانه‌های گچ و…

روستاها ویرایش

روستاهای شهرستان سرخه عبارتند از: افتر، مؤمن‌آباد، لاسجرد، اروانه، ایج، امامزاده عبدالله، امامزاده شاهزاده محمد زید، جوین، عبدالله‌آباد بالا و عبدالله‌آباد پایین، اسدآباد، بیابانک، صوفی‌آباد، طارم، گورسفید، دهاقین، نظامین، جهان‌آباد و برکیان

اقتصاد ویرایش

در اطراف شهر سرخه معادن زیاد گچ، نمک، زئولیت، بنتونیت، سلستین و غیره وجود دارند.

شهرستان سرخه دارای ۷۲ معدن و ۲۲ ماده معدنی از قبیل گچ، آهک، زئولیت، سیلیس، سرب و منگنز و … است. مواد معدنی موجود در این معادن عبارتند از: سنگ گچ، نمک، سنگ آهن، سنگ لاشه، سنگ آهک، سنگ تزئینی، سنگ چینی، زغال سنگ، سولفات سدیم، میکا، بنتونیت، زئولیت، کائولن، بوکیست، خاک صنعتی، سیلیس، دولومیت، فلدسپات، فیروزه، سلستین، سرب، مرمریت، تراورتن، فلورین، منگنز و ….[۷]

صنایع دستی ویرایش

صنایع دستی این شهرستان عبارت‌اند از:

 
کوچه باغ شهرسرخه

اماکن درمانی و بهداشتی ویرایش

  • شبکه بهداشت و درمان شهرستان سرخه
  • درمانگاه شبانه‌روزی شهدا سرخه
  • درمانگاه روستای مؤمن آباد سرخه
  • اورژانس ۱۱۵ شهرستان سرخه
  • درمانگاه رازی شهر سرخه (خصوصی)
  • درمانگاه ترک اعتیاد
  • اورژانس جاده‌ای لاسجرد سرخه
  • اورژانس جاده‌ای افتر سرخه

داروخانه‌ها ویرایش

  • داروخانه سلامی بلوار انقلاب اسلامی
  • داروخانه درمانگاه شبانه‌روزی شهدا سرخه
  • داروخانه مرکزی دام و طیور

آموزش عالی شهرستان سرخه ویرایش

دانشگاهی ویرایش

  • دانشکده پیراپزشکی سرخه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی سمنان
  • دانشکده فوریتهای پزشکی مستقر در مرکز بهداشت شهدای سرخه

منابع ویرایش

  1. https://www.ilna.ir/بخش-استان-ها-15/1223754-فرماندار-سرخه-معارفه-شد
  2. شهرستان سرخه به نقشه تقسیمات کشوری اضافه شد بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine سمنانی‌ها (۱۵ بهمن ۹۱)
  3. سرخه به صورت رسمی به شهرستان ارتقاء یافت ایلنا (۵ اسفند ۹۱)
  4. Sorkhei-Aftari, glottolog. , “Family: Komisenian” ,
  5. Aftarī is closely related to Sorḵaʾī-Lāsgerdī; together with Sangesarī and Šahmīrzādī these dialects form a distinct semicircle around Semnān and are related to Ṭabarī/Māzandarānī, Gernot Ludwig Windfuhr. , “Aftari” Encyclopædia Iranica, online edition
  6. جعفری دهقی، محمود؛ خلیلی پور، نازنین؛ جعفری دهقی، شیما (۱۳۹۳). زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال). تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص. ۲۶۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۶۳-۴.
  7. «۲۲ نوع ماده معدنی در سرخه استخراج می‌شود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۱-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۵.

پیوند به بیرون ویرایش