شهرستان گناباد
| شهرستان گُناباد | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| کشور | ایران 
|
| استان | خراسان رضوی |
| مرکز | گناباد |
| نام‌های پیشین | جنابذ، کنابد، ینابد. گنابد. گناپا |
| سال شهرستان شدن | ۱۳۱۶ |
| مردم | |
| جمعیت | ۸۸٬۷۵۳ نفر |
| مذهب | شیعه |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۹۰۲، ۵ کیلومتر مربع[۱] |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۱۰۵ متر[۱] |
| داده‌های دیگر | |
| فرماندار | حامد قربانی |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۵۱ |
| شهرها | |
| گناباد، کاخک، بیدخت | |
| تعداد بخش‌ها | |
| مرکزی، کاخک | |
شهرستان گُناباد جنوبی‌ترین شهرستان استان خراسان رضوی ایران است. گناباد از قدیمی ترین شهرهای ایران محسوب می شود. بر اساس شواهد تاریخی و طبیعی موجود اعم از قنات قصبه، قدمت این ناحیه به پیش از دوره هخامنشیان اشاره دارد.
مرکز این شهرستان، شهر گناباد است. شهرستان گناباد بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، تا قبل از جدا شدن بخش بجستان، بیش از ۱۱۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشته‌است.[۲] بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰، این شهرستان ۸۰٬۷۸۳ نفر جمعیت دارد و دارای ۲ بخش و ۴ دهستان است.[۳] جمعیت این شهرستان در سرشماری سال ۱۳۹۵ به ۸۸.۷۵۳ نفر رسیده است. این جمعیت در قالب ۲۷۶۰۷ خانوار در این شهرستان سکونت دارند.
محتویات
جغرافیا و آب و هوای شهرستان گنابادویرایش
شهرستان گناباد، جنوبی‌ترین شهرستان استان خراسان رضوی است. این شهرستان در طول شرقی ۴۶–۵۷ تا ۲۷–۵۹ و عرض شمالی ۰۳–۳۴ تا ۵۴–۳۴ قرار دارد. [نیازمند منبع]
مساحت این شهرستان تا قبل از جدا شدن بجستان، ۹٬۵۸۴ کیلومتر مربع است اما در حال حاضر ۹۰۲، ۵ کیلومتر مربع است.[۱]
شهرستان گناباد به دلیل واقع شدن در مسیر ارتباطی خراسان رضوی با خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان دارای اهمیت خاصی است. گناباد از سه منطقه جغرافیایی براکوه و منطقه دشت گنابادو پسکلوت تشکیل شده منطقه براکوه دارای آب و هوای کوهستانی زمستان‌های سرد و تابستان ملایم است. شهر گناباد، در فلات براکوه قرار دارداین شهر بر روی دشت هموار قرار داشته و با رشته کوه براکوه ۲۴ کیلومتر فاصله داردبلندترین قله براکوه کوه تیرماهی یا کوه زیبد نام دارداز ارتفاع۲۵۵۷متری قله زیبد تا پسکلوت شهر گنابادشیب نسبتاً ملایمی وجود دارد. بطور کلی شهرستان گناباد در منطقه اقلیم خشک و نیمه صحرایی حاشیه کویر قرار دارد. شهر گناباد تابستان‌های گرمتری نسبت به براکوه دهستان‌های کاخک و زیبد دارد و هوای آن مشابه پسکلوت می‌باشد تابستان‌ها هوا در شب ملایم است بالاترین درجه حرارت به ۴۰ درجه می‌رسد.
کوهستان براکوهویرایش
رشته کوه براکوه یا کوه دهستان زیبد مهم‌ترین رشته کوه شهرستان گناباد است بخش کاخک و دهستان زیبد تماماً در دامنه براکوه قرار دارد مهم‌ترین بلندی شهرستان گناباد قله تیر ماهی است که در کوه زیبد قرار دارد. روستاهای کوهستانی مهم براکوه عبارتند از کاخک - زیبد- کلات - سنو - روچی - سقی - رزو (رضو)
کوه تیرماهی براکوه دارای دیدنی‌های طبیعی فراوانی است منطقه حفاظت شده زیبد و هلالی دارای انواع حیوانات حیات وحش از جمله قوچ و بز کوهی و آهو است و گونه‌هایی از درختهای جنگلی قدیم از جمله انجیر کوهی - پسته کوهی - تاقوک - گزنه - سرو- شیب- و … وجود دارد گیاهان و بوته‌های هیزم از انواع مختلف و متنوع و گیاهان دارویی مانند شاتره - بیخ - زیره - خارانگبین ریواس - کومای و … وجود دارد. .[۴] شهر گناباد به با بسیاری از روستاهای پیرامون خود همچون مِند، خیبری، دلویی، بیلُند، بهاباد و حتی شهر بیدخت و شوراب در هم تنیده شده‌است و این نواحی نیز تحت پوشش سازمان تاکسی رانی شهرداری گناباد قرار دارند. شهر گنابد در دشت و فلات سیاه کوه یا رشته کوه قهستان واقع شده‌است. رشته کوه قهستان در منطقه گناباد بیشتر به براکوه و سیاه کوه و کوه تیرماهیزیبد معروف است. قنات‌های گناباد تقریباً همگی از دامنه براکوه ریشه می‌گیرد براکوه تمامی دهستان زیبد و بخش کاخک را در برمی گیرد که آب و هوای کوهستانی و سرد دارد و از دشت یا فلات گناباد سردتر است.[۵]
دشت ریواسویرایش
دشت ریواس زیبد یکی از جذابیتهای ماه‌های اسفند و فروردین براکوه است که در شرق جاده دهستان زیبد قرار دارد.
تقسیمات کشوریویرایش
در سال ۱۳۱۶ و بر اساس قانون تقسیمات کشوری مجلس شورای ملی، گناباد یکی از ۴۹ شهرستان ایران و یکی از ۷ شهرستان خراسان بزرگ بوده‌است.[۶] در حال حاضر، تقسیمات کشوری شهرستان گناباد به صورت زیر می‌باشد:
آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری شهرستان گنابادویرایش
بر اساس کتاب بلاذری جنگ نیزک ترخان و کشته شدن یزدگرد سوم آخرین امپراتوری ایران در این شهرستان در براکوه تنگل زیبد صورت گرفته‌است. جنگ دوازده رخ مهم‌ترین جنگ ایران و توران نیز در این منطقه روی داده است و قلعه زیبد و تنگل شهاب صورت گرفته‌است. نادرشاه افشار نیز در مسیر فتوحات خود مدتی در این منطقه و در دامنه براکوه اقامت نموده است. آثار تاریخی متعددی در این منطقه وجود دارد
۱۳۱ اثر از آثار تاریخی شهرستان گناباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و ۸۰ اثر دیگر نیز برای ثبت شناسایی شده‌است.[۷] از مهم‌ترین این آثار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قنات قصبه بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین قنات جهان مربوط به ۲۷۰۰ سال پیش و تنها اثر ثبت شدهٔ خراسان بزرگ در سازمان جهانی یونسکو[۸]
در شهرستان گناباد بیشتر از ۴۰۰ قنات وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها قنات قصبه شهر - کاریز رهن - کاریز خوششویی- کاریز زیبد - علی‌آباد- کاریز بیدخت کاریز بیلند - باغسیا
- آرامگاه امامزاده سلطان محمد عابد در کاخک گناباد
- مزار سلطانی بیدخت مدفن چند نفر از بزرگان سلسلهٔ نعمت‌اللهی.
- قلعه زیبد
- محوطه قلعه شهاب
- ارگ فرود
- درصوفه زیبد که در شاهنامهٔ فردوسی از آن یاد شده گفته شده که اقامتگاه آخرین امپراتور ایران یزدگرد سوم بوده‌است همچنین گفته می‌شود مقبرهٔ پیران ویسه‌است.
- آرامگاه جغتای از خوانین مغول وپسران چنگیز خان در روستای گیسورمعروف به جغتین
- یخدان کوثر بیدخت[۹]
- مدرسه ی نجومیه
- موزه ی مردم‌شناسی گناباد
- موزه ی آب گناباد
- خانه شریعت
- خانه خانیکی
- مسجد جامع قدیم گناباد
- قلعه ی دختر شوراب
- بناهای تاریخی عمرانی
- آسیاب‌های آبی کاخک
- دشت ریواس زیبد
- سرو زیبد
- موزهٔ تاریخی باستان‌شناسی گناباد
- قلعهٔ دفاعی کاخک
- چنارهای باستانی کاخک
- مسجدجامع علیا کاخک
- مسجد جامع بازار کاخک
- چنار بزرگ وکهنسال روستای روچی
- منطقهٔ تفریحی وآسیاب‌های آبی قدیمی روستای روچی
- موزهٔ زعفران
- سرو کهن نوقاب
- غار طبیعی روستای سنو
- آب انبار جواهری واقع در روستای قوژد
- کویر روشناوند
- خانه اربابی روشناوند
- اب انبار روشناوند
- حمام روشناوند
هتل‌ها و اماکن اقامتیویرایش
- هتل پاسارگاد گناباد
- مهمان سرای جهانگردی بیدخت
- مجموعه اقامتی هتل کوثر بیدخت
- خانه بوم گردی گناباد
- مراکز بوم گردی ریاب
جمعیتویرایش
روند تغییرات توزیع جمعیت در شهرستان گناباد به شکل متقارن بوده به گونه‌ای که روند رشد و کاهش توزیع جمعیت در سکونت گاه‌های شهری و روستایی تقریباً مشابه بوده‌است. طی سالیان متمادی، در سال‌های اخیر برای اولین بار نرخ شهرنشینی در شهرستان گناباد از نرخ روستانشینی آن پیشی گرفته‌است. در مجموع طی سال‌های مورد بررسی همواره نرخ روستانشینی با کاهش و شهرنشینی با افزایش مواجه بوده‌است.
این شهرستان بنا بر سرشماری سال ۱۳۹۰، از نظر جمعیت در رتبه ۲۱۷ کشوری و ۱۱ استانی قرار دارد.
نرخ با سوادی این شهرستان ۸۵/۲۷٪ می‌باشد.
| مردان | سن | زنان |
|---|---|---|
| ۶ | ۴ | |
| ۱۹ | ۱۹ | |
| ۸۵ | ۸۳ | |
| ۴۵۴ | ۳۳۶ | |
| ۵۰۵ | ۴۸۱ | |
| ۹۸۹ | ۱٬۰۲۹ | |
| ۸۲۵ | ۹۶۱ | |
| ۸۹۵ | ۱٬۱۹۲ | |
| ۸۵۳ | ۱٬۱۲۸ | |
| ۱٬۳۸۱ | ۱٬۵۵۴ | |
| ۱٬۸۵۷ | ۱٬۹۳۰ | |
| ۲٬۰۸۵ | ۱٬۹۵۸ | |
| ۲٬۶۳۱ | ۲٬۶۳۴ | |
| ۲٬۹۹۵ | ۲٬۷۷۵ | |
| ۳٬۲۵۰ | ۳٬۳۱۷ | |
| ۴٬۰۹۹ | ۳٬۸۶۹ | |
| ۴٬۰۳۳ | ۳٬۸۹۵ | |
| ۳٬۴۸۳ | ۳٬۳۸۲ | |
| ۳٬۳۷۲ | ۳٬۱۶۴ | |
| ۳٬۳۶۵ | ۳٬۱۸۸ | |
| ۳٬۴۰۹ | ۳٬۲۸۹ |
زبان، فرهنگ، آداب و رسومویرایش
زبان و فرهنگ مردم شهرستان گناباد فرهنگ جنوب خراسان است و پیوندهای تاریخی و زبانی با خراسان بزرگ دارد. مردمان گناباد، بجستان، تربت حیدریهف کاشمر، قاین، فردوس و بیرجند دارای یک نوع گویش و فرهنگ هستند. مردم شهرستان گناباد همگی پیرو مذهب شیعه ۱۲ امامی هستندو اقلیت کوچکی از دراویش نعمت‌اللهی در شهر بیدخت ساکن هستند که مقبره ۴ تن از سلسله قطب‌های این طایفه در آنجا قرار دارد.
زبانویرایش
مردم شهرستان گناباد به زبان فارسی و با لهجه جنوب خراسانی که نزدیک به فارسی دری می‌باشد صحبت می‌کنند.
فرهنگویرایش
سرود ملی شهرستان گناباد توسط ذبیح‌الله صابری (شاعر گنابادی) سروده شد.
| این بخش نیازمند گسترش است. شما میتوانید با افزودن به آن کمک کنید. |
آداب و رسومویرایش
| این بخش نیازمند گسترش است. شما میتوانید با افزودن به آن کمک کنید. |
حمل و نقل و ارتباطاتویرایش
شهرستان گناباد در مسیر کریدور شمال به جنوب (جاده سنتو) واقع شده‌است. همچنین این شهرستان در مسیر پیشنهادی راه‌آهن در حال احداث مشهد به زاهدان واقع شده‌است. فرودگاه گناباد نیز در حال راه‌اندازی است.
صنعت و معدنویرایش
از مهم‌ترین صنایع فعال شهرستان گناباد که سهم به سزایی در رشد صنعت و اشتغال جوانان این شهرستان ایفا نموده‌اند می‌توان به شرکت فرآورده‌های دیرگداز ایران(۱۳۶۴)، شرکت صنایع چینی تقدیس(۱۳۸۴) و شرکت تولیدی الیاف سیمرغ(۱۳۸۷) که هر سه در شهرک صنعتی گناباد واقع شده‌اند اشاره نمود. هم چنین صنایع تبدیلی و غذایی نگین گل شرق در زمینه تولید آرد والسی از سالیان دور جایگاه ویژه‌ای در صنعت شهرستان داشته‌است. علاوه بر این‌ها وجود پتانسیل‌های بیشمار معدنی به گسترش کارخانجات متعدد سنگ و مصالح ساختمانی در شهرک صنعتی انجامیده و نیز به دلیل تعداد فراوان دامداری‌ها و مرغداری‌ها شاهد کارحانجات خوراک دام و طیور و نیز صنایع لبنی و غذایی در شهرستان گناباد می‌باشیم.
شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتیویرایش
- شهرک صنعتی گناباد
از شهرک‌های مصوب سال ۱۳۶۸ هیئت وزیران به مساحت ۹۳ هکتار و در کیلومتر ۵ جاده گناباد - مشهد واقع شده‌است. در این شهرک تعداد ۶۱ فقره قرارداد در زمینه‌های مختلف کانی غیر فلزی، شیمیایی، برق والکترونیک، غذایی منعقد گردیده‌است که از این تعداد ۲۵ واحد به بهره‌برداری رسیده و ۶ واحد در حال ساخت وساز می‌باشد که از مهم‌ترین واحدهای فعال می‌توان به شرکت فرآورده‌های دیرگداز ایران، شرکت صنایع چینی تقدیس، شرکت تولیدی الیاف سیمرغ، شرکت طوس خاک، کاشی سنگ امید، مروارید وش و… نام برد.
امکانات شهرک: داشتن سند تفکیکی برای تمام قطعات ،۲ حلقه چاه، اجرای شبکه آب شرب و اجرای شبکه داخلی آب شرب شهرک، کابل ۲۰۰ زوج تلفن، آنتن(BTS)، فضای سبز مناسب، ساختمان اداری، اجرای شبکه ۲۰۰ کیلو ولت و روشنایی معابر و بلوار اصلی شهرک، آسفالت معابر اصلی وفرعی شهرک، شبکه گاز داخلی شهرک
ناحیه صنعتی کوثرویرایش
در کیلومتر ۹ جاده گناباد - روشناوند و به مساحت ۱۶۴ هکتار واقع شده که در حال حاضر ۱۵ واحد کوره آجرپزی در آن مشغول به فعالیت بوده و از نواحی صنعتی روستایی جهاد کشاورزی می‌باشد که در خرداد ماه ۱۳۸۴ به شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی منتقل گردیده‌است و طرح توسعه آن به مساحت ۱۲۴ هکتار نیز طراحی شده‌است.
ناحیه صنعتی کاخکویرایش
در کیلومتر ۱۵ جاده گناباد به کاخک به مساحت ۹۵ هکتار واقع شده و از سال ۱۳۸۶ عملیات اجرایی آن آغاز و در فاز اول ۵۰ هکتار آن در بلوک‌های مختلف و بیشتر با گرایش صنایع غذایی راه اندازی گردیده‌است.[۱۰]
دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیهویرایش
در شهرستان گناباد مراکز آموزش عالی زیر وجود دارد:
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد
- دانشگاه علوم پزشکی گناباد
- دانشگاه صنایع و معادن
- دانشگاه پیام نور مرکز گناباد
- دانشکده سماء گناباد
- دانشکده فنی مهندسی گناباد
- دانشگاه پارس رضوی گناباد
- مرکز آموزش علمی کاربردی بهزیستی بیدخت
- مجتمع آموزش عالی گناباد
- مرکز آموزش علمی کاربردی شهرداری کاخک
- دانشگاه پیام نور واحد کاخک
- آموزشکده فنی پسران و دختران گناباد
- مدرسه علمیه ی امام رضا گناباد
- مدرسه علمیه ی حسنیه ی کاخک
- مدرسه علمیه ی امام محمد باقر بیدخت
- مدرسه علمیه ی خواهران گناباد
مشاهیر شهرستان گنابادویرایش
- ملا مظفر گنابادی
- ابومنصور ریابی
- ملا سلطان‌محمد گنابادی
- محمدتقی بهلول
- میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی، طبیب مخصوص شاه اسماعیل یکم صفوی
- محمدکاخکی شاعر عصر شاهرخ تیموری
- محمدابراهیم کرباسی کاخکی از علمای بر جسته عصر صفوی
- محمدابن محمودابن محمد ناسخ کاخکی
- محمد پروین گنابادی
- ابوالقاسم پاکدامن
- خواجه اختیار منشی گنابادی
- محمد حسن بیچاره بیدختی گنابادی
- محمدعلی سردار نوقابی (مشروطه‌خواه و یاغی دولت قاجار که توسط خان طبس و فئودال‌ها سرکوب شد. حکم قتل او توسط دولت محمدعلی شاه قاجار صادر و لغو آن حکم توسط دولت مشروطه دو روز پس از مرگش در قلعه گیسور به گناباد رسید)
- آخوند ملا زین العابدین روشناوندی، (اواخر دوران قاجار)
- آیت الله شیخ علی روشناوندی (معروف به گنابادی)
جاذبه های طبیعی و گردشگریویرایش
گناباد در فلات شمالی براکوه واقع شده‌است منطقه براکوه از آب و هوای کوهستانی برخوردار است و دارای جاذبه‌های گردشگری متعددی است
نگارخانهویرایش
کاریز زیبد گناباد
کوه زیبد گناباد
فرولا
قلعه 12رخ
ایوان پیر
دشت ریواس
زیبد گناباد
شهر کاخک
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «تاریخچه شهرستان گناباد». اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد.
- ↑ «سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی‌ها بر حسب سواد» (فارسی). مرکز آمار ایران، ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰، جمعیت و خانواد تا سطح آبادی» (فارسی). وبگاه رسمی مرکز آمار ایران.
- ↑ «دوازده رخ زیبد». مجله دریای پارس، محمدعجم. بازبینی‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ [Geography , tribes and minorities in khorasan,Mohammad Ajam, research published 1992,university of Imam Sadegh,Tehran.]
- ↑ «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بازبینی‌شده در آبان ۱۳۸۹.
- ↑ تعداد آثار ملی گناباد در وبگاه قنات قصبه
- ↑ UNESCO, Qanats of Gonabad
- ↑ یخدان کوثر بیدخت - پایگاه اطلاع‌رسانی شهر بیدخت
- ↑ «شهرک‌ها و نواحی صنعتی گناباد». وب گاه فرمانداری شهرستان گناباد.
منابع آنلاینویرایش
- زمانی، عباس. سه اثر تاریخی زیبد. مجله بررسی‌های تاریخی، شماره ۴۱، مهر و آبان ۱۳۵۱ (۲۴ صفحه - از ۴۳ تا ۶۶)[۱]
- شاهنامه آنلاین. جنگ دوازده رخ [۲]
- در صوفه و قلعه زیبد محل سکونت یزدگرد و گودرز مجله دریای پارس، دکتر محمد عجم [۳]
- قنات میراث علمی اقتصادی، علمی و فرهنگی ایرانیان، محمد عجم، همایش ملی قنات در گناباد 1383.[۴]
- اولین مراسم بزرگداشت فردوسی در محل واقعه جنگ دوازده رخ در زیبَد گناباد [۵]
- بزرگداشت فردوسی در محل واقعه جنگ دوازده رخ [۶]
- روزنامه مردم سالاری، قنات گناباد میراث علمی و فرهنگی ایرانیان، محمد عجم (ویژه نامه 44) 29/11/1394 [۷]
منابع برای مطالعه بیشترویرایش
- مجله باران، ۳۰ بهمن ۱۳۹۵، محمد عجم، ساعت آبی دقیق‌ترین ساعت ایران در عهد باستان [۸]
- ساعت آبی قنات (پنگان) در ایران، مجله دریای پارس، محمد عجم 1383 [۹]
- تابنده، حاج سلطان‌حسین. تاریخ و جغرافی گناباد. انتشارات حقیقت، چاپ دوم، ۱۳۷۹ خورشیدی
- مجتبوی، سیدحسین. جغرافیای تاریخی گناباد. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۴ خورشیدی
- نصراللهی، محمود. بر کران زندگی (گزیده‌ای از آداب رسوم باورها و مثل‌های دیار گناباد). انتشارات مرندیز، ۱۳۸۶ خورشیدی
- هجرتی، محمدحسن. جغرافیا توسعه روستایی بررسی منطقه گناباد. انتشارات ابا، ۱۳۷۹ خورشیدی
- هجرتی، محمدحسن. گناباد از فرود تا فردا. انتشارات گناباد، ۱۳۸۶ خورشیدی
- پورابراهیم، حسین. جغرافیای گناباد. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۱ خورشیدی
- زمانی، عباس. گناباد پیر تاریخ. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۳ خورشیدی
- لباف خانیکی، رجبعلی. گناباد خاستگاه حماسه‌های پنهان. انتشارات مراث فرهنگی کشور، ۱۳۸۳ خورشیدی
- اسدی پور، محمد. سیمای طبیعت گناباد. انتشارات آوای کلک، ۱۳۸۷ خورشیدی
- زمانی، عباس. سه اثر تاریخی زیبد. مجله بررسی‌های تاریخی، شماره ۴۱، مهر و آبان ۱۳۵۱ (۲۴ صفحه - از ۴۳ تا ۶۶)[۱۰]
- جغرافیا، اقوام و اقلیتهای خراسان، محمد عجم، دانشگاه امام صادق، دانشکده علوم سیاسی، ۱۳۷۰
- عجم، محمد (۱۳۹۷). جغرافیای جنگ دوازده رخ. مشهدفصلنامه ایران شناسی سال 5 شماره 9: دانشگاه فردوسی. شابک ۹۵۳۹۴۲ مقدار
|isbn=را بررسی کنید: length (کمک). [۱۱]
- - جغرافیای تاریخی مرو - مهدی سیدی 1386
- - عبدالحی حبیبی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام صفحه 115
- - طبقات ناصری از منهاج الدین سراج جوزجانی، درست گردانی از آقای عبدالحی حبیبی. جلد اول و دوم. بخش شهاب الدین و جنگ ملاحده اسماعیلی
پیوند به بیرونویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شهرستان گناباد موجود است. |
| مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به شهرستان گناباد در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای شهرستان گناباد دارد. |