شهیار قنبری

ترانه‌سرا، خواننده، یکی از پایه‌گذاران ترانه نوین فارسی

شهیار قنبری (زادهٔ ۶ مرداد ۱۳۲۹) شاعر، ترانه‌سرا، آهنگساز، خواننده، نمایش‌نامه‌نویس، فیلم‌ساز، روزنامه‌نگار، مجری و برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون ایرانی است. وی فرزند حمید قنبری دوبلور برجسته است.[۱][۲][۳]

شهیار قنبری
زادهٔ۶ مرداد ۱۳۲۹
۲۸ ژوئیهٔ ۱۹۵۰ ‏(۷۳ سال)
تهران، ایران
ملیتایرانی
پیشهشاعر، ترانه‌سرا، آهنگساز، خواننده نمایشنامه‌نویس، فیلمساز، روزنامه‌نگار، مجری و برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون
سال‌های فعالیت۱۳۴۶–تاکنون
سبکموسیقی پاپ
همسر(ها)شانتال
فرزندانلورکا
والدینحمید قنبری
وبگاه

زندگی‌نامه ویرایش

وی ششم مرداد سال ۱۳۲۹ در خانواده‌ای اهل هنر در تهران به‌دنیا آمد. کار ادبی را از نوجوانی آغاز کرد و در آن زمان برای نشریه اطلاعات کودکان داستان کوتاه می‌نوشت و گاه شعر نیز می‌سرود. سپس برای ادامه تحصیل به لندن رفت و در میانهٔ دههٔ ۶۰ میلادی به ایران بازگشت.

پیش از انقلاب ۵۷ ویرایش

شهیار پس از بازگشت به ایران سرودن ترانه را برخلاف خواست پدر -که معتقد بود هنرمندان در جامعهٔ ایران سرنوشت درخشانی ندارند و می‌خواست پسرش معمار شود - آغاز کرد. نخستین ترانه او «دیگه اشکم واسه من ناز می‌کنه» با آهنگسازی اسفندیار منفردزاده و سپس «ستاره آی ستاره» با آهنگسازی پرویز اتابکی بود که هر دو با صدای گوگوش منتشر شدند. «ستاره آی ستاره» اولین ترانهٔ او بود که در برنامه «شما و رادیو» صبح جمعه پخش شد.

به اذعان شاعرانی مانند اردلان سرفراز، شهیار قنبری با ترانه «قصه دو ماهی» با آهنگسازی بابک افشار به دلیل نوآوری در واژه و مضمون، سرآغاز ترانه نوین فارسی و ترانه مدرن ایران است و او را ترانه‌سرای نوین ایران زمین می‌نامند.[نیازمند منبع]و البته این نکته نیازمند تجمیع آرای دیگر کارورزان ترانهٔ نوین همچون زویا زاکاریان و تورج نگهبان و مسعود امینی و دیگر ترانه‌سرایان هم عصر این ترانه‌سراست (برای مثال زویا زاکاریان بارها در مصاحبه‌هایش به شکلی تلویحی ترانهٔ قصهٔ وفا اثر ایرج جنتی عطایی را سرآغاز ترانهٔ نوین فارسی دانسته) خود شهیار قنبری در این باره می‌گوید: "قصهٔ دو ماهی میلاد من است. بند ناف ترانه من این چنین بریده می‌شود…".

 
فرهاد، شهیار قنبری و اسفندیار منفردزاده روی جلد ترانه «جمعه»

همکاری شهیار و واروژان در حقیقت شروع دوران دیگری از زندگی هنری وی است. نخستین ترانه این دو با عنوان بوی خوب گندم با اجرای داریوش باعث شد تا خواننده و شاعر هر دو به زندان بیفتند. شهیار قنبری در این باره می‌گوید:

«راستی ما چرا آنجا بودیم؟ ما که فقط ترانه می‌نوشتیم و تو (واروژان) را داشتیم و دریای صداهای خوش‌رنگ را و شاعر می‌گوید از رفیق دلتنگی‌ها و تشنگی‌ها: امروز که بی تو، بر ما هزار سال گذشته‌است، حتی نمی‌توانم از سنگینی این غیبت بزرگ بنویسم. واژه‌ها، نیروی موسیقی را کم دارند. واژه‌های من تو را کم دارند، واروژانِ من.. ! مرد سازها و آوازها.. !

و شاعر به قله‌هایی بلندتر می‌رسد با: نماز-اگه بمونی- قصهٔ بره و گرگ- حرف - نفس - هجرت - جمعه - مرد تنها - هفته خاکستری - بوی عیدی - آوار - نجواها - بوی گندم - نفرین‌نامه - همیشه غایب - سقوط - نون و پنیر و سبزی - امان از… و چندصد ترانهٔ ناب دیگر.[۴]

پس از انقلاب ویرایش

در سال‌های پس از انقلاب شهیار با هنرمندانی همچون گوگوش، بیژن مرتضوی، لیلا فروهر، حسن شماعی‌زاده، مارتیک، شکیلا، سیاوش قمیشی، امید، شهره، نوش‌آفرین، منصور، مهرداد آسمانی همکاری کرد.

او هم‌اکنون در شهر لس آنجلس زندگی می‌کند.[۵]

آثار ویرایش

کتاب‌ها ویرایش

منتشر شده در خارج از کشور ویرایش

  • درخت بی‌زمین (نخستین دفتر شعر من) ۱۹۹۱
  • دریا در من ۱۹۹۵ (گزینهٔ ترانه‌ها ۱۹۹۵–۱۹۶۹)

منتشر شده در ایران ویرایش

مجموعهٔ پنج کتاب از شاعر با نام (پنج حرف درشت در مشت) از انتشارات نگاه چاپ شده.

تمامی کتابهای چاپ انتشارات نگاه قانونی و زیر نظر شاعر بوده.

عوامل مؤثر در عدم چاپ کتاب پای گوش ماهی‌ها ویرایش

  • کتاب پای گوش ماهی‌ها را قرار بود انتشارات نگاه چاپ کند. به گفته قنبری به دلیل حذف (سانسور) بیش از ۱۰۰ ترانه برای صدور مجوز چاپ، او رضایت به چاپ نداد.

آلبوم‌ها ویرایش

با دیگران:

فیلم‌ها ویرایش

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «Biography». وبگاه رسمی شهیار قنبری. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۰۹.
  2. «Iran Politics Club: Forbidden Poetry (Ghadeghan) - Shahyar Ghanbari (Persian Poetry)». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۸-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  3. «Shahyar – Shahyar Ghanbari» (به انگلیسی). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  4. ((بیش از هفده سال است که یک برنامهٔ رادیویی دارم به نام "قدغن‌ها یکشنبه‌ها ساعت ۱۷:۰۰ به وقت آمریکا بر روی رادیو"صدای ایران" که سفری‌ست تا بلندای زیبایی آفرینان ایران و جهان. بیش از همه ترانه نوشته‌ام. نمایش‌های رادیویی و تلویزیونی ساخته‌ام. (برنامه‌های تلویزیونی: دوستت دارم‌ها- دلخواسته‌ها"-) کاری به نام "غزلنمایش-سفرنامه" را به سال ۱۹۹۳ به روی صحنه برده‌ام؛ و هنوز و هنچنان؛ شعر خوردن، شعر نوشیدن، شعر بوییدن، شعر گریستن، شعر خندیدن، شعر خوابیدن، شعر ریسیدن و شعر نفس کشیدن، تنها کسب و کار من است.»
  5. «شهیار قنبری «وسط لس آنجلس بی بال و بی سر»». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  6. IF / Pishmarganeh ha by Shahyar Ghanbari (به انگلیسی), 2022-11-23, retrieved 2023-04-05

پیوند به بیرون ویرایش