شهرستان گناباد
| شهرستان گُناباد | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران
|
| استان | خراسان رضوی |
| مرکز | گناباد |
| نام‌های پیشین | جنابذ، کنابد، ینابد. گنابد. گناپا |
| سال شهرستان شدن | ۱۳۱۶ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۰۰۰۰۰ نفر |
| مذهب | شیعه |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۹۰۲، ۵ کیلومتر مربع[۱] |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۱۰۵ متر[۱] |
| داده‌های دیگر | |
| فرماندار | حامد قربانی |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۵۱ |
| شهرها | |
| گناباد، کاخک، بیدخت | |
| تعداد بخش‌ها | |
| مرکزی، کاخک | |
شهرستان گُناباد از قدیمی‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود که قدمت بلدیه و شهرداری در آن به سال ۱۳۱۶ بر می‌گردد بر اساس شواهد تاریخی و طبیعی موجود اعم از قنات قصبه، قدمت این ناحیه به پیش از دوره هخامنشیان اشاره دارد.
مرکز این شهرستان، شهر گناباد است. شهرستان گناباد بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، تا قبل از جدا شدن بخش بجستان، بیش از ۱۱۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشته‌است.[۲] در حال حاضر این شهرستان ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.
این شهر از دانشجویی‌ترین شهرهای کشور محسوب می‌شود که حدود 20 هزار دانشجوی بوم و غیر بومی دارد و مردم گناباد برای جایگاه دانشگاه،اساتید و دانشجویان احترام خاصی قائل هستند.
محتویات
- ۱ جغرافیا و آب و هوای شهرستان گناباد
- ۲ کوهستان براکوه
- ۳ دشت ریواس
- ۴ تقسیمات کشوری
- ۵ آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری شهرستان گناباد
- ۶ هتل‌ها و اماکن اقامتی
- ۷ جمعیت
- ۸ زبان، فرهنگ، آداب و رسوم
- ۹ حمل و نقل و ارتباطات
- ۱۰ صنعت و معدن
- ۱۱ ناحیه صنعتی کوثر
- ۱۲ ناحیه صنعتی کاخک
- ۱۳ دانشگاه‌ها
- ۱۴ مشاهیر شهرستان گناباد
- ۱۵ جاذبه‌های طبیعی و گردشگری
- ۱۶ نگارخانه
- ۱۷ جستارهای وابسته
- ۱۸ پانویس
- ۱۹ منابع آنلاین
- ۲۰ منابع برای مطالعه بیشتر
- ۲۱ پیوند به بیرون
جغرافیا و آب و هوای شهرستان گنابادویرایش
شهرستان گناباد، جنوبی‌ترین شهرستان استان خراسان رضوی است. این شهرستان در طول شرقی ۴۶–۵۷ تا ۲۷–۵۹ و عرض شمالی ۰۳–۳۴ تا ۵۴–۳۴ قرار دارد. [نیازمند منبع]
مساحت این شهرستان تا قبل از جدا شدن بجستان، ۹٬۵۸۴ کیلومتر مربع است اما در حال حاضر ۹۰۲، ۵ کیلومتر مربع است.[۱]
شهرستان گناباد به دلیل واقع شدن در مسیر ارتباطی خراسان رضوی با خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان دارای اهمیت خاصی است.این شهرستان از موقعیت مواصلاتی خوبی برخوردار است. زیرا راه های مواصلاتی مشهد به زابل و زاهدان (شرق ایران)، مشهد به کرمان و بندر عباس (جنوب ایران) و مشهد به یزد و اصفهان (مرکز ایران) از آن می گذرد گناباد از سه منطقه جغرافیایی براکوه و منطقه دشت گنابادو پسکلوت تشکیل شده منطقه براکوه دارای آب و هوای کوهستانی زمستان‌های سرد و تابستان ملایم است. شهر گناباد، در فلات براکوه قرار دارداین شهر بر روی دشت هموار قرار داشته و با رشته کوه براکوه ۲۴ کیلومتر فاصله دارد.بلندترین قله براکوه کوه تیرماهی یا کوه زیبد نام دارداز ارتفاع۲۵۵۷متری قله زیبد تا پسکلوت شهر گنابادشیب نسبتاً ملایمی وجود دارد. شهر گناباد تابستان‌های گرمتری نسبت به براکوه دهستان‌های کاخک و زیبد دارد و هوای آن مشابه پسکلوت می‌باشد تابستان‌ها هوا در شب ملایم است بالاترین درجه حرارت به ۵۰ درجه می‌رسد.
کوهستان براکوهویرایش
رشته کوه براکوه یا کوه دهستان زیبد مهم‌ترین رشته کوه شهرستان گناباد است بخش کاخک و دهستان زیبد تماماً در دامنه براکوه قرار دارد مهم‌ترین بلندی شهرستان گناباد قله تیر ماهی است که در کوه زیبد قرار دارد.
کوه تیرماهی براکوه دارای دیدنی‌های طبیعی فراوانی است منطقه حفاظت شده زیبد و هلالی دارای انواع حیوانات حیات وحش از جمله قوچ و بز کوهی و آهو است و گونه‌هایی از درختهای جنگلی قدیم از جمله انجیر کوهی - پسته کوهی - تاقوک - گزنه - سرو- شیب- و … وجود دارد گیاهان و بوته‌های هیزم از انواع مختلف و متنوع و گیاهان دارویی مانند شاتره - بیخ - زیره - خارانگبین ریواس - کومای و … وجود دارد. .[۳] شهر گناباد با بسیاری از روستاهای پیرامون خود همچون مِند، خیبری، دلویی، بیلُند، بهاباد و حتی شهر بیدخت و شوراب در هم تنیده شده‌است و این نواحی نیز تحت پوشش سازمان تاکسی رانی شهرداری گناباد قرار دارند. شهر گناباد در دشت و فلات سیاه کوه یا رشته کوه قهستان واقع شده‌است. رشته کوه قهستان در منطقه گناباد بیشتر به براکوه و سیاه کوه و کوه تیرماهی زیبد معروف است. قنات‌های گناباد تقریباً همگی از دامنه براکوه ریشه می‌گیرد براکوه تمامی دهستان زیبد و بخش کاخک را در برمی گیرد که آب و هوای کوهستانی و سرد دارد و از دشت یا فلات گناباد سردتر است.[۴]
دشت ریواسویرایش
دشت ریواس زیبد یکی از جذابیتهای ماه‌های اسفند و فروردین براکوه است که در شرق جاده دهستان زیبد قرار دارد.
تقسیمات کشوریویرایش
در سال ۱۳۱۶ و بر اساس قانون تقسیمات کشوری مجلس شورای ملی، گناباد یکی از ۴۹ شهرستان ایران و یکی از ۷ شهرستان خراسان بزرگ بوده‌است.[۵] در حال حاضر، تقسیمات کشوری شهرستان گناباد به صورت زیر می‌باشد:
آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری شهرستان گنابادویرایش
بر اساس کتاب بلاذری جنگ نیزک ترخان و کشته شدن یزدگرد سوم آخرین امپراتوری ایران در این شهرستان در براکوه تنگل زیبد صورت گرفته‌است. جنگ دوازده رخ مهم‌ترین جنگ ایران و توران نیز در این منطقه روی داده‌است و قلعه زیبد و تنگل شهاب صورت گرفته‌است. نادرشاه افشار نیز در مسیر فتوحات خود مدتی در این منطقه و در دامنه براکوه اقامت نموده‌است. آثار تاریخی متعددی در این منطقه وجود دارد
۱۳۱ اثر از آثار تاریخی شهرستان گناباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و ۸۰ اثر دیگر نیز برای ثبت شناسایی شده‌است.[۶] از مهم‌ترین این آثار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قنات قصبه بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین قنات جهان مربوط به ۲۷۰۰ سال پیش و تنها اثر ثبت شدهٔ خراسان بزرگ در سازمان جهانی یونسکو[۷]
در شهرستان گناباد بیشتر از ۴۰۰ قنات وجود دارد
- آرامگاه امامزاده سلطان محمد عابد در کاخک گناباد
- قدمگاه حضرت علی (ع) در روستای دلویی
- مسجد و برج تاریخی سموئی
- مزار سلطانی بیدخت (مدفن چند نفر از بزرگان سلسلهٔ نعمت‌اللهی)
- قلعه زیبد
- محوطه قلعه شهاب
- ارگ فرود
- درب صوفه زیبد( که در شاهنامهٔ فردوسی از آن یاد شده گفته شده که اقامتگاه آخرین امپراتور ایران یزدگرد سوم بوده‌است همچنین گفته می‌شود مقبرهٔ پیران ویسه‌است.)
- آرامگاه جغتای از خوانین مغول وپسران چنگیز خان در روستای گیسورمعروف به جغتین
- یخدان کوثر بیدخت[۸]
- مدرسه ی نجومیه
- موزه ی مردم‌شناسی گناباد
- موزه ی آب گناباد
- خانه شریعت
- خانه خانیکی
- مسجد جامع قدیم گناباد
- قلعه ی دختر شوراب
- بناهای تاریخی عمرانی
- آسیاب‌های آبی کاخک
- دشت ریواس زیبد
- سرو زیبد
- موزهٔ تاریخی باستان‌شناسی گناباد
- قلعهٔ دفاعی کاخک
- چنارهای باستانی کاخک
- مسجدجامع علیا کاخک
- مسجد جامع بازار کاخک
- چنار بزرگ وکهنسال روستای روچی
- منطقهٔ تفریحی وآسیاب‌های آبی قدیمی روستای روچی
- موزهٔ زعفران
- سرو کهن نوقاب
- غار طبیعی روستای سنو
- آب انبار جواهری واقع در روستای قوژد
- کویر روشناوند
- خانه اربابی روشناوند
- اب انبار روشناوند
- حمام روشناوند
هتل‌ها و اماکن اقامتیویرایش
- هتل پاسارگاد گناباد
- هتل کوثر بیدخت.مجهز ترین هتل در جنوب خراسان رضوی
- هتل نور بیدخت
- مهمان سرای جهانگردی بیدخت
- خانه بوم گردی گناباد
- مراکز بوم گردی
جمعیتویرایش
روند تغییرات توزیع جمعیت در شهرستان گناباد به شکل متقارن بوده به گونه‌ای که روند رشد و کاهش توزیع جمعیت در سکونت گاه‌های شهری و روستایی تقریباً مشابه بوده‌است. در مجموع طی سال‌های مورد بررسی همواره نرخ روستانشینی با کاهش و شهرنشینی با افزایش مواجه بوده‌است.
نرخ با سوادی این شهرستان بیش از 9۵ درصد می‌باشد.
| مردان | سن | زنان |
|---|---|---|
| ۶ | ۴ | |
| ۱۹ | ۱۹ | |
| ۸۵ | ۸۳ | |
| ۴۵۴ | ۳۳۶ | |
| ۵۰۵ | ۴۸۱ | |
| ۹۸۹ | ۱٬۰۲۹ | |
| ۸۲۵ | ۹۶۱ | |
| ۸۹۵ | ۱٬۱۹۲ | |
| ۸۵۳ | ۱٬۱۲۸ | |
| ۱٬۳۸۱ | ۱٬۵۵۴ | |
| ۱٬۸۵۷ | ۱٬۹۳۰ | |
| ۲٬۰۸۵ | ۱٬۹۵۸ | |
| ۲٬۶۳۱ | ۲٬۶۳۴ | |
| ۲٬۹۹۵ | ۲٬۷۷۵ | |
| ۳٬۲۵۰ | ۳٬۳۱۷ | |
| ۴٬۰۹۹ | ۳٬۸۶۹ | |
| ۴٬۰۳۳ | ۳٬۸۹۵ | |
| ۳٬۴۸۳ | ۳٬۳۸۲ | |
| ۳٬۳۷۲ | ۳٬۱۶۴ | |
| ۳٬۳۶۵ | ۳٬۱۸۸ | |
| ۳٬۴۰۹ | ۳٬۲۸۹ |
زبان، فرهنگ، آداب و رسومویرایش
زبان
گویش گنابای یکی از گویش های مردم مشرق ایران است که منشا زبان فارسی بوده و کهنگی و اصالت آن با آثاری که نزدیک به زبان محاوره مانند اسرار التوحید (تالیف عطار نیشابوری) نگاشته شده کاملا مشاهده می شود.مردم گناباد مانند اکثر ایرانیان به زبان فارسی دری که یکی از فروع زبان هندی و اروپائی است و ریشه سانسکریت دارد تکلم می کند و دارای لهجه خراسانی می باشند.
مذهب
مردم گناباد هم مثل دیگر قهستانی ها در سال ۲۹ هـ .ق پذیرای دین مبین اسلام شدند و وفاداری خود را به آن آیین الهی ابراز داشتند. مذهب اهالی گناباد « تشیع » عموماً شیعه اثنی عشری می باشند و یک عده از آنها در طریقت نیز وارد و در سلسله نعمت اللهیه که از سلاسل بزرگ فقر و از سابق در تشیع و اثنی عشری بودن معروف بوده داخل می باشند.
نژاد
مردم منطقه گناباد از نژاد آریایی هستند و چون گناباد مدت زیادی در تصرف بیگانگان نبوده ساختار قومی و نژادی آن بکر و دست نخورده باقی مانده است. در دوره نادرشاه به علت نامعلومی چندین خانوار از اعراب خوزستان به این مناطق کوچانیده شدند و در قسمت هایی از توابع گناباد برخی از طوایق عرب چون خزیمه، شیبانی و خفاجه سکونت داشته اند. هجرت انسان بیشتر مربوط به صدر اسلام بوده است. ولی به هر حال در اکثریت قریب به اتفاق مردم از نظر قومی و نژادی هیچ گونه اختلافی حاصل نشده است.
فرهنگویرایش
سرود ملی شهرستان گناباد توسط ذبیح‌الله صابری (شاعر گنابادی) سروده شد.
ای گناباد ای نگین پاک سر سبز کویر
مهد مردان خدا و مهد مردان دلیر
شهر سرشار از قنوت و شهر سرشار از قنات
در رگ و پیوند تو جاری بود آب حیات
از عجایب چون قناتت نیست در کل جهان
کز تلاش و همت مردان تو دارد نشان
پیر تاریخی که در شهنامه نامت آشناست
از کهن دوران درون سینه ات اسطوره هاست
خاک زرخیزت طلای سرخ دارد در میان
در فضا پیچیده هر دم بوی عطر زعفران
مرقد سلطان محمد اهل دل را مامن است
از وجود او به لطف حق دل ما روشن است
مهد بهلولی همان اعجوبه ی بس بی نظیر
مهد منصور و مظفر مهد پروین شهیر
این شهیدان را که بینی خفته در دامان تو
جملگی باشد گواه غیرت مردان تو
از منار مسجد جامع بلند است این سرود
بر تو و بر همت مردانه ات صد ها درود
| این بخش نیازمند گسترش است. شما میتوانید با افزودن به آن کمک کنید. |
آداب و رسومویرایش
رقص های محلیویرایش
رقص هاي محلي در هر منطقه نشان دهنده فرهنگ مردم و روحيات مردم آن منطقه مي‌باشد برخي از رقص ها انفرادي، برخي دو نفره و برخي دسته جمعي مي‌باشد كه اجراي برخي از آنها بسيار مشكل و سخت مي‌باشد و احتياج به تمرين و مهارت زيادي دارد. رقص هاي دو نفره معمولا چوب بازي مي‌باشد و رقص هاي دسته جمعي كه به رقص دوره معروف است به شكل خاص مربوط به خود انجام مي‌گيرد كه بسیار ديدني است.
مراسم " كف زني "ویرایش
در ميان انبوه آيين ها و سنن پارسي، شب چله نيز خودنمايي مي كند. مراسم " كف زني " مردم گناباد در شب هاي سرد و طولاني زمستان به ويژه شب چله بهانه اي است براي مهر ورزيدن و استحكام خانواده ها
حمل و نقل و ارتباطاتویرایش
پایانه مسافربری
پایانه مسافربری شهرستان گناباد همه روزه سرویس دهی متعددی به مقصد مشهد و تهران و کرج دارد.ضمن اینکه این شهرستان در مسیر کریدور شمال به جنوب (جاده سنتو) واقع شده و در مسیر راه های مواصلاتی شیراز،بندرعبا،کرمان،یزد،اصفهان و زاهدان است.
راه آهن
راه آهن گناباد به تهران در فاصله 50 کیلومتری شهرستان قرار دارد و راه آهن شرق کشور (مشهد،گناباد،زاهدان،چابهار) نیز با پیشرفت خوبی در دست ساخت می باشد.
فرودگاه
با توجه به اینکه گناباد شهری دانشجوییست و جاذبه های گردشگری زیادی از جمله قنات قصبه دارد که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را جذب میکند.فرودگاه گناباد به عنوان یکی از نیازهای مهم و اساسی منطقه با سرعت پیشرفت بالایی در حال احداث می باشد و به گفته مسئولین فرودگاهی کشور.این فرودگاه تا پایان سال 98 به بهره برداری می رسد. با افتتاح این فرودگاه به عنوان سومین فرودگاه در استان خراسان رضوی (مشهد،گناباد،سبزوار) بیش از یک میلیون نفر در ۱۲ شهر جنوبی خراسان رضوی و شهرهای شمالی خراسان جنوبی از آن بهره‌مند می‌شوند.[۱]
صنعت و معدنویرایش
از مهم‌ترین صنایع فعال شهرستان گناباد که سهم به سزایی در رشد صنعت و اشتغال جوانان این شهرستان ایفا نموده‌اند می‌توان به شرکت فرآورده‌های دیرگداز ایران(۱۳۶۴)، شرکت صنایع چینی تقدیس(۱۳۸۴) و شرکت تولیدی الیاف سیمرغ(۱۳۸۷) که هر سه در شهرک صنعتی گناباد واقع شده‌اند اشاره نمود. هم چنین صنایع تبدیلی و غذایی نگین گل شرق در زمینه تولید آرد والسی از سالیان دور جایگاه ویژه‌ای در صنعت شهرستان داشته‌است. علاوه بر این‌ها وجود پتانسیل‌های بیشمار معدنی به گسترش کارخانجات متعدد سنگ و مصالح ساختمانی در شهرک صنعتی انجامیده و نیز به دلیل تعداد فراوان دامداری‌ها و مرغداری‌ها شاهد کارحانجات خوراک دام و طیور و نیز صنایع لبنی و غذایی در شهرستان گناباد می‌باشیم.
شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتیویرایش
- شهرک صنعتی گناباد
از شهرک‌های مصوب سال ۱۳۶۸ هیئت وزیران به مساحت ۹۳ هکتار و در کیلومتر ۵ جاده گناباد - مشهد واقع شده‌است. در این شهرک تعداد ۶۱ فقره قرارداد در زمینه‌های مختلف کانی غیر فلزی، شیمیایی، برق والکترونیک، غذایی منعقد گردیده‌است که از این تعداد ۲۵ واحد به بهره‌برداری رسیده و ۶ واحد در حال ساخت وساز می‌باشد که از مهم‌ترین واحدهای فعال می‌توان به شرکت فرآورده‌های دیرگداز ایران، شرکت صنایع چینی تقدیس، شرکت تولیدی الیاف سیمرغ، شرکت طوس خاک، کاشی سنگ امید، مروارید وش و… نام برد.
امکانات شهرک: داشتن سند تفکیکی برای تمام قطعات ،۲ حلقه چاه، اجرای شبکه آب شرب و اجرای شبکه داخلی آب شرب شهرک، کابل ۲۰۰ زوج تلفن، آنتن(BTS)، فضای سبز مناسب، ساختمان اداری، اجرای شبکه ۲۰۰ کیلو ولت و روشنایی معابر و بلوار اصلی شهرک، آسفالت معابر اصلی وفرعی شهرک، شبکه گاز داخلی شهرک
ناحیه صنعتی کوثرویرایش
در کیلومتر ۹ جاده گناباد - روشناوند و به مساحت ۱۶۴ هکتار واقع شده که در حال حاضر ۱۵ واحد کوره آجرپزی در آن مشغول به فعالیت بوده و از نواحی صنعتی روستایی جهاد کشاورزی می‌باشد که در خرداد ماه ۱۳۸۴ به شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی منتقل گردیده‌است و طرح توسعه آن به مساحت ۱۲۴ هکتار نیز طراحی شده‌است.
ناحیه صنعتی کاخکویرایش
در کیلومتر ۱۵ جاده گناباد به کاخک به مساحت ۹۵ هکتار واقع شده و از سال ۱۳۸۶ عملیات اجرایی آن آغاز و در فاز اول ۵۰ هکتار آن در بلوک‌های مختلف و بیشتر با گرایش صنایع غذایی راه اندازی گردیده‌است.[۹]
دانشگاه‌هاویرایش
در شهرستان گنابادبه عنوان شهر دانشجویی کشور،دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی زیر وجود دارد:
- دانشگاه گناباد
- دانشگاه علوم پزشکی گناباد
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد
- دانشگاه پیام نور مرکز گناباد
- دانشکده سماء گناباد
- دانشگاه پارس رضوی گناباد
- مرکز آموزش علمی کاربردی بهزیستی بیدخت
- مرکز آموزش علمی کاربردی شهرداری کاخک
- دانشگاه پیام نور واحد کاخک
- آموزشکده فنی پسران و دختران گناباد
مشاهیر شهرستان گنابادویرایش
- آیت الله فیض دیسفانی
- مرحومم محمدعلی صلاحی دیسفانی بنیانگذار فرهنگ گناباد
- ملا مظفر گنابادی
- ابومنصور ریابی
- ملا سلطان‌محمد گنابادی
- محمدتقی بهلول
- میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی، طبیب مخصوص شاه اسماعیل یکم صفوی
- محمدابراهیم کرباسی کاخکی از علمای بر جسته عصر صفوی
- محمدابن محمودابن محمد ناسخ کاخکی
- محمد پروین گنابادی
- خواجه اختیار منشی گنابادی
- محمد حسن بیچاره بیدختی گنابادی
- محمدعلی سردار نوقابی (مشروطه‌خواه و یاغی دولت قاجار که توسط خان طبس و فئودال‌ها سرکوب شد. حکم قتل او توسط دولت محمدعلی شاه قاجار صادر و لغو آن حکم توسط دولت مشروطه دو روز پس از مرگش در قلعه گیسور به گناباد رسید)
- آخوند ملا زین العابدین روشناوندی، (اواخر دوران قاجار)
- آیت الله شیخ علی روشناوندی (معروف به گنابادی)
- ابوالقاسم پاکدامن
- پروفسور علی نوری دلویی (از بنیانگذاران موسسه رویان)
- دکتر داود شریفی دلویی
- دکتر ابوالقاسم آذرین فر دلویی
- دکتر سید جواد مجتبوی دلویی
- دکتر محمد خواجه دلویی
- مهندس منوچهر خواجه دلویی
جاذبه‌های طبیعی و گردشگریویرایش
گناباد در فلات شمالی براکوه واقع شده‌است منطقه براکوه از آب و هوای کوهستانی برخوردار است و دارای جاذبه‌های گردشگری متعددی است
نگارخانهویرایش
کاریز زیبد گناباد
کوه زیبد گناباد
فرولا
قلعه ۱۲رخ
ایوان پیر
دشت ریواس
زیبد گناباد
شهر کاخک
جستارهای وابستهویرایش
- دیسفان
- امام زاده سلطان احمد جوانمرد دردیسفان
- [قنات قصبه]]
- کاریز
- بیدخت
- دلویی
- دهستان زیبد
- کاخک
- سنو
- بیدخت
- کلات
- ریاب
- رهن
- زعفران
- خانیک (گناباد)
- سقی
- روچی
- قلعه زیبد
- قهستان
- گناباد
- سرو زیبد
- پسکلوت
- جنگ دوازده‌رخ
- کاریز زیبد
- دشت ریواس زیبد
- فهرست شهرستان‌های ایران
پانویسویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «تاریخچه شهرستان گناباد». اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
- ↑ «دوازده رخ زیبد». مجله دریای پارس، محمدعجم. دریافت‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ [Geography , tribes and minorities in khorasan,Mohammad Ajam, research published 1992,university of Imam Sadegh,Tehran.]
- ↑ «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در آبان ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ تعداد آثار ملی گناباد در وبگاه قنات قصبه[پیوند مرده]
- ↑ UNESCO, Qanats of Gonabad
- ↑ «یخدان کوثر بیدخت - پایگاه اطلاع‌رسانی شهر بیدخت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ «شهرک‌ها و نواحی صنعتی گناباد». وب گاه فرمانداری شهرستان گناباد.
منابع آنلاینویرایش
- زمانی، عباس. سه اثر تاریخی زیبد. مجله بررسی‌های تاریخی، شماره ۴۱، مهر و آبان ۱۳۵۱ (۲۴ صفحه - از ۴۳ تا ۶۶)[۲]
- شاهنامه آنلاین. جنگ دوازده رخ [۳]
- در صوفه و قلعه زیبد محل سکونت یزدگرد و گودرز مجله دریای پارس، دکتر محمد عجم [۴]
- قنات میراث علمی اقتصادی، علمی و فرهنگی ایرانیان، محمد عجم، همایش ملی قنات در گناباد 1383.[۵]
- اولین مراسم بزرگداشت فردوسی در محل واقعه جنگ دوازده رخ در زیبَد گناباد [۶]
- بزرگداشت فردوسی در محل واقعه جنگ دوازده رخ [۷]
- روزنامه مردم سالاری، قنات گناباد میراث علمی و فرهنگی ایرانیان، محمد عجم (ویژه نامه 44) 29/11/1394 [۸]
منابع برای مطالعه بیشترویرایش
- موسوی شهری، سید رضا. فرهنگ واژگان گویش گنابادی به همراه (اتیمولوژی برخی واژه ها).انتشارات ایرانا 1397 خورشیدی
- مجله باران، ۳۰ بهمن ۱۳۹۵، محمد عجم، ساعت آبی دقیق‌ترین ساعت ایران در عهد باستان [۹]
- ساعت آبی قنات (پنگان) در ایران، مجله دریای پارس، محمد عجم 1383 [۱۰]
- تابنده، حاج سلطان‌حسین. تاریخ و جغرافی گناباد. انتشارات حقیقت، چاپ دوم، ۱۳۷۹ خورشیدی
- مجتبوی، سیدحسین. جغرافیای تاریخی گناباد. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۴ خورشیدی
- نصراللهی، محمود. بر کران زندگی (گزیده‌ای از آداب رسوم باورها و مثل‌های دیار گناباد). انتشارات مرندیز، ۱۳۸۶ خورشیدی
- هجرتی، محمدحسن. جغرافیا توسعه روستایی بررسی منطقه گناباد. انتشارات ابا، ۱۳۷۹ خورشیدی
- هجرتی، محمدحسن. گناباد از فرود تا فردا. انتشارات گناباد، ۱۳۸۶ خورشیدی
- پورابراهیم، حسین. جغرافیای گناباد. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۱ خورشیدی
- زمانی، عباس. گناباد پیر تاریخ. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۳ خورشیدی
- لباف خانیکی، رجبعلی. گناباد خاستگاه حماسه‌های پنهان. انتشارات مراث فرهنگی کشور، ۱۳۸۳ خورشیدی
- اسدی پور، محمد. سیمای طبیعت گناباد. انتشارات آوای کلک، ۱۳۸۷ خورشیدی
- زمانی، عباس. سه اثر تاریخی زیبد. مجله بررسی‌های تاریخی، شماره ۴۱، مهر و آبان ۱۳۵۱ (۲۴ صفحه - از ۴۳ تا ۶۶)[۱۱]
- جغرافیا، اقوام و اقلیتهای خراسان، محمد عجم، دانشگاه امام صادق، دانشکده علوم سیاسی، ۱۳۷۰
- عجم، محمد (۱۳۹۷). جغرافیای جنگ دوازده رخ. مشهدفصلنامه ایران‌شناسی سال 5 شماره 9: دانشگاه فردوسی. شابک ۹۵۳۹۴۲ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: length (کمک). [۱۲] - - جغرافیای تاریخی مرو - مهدی سیدی ۱۳۸۶
- - عبدالحی حبیبی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام صفحه ۱۱۵
- - طبقات ناصری از منهاج الدین سراج جوزجانی، درست گردانی از آقای عبدالحی حبیبی. جلد اول و دوم. بخش شهاب الدین و جنگ ملاحده اسماعیلی
پیوند به بیرونویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شهرستان گناباد موجود است. |
| مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به شهرستان گناباد در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای شهرستان گناباد دارد. |