شیائو جینگ

(تغییرمسیر از شیاو جینگ)

شیائو جینگ یا خط چهارم (به چینی: 小经/ثِیَوْݣْ) ویا (به چینی: 小儿经/ثِیَوْعَرݣْ)[۱] یک رسم‌الخط و سیستم نوشتار برای زبان ماندارین به خط عربی می‌باشد که توسط مسلمانان چین (مردم هوئی)استفاده می‌شده‌است.[۲][۳] یادآوری این نکته که هوئی‌ها و اویغورها، دو مردم مجزا هستند. هوئی‌ها چینی‌زبان بوده و در طول تاریخ تحت سلطهٔ سلسله‌های مختلف چینی بوده‌اند. اویغورها ترک‌تبار بوده و تا پیش از استقرار جمهوری خلق چین در ۱۹۴۹، در خان‌نشین‌های ترک و مسلمان خودمختار زندگی می‌کرده‌اند.

کتابی عربی با ترجمه چینی و خط شاو جینگ، منتشر شده در تاشکند، ۱۸۹۹
صفحاتی از کتاب «سؤال و جواب دربارهٔ عقیدهٔ اسلام» چاپ شهر شینینگ. در این صفحات یک جدول راهنما، که هجاهای شیائو جینگ را بالای حروف چینی لیست کرده‌است. همین‌طور متنی در چینی به نوشتار شیائو جینگ، شامل وام‌واژه‌های عربی نشان داده شده‌است.

هوئی‌ها از قرن شانزدهم، از سه زبان فارسی، عربی و چینی برای فراگیری علوم دینی، ثبت و ضبط یادداشت‌ها و نوشتن متون دینی استفاده می‌کردند. در قرن نوزدهم، بیستم و حتی اکنون، شاهدیم که متن‌های دینی در فرهنگ مسلمانان چین موجود است، اما نه فارسی و عربی و چینی، بلکه ترکیبی از آنها و به «خط چهارم» است؛ یک فارس‌زبان تا حدودی می‌تواند آن را بخواند، اما معنایش را متوجه نمی‌شود. در عین حال یک چینی زبان نمی‌تواند آن را بخواند، ولی اگر برای او خوانده شود، معنایش را متوجه می‌شود؛ یعنی این خط «به زبان چینی اما با خط عربی» است.

پیش‌زمینه ویرایش

ارتباط مسلمانان چین با مسلمانان سرزمین‌های اصلی اسلامی، اندک و ضعیف بوده‌است؛ اگرچه مسلمانان چین می‌دانستند که مرکز اصلی دین آنها در غرب قرار دارد و سعی می‌کرده‌اند همواره افرادی را برای مراسم حج به مکه بفرستند. در دوران معاصر و پس از پایان دورهٔ انقلاب فرهنگی چین (که موضعی ضددینی داشت) این ارتباطات قوت گرفت؛ دولت چین نیز بخاطر منافع سیاسی‌اش ترجیح داد از سخت‌گیری علیه مسلمانان بکاهد.[۴]

تعلیم و تربیت اسلامی و حوزه‌های علمیه ویرایش

طولی نکشید که مسلمانان چین، با تأسیس حوزه‌های علمیه و مدارس خود، فضای علمی اسلامی و زمینه‌های انتقال علوم اسلامی یه نسل‌های بعدی را فراهم کردند.[۵] مسلمانان هوئی، رهبران دینی خود را «آهونگ» می‌نامند.[الف] تا قبل از قرن بیستم میلادی، معلومات دینی امام‌ها و آهونگ‌ها به متون قرآنی اندک و ادعیه محدود بود. تنها در این دوره بود که آهونگ‌ها توانستند با کسب اجازهٔ دولت کمونیست چین، برای تحصیل علوم اسلامی به خارج (فی المثل پاکستان) بروند.[۸]

در ابتدا در مدارس فقط از زبان‌های عربی و فارسی استفاده می‌شد. اما همزمان با مسلمان شدن عده‌ای از چینی‌ها (موسوم به هوئی‌ها) زبان چینی نیز در کنار عربی و فارسی مورد استفاده قرار گرفت.[۹]

ویژگی‌های شیائو جینگ ویرایش

خط شیائو جینگ هیچ وقت نه خط رسمی بوده، و نه استانداردسازی شده. این خط در مساجد و حوزه‌های علمیه، و برای آموزش قرآن و متون اسلامی به کودکان، بدون نیاز به آموختن سواد نوشتار چینی، در دورانی که سواد مختص به نخبگان، سیاسیون، و کارمندان حکومت بود استفاده می‌شد. هر شهر و استانی، و حتی هر نویسنده‌ای، استاندارد نوشتار خاص خویش را داشت. خط شیائو جینگ، نه تلفظ رسمی چینی، بلکه تلفظ‌های محلی شهر و استان اقامت نویسنده و حوزهٔ علمیه را بازتاب می‌داد. به همین دلیل، در بین متون تاریخی، تفاوت‌های عمدهٔ نوشتاری به چشم می‌خورد.

علاوه بر این، به دلیل عدم تحمیل استاندارد و دستورعمل نوشتار از کسی، نوشتن هجاها بسیار ساده‌سازی شده، و خواندن متن برای کسی که آشنایی کامل به زبان چینی محلی ندارد، دشوار است.

علاوه بر آن، زبان چینی، زبانیست که در آن نواختها نقشی کلیدی، مثل واکه‌ها و هم‌خوان‌ها، در تعیین معنی کلمات را دارند. به‌طور مثال، دو واژهٔ «卖 Mài» به معنی فروختن و «买 mǎi» به معنی خریدن، هر دو به صورت «مَیْ» تلفظ می‌شوند. اما تفاوت آنها در نواخت است. «卖 Mài» به معنی فروختن با نواخت «رو به پایین» تلفظ می‌شود. «买 mǎi» به معنی خریدن با نواخت «افت-خیز پایین» تلفظ می‌شود. نوشتار شیائو جینگ، هیچ روشی برای نشان دادن نواخت‌ّها ندارد.

از دیگر ویژگی‌های خط شیائو جینگ، این است که حرکت‌گذاری در تمام موارد ضروری است، و حرکات، شامل علامت سکون، در تعیین تلفظ کلمات نقش کلیدی ایفا می‌کنند.

امروزه، به دلیل گسترش سواد عمومی خواندن و نوشتن در چین، و همین‌طور به دلیل گسترش ارتباطات مسلمانان چینی با ملایان دیگر کشورها، نوشتار شیائو جینگ کاربری خویش را از دست داده و استفاده از آن تا حد زیادی کاهش یافته‌است.

الفبای شیائو جینگ ویرایش

نوشتار شیائو جینگ شامل ۳۱ حرف می‌باشد، که چهارتا از آنها برای نشان دادن واکه‌ها هستند. از این ۳۱ حرف، ۲۵ تا از آنها با الفبای عربی مشترک هستند، ۴ تا حروفی‌اند که در عربی نیستند ولی با الفبای فارسی مشترکند، و ۲ تا مختص شیائو جیگ می‌باشد.

هم‌خوان‌ها و آغاز هجاها ویرایش

جدول زیر، حروف هم‌خوان و آغازی هجاها در نوشتار شیائو جینگ، با معادل لاتین آنها بر اساس نوشتار پین‌یین را نشان می‌دهد.[۱][۱۰]

ب
B b
پ
P p
م
M m
ف
F f
د
D d
ت / ط
T t
ن
N n
ل
L l
ق
G g
ک
K k
ح / خ
H h
ݣ (د)۱
J j
ک (ٿ)۲
Q q
ث
X x
ج
Zh zh
چ
Ch ch
ش
Sh sh
ژ / ر
R r
ز / ظ
Z z
ڞ
C c
س / ص
S s
ی
Y y
و
W w
ء / ا / ع
همخوان چاکنایی

نکات:

  1. در متون تاریخی نوشته شده در شهر لینشیا، برای بازتاب دادن دقیقتر تلفظ‌های لهجهٔ محلی، از حرف د بجای ݣ‌ استفاده شده‌است.
  2. در متون تاریخی نوشته شده در شهر لینشیا، برای بازتاب دادن دقیقتر تلفظ‌های لهجهٔ محلی، از حرف ٿ بجای ک استفاده شده‌است.

جدول زیر لیست کامل هم‌خوان‌ها و آغاز هجاها، به همراه مثال و تلفظ می‌باشد.

حرف آغازی-میانی-پایانی تلفظ استاندارد در چینی ماندارین معادل پین‌یین تلفظ استاندارد در عربی معیار تلفظ استاندارد در [[فارسی معیار|فارسی معیار] مثال نکات
۱   (ا)   (ـا) /a/ [ɑ], [a] a, a-, -a, -a- [ʔ], [æː~aː], [ɑː] [ʔ], [ɔ], [æ] اَ‎(阿 ā) حرف مصوت (واکه)
۲   (ب)   (ببب) /p/ [p], [b]- b- [b] [b] بَا‎(爸 bà)
۳   (پ)   (پپپ) /pʰ/ [pʰ]- p- none [p] پُوَ‎(婆 pó) حرف وارد شده از فارسی.
۴   (ت)   (تتت) /tʰ/ [tʰ]- t- [t] [t] تَا‎(塔 tǎ) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین هر چیز به جز -ong, -uan, -ui, -un, -uo می‌باشد.
۵   (ث)   (ثثث) [tɕʰ]-, [ɕ]- x- [θ] [s] ثِیَ‎(些xiē) در متون و نوشتارهای تاریخی، از حروف «س» و «ش» نیز استفاده شده‌است.
۶   (ج)   (ججج) /ʈ͡ʂ/ [ʈ͡ʂ], [ɖ͡ʐ] zh- [dʒ]|[ɡ] [dʒ] جَ‎(这zhè) تلفظ حرف در چینی با فارسی و عربی متفاوت است.
۷   (چ)   (چچچ) /ʈ͡ʂʰ/ [ʈ͡ʂʰ] ch- none [tʃ] چَ‎(车chē) حرف وارد شده از فارسی.
۸   (ح)   (ححح) /x/ [x]- h- [ħ] [h] حَ‎(河hé) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین -e, -ei, -en, -eng می‌باشد.
۹   (خ)   (خخخ) /x/ [x]- h- [x] [x] خُ‎(湖hú) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین هر چیز به جز -e, -ei, -en, -eng می‌باشد.
۱۰   (د)   (د) /t/ [t], [d]-; [tɕ]- d- [d] [d] دٍ‎(钉dīng) بعضی متون قدیمی، از این حرف برای نشان دادن صدای j- استفاده کرده‌اند. اما اکثراً برای این صدا از حرف «ݣ» استفاده می‌شود.
۱۱   (ر)   (ر) /ɻ/ [ɻ], [ʐ]- r- [r] [ɾ] رٍ‎(仍réng) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین -eng, -un, -uo می‌باشد.
/ɻ/ -[ɻ] -r عَر‎(二èr) برای نشان دادن همخوان ر-گونه که در پایان تعدادی از هجاهای چینی می‌آید استفاده می‌شود.
۱۲   (ز)   (ز) /ʦ/ [t͡s], [d͡z]- z- [z] [z] زَیْ‎(在zài) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین هر چیز به جز -ong, -ui, -un, -uo می‌باشد.
بعضی متون تاریخی از حرف «ذ» نیز استفاده می‌کنند.
۱۳   (ژ)   (ژ) /ɻ/ [ɻ], [ʐ]- r- none [ʒ] ژَ‎(热rè) حرف وارد شده از فارسی.
در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین هر چیز به جز -eng, -un, -uo می‌باشد.
۱۴   (س)   (سسس) /s/ [s]-, [ɕ]- s- [s] [s] سِ‎(四sì) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین هر چیز به جز -ua, -ui, -un, -uo می‌باشد.
بعضی متون تاریخی از این حرف برای نشان دادن صدای x- نیز استفاده کرده‌اند.
۱۵   (ش)   (ششش) /ʂ/ [ʂ]-, [ɕ]- sh- [ʃ] [ʃ] شِ‎(是shì) بعضی متون تاریخی از این حرف برای نشان دادن صدای x- نیز استفاده کرده‌اند.
۱۶   (ص)   (صصص) /s/ [s]- s- [sˤ]|[sˠ] [s] صُوِ‎(岁suì) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین -ua, -ui, -un, -uo می‌باشد.
۱۷   (ڞ)   (ڞڞڞ) /ʦʰ/ [t͡sʰ]- c- none none ڞَ‎(册cè) حرف مختص شیائو جینگ و بدون معادل فارسی می‌باشد.
۱۸   (ط)   (ططط) /ʦ/ [t͡s], [d͡z]- z- [tˤ]|[tˠ] [t] طٌ‎(遵zūn) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین -u, -ua, -uai, -uan, -uang, -ui, -un, -uo می‌باشد.
۱۹   (ظ)   (ظظظ) /ʦ/ [t͡s], [d͡z]- z- [ðˤ]|[ðˠ] [z] ظُوَ‎(作zuò) در هجاهایی که صدای پایانی آنها در پین‌یین -ong, -ui, -un, -uo می‌باشد.
۲۰   (ع)   (ععع) /ə/ e, er, o, ou [ʕ] [ʔ] عَ‎(恶è) بر خلاف فارسی و عربی که حرف «ع»، یک هم‌خوان است، در شیائو جینگ، این حرف نقش واکه را ایفا می‌کند.
۲۱   (ف)   (ففف) /f/ [f]- f- [f] [f] فِ‎(废fèi)
۲۲   (ق)   (ققق) /k/ [k], [ɡ]- g- [q] [ɣ~ɢ], [q] قْ‎(个ge) تلفظ حرف در چینی با فارسی و عربی متفاوت است.
۲۳   (ک)   (ککک) /kʰ/ [kʰ]- k- none [k] کْ‎(可kě)
[tɕʰ]- q- کِیٌ‎(穷qióng) در متون تاریخی نوشته شده در شهر لینشیا، برای بازتاب دادن دقیقتر تلفظ‌های لهجهٔ محلی، از حرف «ٿ» (ت چهار نقطه) بجای «ک» استفاده شده‌است.[۱]
۲۴   (ݣ)   (ݣݣݣ) [tɕ]- j- none none ڭِیُوَ‎(脚jiǎo) حرف مختص شیائو جینگ و بدون معادل فارسی می‌باشد. در متون تاریخی نوشته شده در شهر لینشیا، برای بازتاب دادن دقیقتر تلفظ‌های لهجهٔ محلی، از حرف «د» بجای «ک» استفاده شده‌است.
بعضی نویسندگان، در هنگام نوشتن، سه نقطهٔ این حرف را نمی‌نویسند و فقط از «ک» استفاده می‌کنند.[۱]
۲۵   (ل)   (للل) /l/ [l]- l- [l] [l] لِ‎(里lǐ)
۲۶   (م)   (ممم) /m/ [m]- m- [m] [m] مِ‎(秘mì)
۲۷   (ن)   (ننن) /n/ [n]- n- [n] [n] نِ‎(你nǐ)
۲۸   (و)   (و) /u/ [u], [ʊ] wu, wa, wai, wang, wan, wei, wen, weng, wo, u-, -u, -u- [w], [uː] [v], [u], [o], [ow] وُ‎(无wú) حرف مصوت (واکه)
۲۹   (ی)   (ییی) /i/ [i], [ɪ] yi, i-, -i, -i- [j], [iː], [æː~ɑː] [j], [i], [e] یَا‎(呀ya) حرف مصوت (واکه)
۳۰   (ء)   (ء) [i], [ɪ], [ɥ] yi, yin, yun [ʔ] [ʔ] ءٌ‎(孕yùn) حرف مصوت (واکه)

سایر هم‌خوان‌هان ویرایش

هم‌خوان‌های جدول زیر یا آلترناتیوهای کمتر متداولی هستند که در نوشتارهای محلی استفاده می‌شوند، یا در متون شیائو جینگ، تنها برای نوشتار واژه‌های دخیل عربی و فارسی به‌کار برده می‌شوند.

حرف آغازی-میانی-پایانی تلفظ استاندارد در چینی ماندارین معادل پین‌یین تلفظ استاندارد در عربی معیار تلفظ استاندارد در فارسی معیار مثال نکات
۱   (ٿ)   (ٿٿٿ) [tɕʰ]- q- none none ٿِیٌ‎(穷qióng) در متون تاریخی نوشته شده در شهر لینشیا، برای بازتاب دادن دقیقتر تلفظ‌های لهجهٔ محلی، از این حرف بجای «ک» برای نوشتن معادل پین‌یین q- استفاده شده‌است.[۱]
۲     /ʦ/ [t͡s], [d͡z]- z- [ð] [z] ذَیْ‎(在zài) بعضی متون، از این حرف بجای «ز» استفاده می‌کنند.
۳     none none [dˤ] [z] الْضَّاد‎(حرف ضاد) تنها در واژه‌های دخیل از عربی بکار می‌رود.
۴     none none [ɣ]|[ʁ] [ɣ~ɢ] غَبْن‎(گناه) تنها در واژه‌های دخیل از عربی بکار می‌رود.
۵     none none none [ɡ] گنج‎(گنج) تنها در واژه‌های دخیل از فارسی بکار می‌رود.
۶     /x/ [x]- h- [h] [h], [ɛ], [æ] الهواء‎(هوا) تنها در واژه‌های دخیل از عربی و فارسی بکار می‌رود.

واکه‌ها و پایان هجاها ویرایش

در جدول زیر واکه‌ها و پایان هجاهای شیائو جینگ که نشان دهندهٔ هر کاراکتر در نویسه‌های چینی هستند می‌باشد.[۱][۱۱][۱۰] اعراب گذاری در نوشتار شیائو جینگ بسیار مهم بوده و در همه شرایط باید به‌طور کامل نوشته شوند. خواندن متن بدون اعراب در عمل غیرممکن خواهد بود.

حرف تلفظ استاندارد در چینی ماندارین معادل پین‌یین مثال نکات
۱   [ɑ] a اَ‎(阿ā)
۲   -[ɑ] -a دَا‎(大dà)
۳   [aɪ] ai اَیْ‎(爱ài)
۴   -[aɪ] -ai کَیْ‎(凯kǎi)
۵   [an] an اً‎(安ān)
۶   -[an] -an دًا‎(但dàn)
۷   [ɑŋ] ang اَنْ‎(昂áng)
۸   -[ɑŋ] -ang قَانْ‎(刚gāng)
۹   [aʊ] ao اَوْ‎(奥ào)
۱۰   -[aʊ] -ao قَوْ‎(高gāo)
۱۱   [ə]|[ɤ] e عَ‎(恶è)
۱۲   -[ə]|[ɤ] -e دْ‎(德dé)
در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین d-, g-, k, t می‌باشد.
  ڞَ‎(册cè) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین حروف دیگر می‌باشد.
۱۳ none [eɪ] ei none در شیائو جینگ معادل ندارد.
۱۴   -[eɪ] -ei مُوِ‎(玫méi) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین b-, l-, m-, n-, p می‌باشد.
  فِ‎(飞fēi) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین حروف دیگر می‌باشد.
بر روی حروفی که به حرف بعدی متصل نمی‌شوند (مثل «د»)، علامت سکون نیز قرار می‌گیرد، برای این‌که از این‌که این هجا اشتباهی به هجای پس از آن یکی خوانده شود جلوگیری به عمل آید.
  دْ‎(得děi)
۱۵   [ən] en عٍ‎(恩ēn)
۱۶   -[ən] -en مٌ‎(们mén) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین b-, f-, m-, n-, p می‌باشد.
  قٍ‎(根gēn) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین حروف دیگر می‌باشد.
۱۷ none [əŋ] eng none در شیائو جینگ معادل ندارد.
۱۸   -[ɤŋ] -eng رٍ‎(仍réng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین r- می‌باشد.
  قٍ‎(更gèng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین حروف دیگر می‌باشد.
۱۹   [ɑɻ] er عَر‎(儿ér)
۲۰   -[ɻ] -r لِر‎(粒lìr) برای نشان دادن همخوان ر-گونه که در پایان تعدادی از هجاهای چینی می‌آید استفاده می‌شود.
۲۱   [i] yi ءِ‎(意yì)
۲۲   -[i] / -[ɯ] / -[ɨ] -i سِ‎(四sì) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین s- می‌باشد.
  کِ‎(其qí) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین حروف دیگر می‌باشد.
۲۳   [iɑ] ya یَا‎(呀ya)
۲۴   -[iɑ] -ia ݣِیَا‎(家jiā) تنها در نوشتار هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین d-, j-, q-, x-, l کاربرد دارد.
۲۵   [iɛn] yan یًا‎(严yán)
۲۶   -[iɛn] -ian لِیًا‎(练liàn)
۲۷   [iɑŋ] yang یَانْ‎(羊yáng)
۲۸   -[iɑŋ] -iang لِیَانْ‎(良liáng)
۲۹   [iaʊ] yao یَوْ‎(要yào)
۳۰   -[iaʊ] -iao ݣِیَوْ‎(教jiào)
۳۱   [iɛ] ye یِ‎(耶yē)
۳۲   -[iɛ] -ie ݣِیَ‎(解kiě)
۳۳   [in] yin ءٍ‎(因yīn)
۳۴   -[in] -in کٍ‎(勤qín)
۳۵   [iŋ] ying یٍ‎(应yīng)
۳۶   -[iŋ] -ing تٍ‎(圢tǐng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین d-, t- می‌باشد.
  ݣٍ‎(汫jǐng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین j-, k-, x- می‌باشد.
  پِئٍ‎(平píng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین b-, p-, m-, n-, l- می‌باشد.
۳۷   [yʊŋ] yong یٌ‎(用yòng)
۳۸  or   -[yʊŋ] -iong کِیٌ‎(穷qióng) تنها در نوشتار هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین j-, q-, x- کاربرد دارد.
۳۹   [iəʊ]|[iɤʊ] you یِوْ‎(有yǒu)
۴۰   -[iəʊ]|[iɤʊ] -iu نِیُوْ‎(牛niú)
۴۱   [o] o عِو‎(哦ó)
۴۲   -[o] -o بُوَ‎(拨bō)
۴۳   -[ʊŋ] -ong سٌ‎(讼sòng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین s-, r- می‌باشد.
  خْو‎(宏hóng) در هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین حروف دیگر می‌باشد.
۴۴   [əʊ]|[ɤʊ] ou عِوْ‎(偶ǒu)
۴۵   -[əʊ]|[ɤʊ] -ou کِوْ‎(口kǒu)
۴۶   [u] wu وُ‎(无wú)
۴۷   -[u] -u کُ‎(苦kǔ) حروفی که به حرفهای دیگر متصل نمی‌شوند (مثل «د»)، یک «و» بعد از آنها نوشته می‌شود، برای این‌که از این‌که این هجا اشتباهی به هجای پس از آن یکی خوانده شود جلوگیری به عمل آید.
  زُو‎(足zú)
۴۸   [uɑ] wa وَا‎(娃wá)
۴۹   -[uɑ] -ua قُوَا‎(刮guā)
۵۰   [uaɪ] wai وَیْ‎(歪wāi)
۵۱   -[uaɪ] -uai کُوَیْ‎(块kuài)
۵۲   [uan]|[wan] wan وًا‎(万wàn)
۵۳   -[uan] -uan کُوًا‎(宽kuān)
۵۴   [uɑŋ]|[wɑŋ] wang وَانْ‎(忘wàng)
۵۵   -[uɑŋ] -uang کُوَانْ‎(况kuàng)
۵۶   [ueɪ] wei وِ‎(为wèi)
۵۷   -[ueɪ] -ui خُوِ‎(回huí)
۵۸   [uən]|[wən] wen وٌ‎(问wèn)
۵۹   -[uən] -un کٌ‎(困kùn)
۶۰   [uɤŋ]|[wɤŋ] weng وْ‎(翁wēng)
۶۱   [uə] wo وَ‎(我wǒ)
۶۲   -[uə] -uo قُوَ‎(国guó)
۶۳   [y] yu یُوِ‎(与yǔ)
۶۴   -[y] -ü, -u نِیُوِ‎(女nǚ) تنها در نوشتار هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین j-, q-, x-, l-, n- کاربرد دارد.
۶۵   [yɛn] yuan یُوًا‎(源yuán)
۶۶   -[yɛn] -uan ݣِیُوًا‎(捐juān) تنها در نوشتار هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین j-, q-, x- کاربرد دارد.
۶۷   [yɛ] yue یُوِ‎(约yuē)
۶۸   -[yɛ] -üe, -ue ݣِیُوَ‎(决jué) تنها در نوشتار هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین j-, q-, x-, l-, n- کاربرد دارد.
۶۹   [yn] yun ءٌ‎(孕yùn)
۷۰   -[yn] -un کٌ‎(均jūn) تنها در نوشتار هجاهایی که صدای آغازین آنها در پین‌یین j-, q-, x- کاربرد دارد.

در نوشتارهای فارسی و عربی، تقریباً هیچ وقت اعراب‌ها نوشته نمی‌شوند. در شیائو جینگ اما تمامی اعراب‌ها و حتی سکون نیز نوشته می‌شوند. بعضی متون، در کلمات پر کاربرد تک‌هجایی مثل «的 de» و «和 hé»، سکون را از روی «دْ» و «حْ» حذف می‌کنند. از دیگر کاربردهای سکون، استفاده روی «ن» برای نشان دادن «نون غنه» می‌باشد. مثال آن در فارسی، در کلمهٔ مثل «نان سنگک» می‌باشد. با کمی دقت، می‌توان شنید که حرف «گ» در کلمهٔ سنگک به شکلی ضغیف شده تلفظ می‌شود، و به عبارتی دیگر، در حرف «نون» ادغام می‌شود. مثالی در چینی کاراکتر «芒 máng» می‌باشد، که به صورت «مَانْ» نوشته می‌شود. اما بعضی نویسندگان بین «نون غنه» و «نون عادی» فرق نمی‌گذاشتند و هر دو را به یک شکل و با تنوین می‌نوشتند، «مًا».

نکته دوم این‌که بر خلاف متون نوشته شده به نوشتار چینی، ولی مشابه نوشتار با پین‌یین، بین کلمات فاصله گذاشته می‌شود، و هجاهای کلمات در کنار یک‌دیگر نوشته می‌شوند. این هجاها اما باید با فاصله مجازی از هم جدا باشند.

حرکت تشدید به این معنا است که کل هجایی که بر روی آن قرار گرفته‌است، دو بار خوانده می‌شود. به‌طور مثال، اصطلاح «回回 huíhuí» سابقاً برای اشاره به مردم هوئی استفاده می‌شده، که به صورت «خُّوِ» نوشته شده و به صورت «خُوِ خُوِ» خوانده می‌شود.

در نوشتار شیائو جینگ، می‌توان از نشانه‌گذاری عربی-فارسی، یا نشانه‌گذاری چینی، و حتی نشانه‌گذاری ترکیبی استفاده کرد. استانداردی در زمنیه نوشتار صحیح موجود نمی‌باشد.

جدول تطبیق هجاهای پین‌یین با نوشتار شیائو جینگ آنها ویرایش

Correspondence chart between Pinyin and Xiao'erjing
Organized alphabetically
A
a — اَ‎ ai — اَیْ‎ an — اً‎ ang — اَنْ‎
ao — ао — اَوْ‎
B
ba — بَا‎ bai — بَیْ‎ ban — بًا‎ bang — بَانْ‎
bao — بَوْ‎ bei — بُوِ‎ ben — بٌ‎ beng — بْ‎
bi — بِ‎ bian — بِیًا‎ biao — بِیَوْ‎ bie — بِیَ‎
bin — بٍ‎ bing — بِیٔ‎ bo — بُوَ‎ bu — بُ‎
C
ca — ڞَا‎ cai — ڞَیْ‎ can — ڞًا‎ cang — ڞَانْ‎
cao — ڞَوْ‎ ce — ڞَ‎ cen — ڞٍ‎ ceng — ڞٍ‎
ci — ڞِ‎ cong — ڞْو‎ cou — ڞِوْ‎ cu — ڞُ‎
cuan — ڞُوًا‎ cui — ڞُوِ‎ cun — ڞٌ‎ cuo — ڞُوَ‎
CH
cha — چَا‎ chai — چَیْ‎ chan — چًا‎ chang — چَانْ‎
chao —چَوْ‎ che — چَ‎ chen — чэнь — چٍ‎ cheng — چْ‎
chi — چِ‎ chong — چْو‎ chou — чоу — چِوْ‎ chu — چُ‎
chuai — چُوَیْ‎ chuan — چُوًا‎ chuang — چُوَانْ‎ chui — چُوِ‎
chun — چٌ‎ chuo — چُوَ‎
D
da — دَا‎ dai — دَیْ‎ dan — دًا‎ dang — دَانْ‎
dao — دَوْ‎ de — دْ‎ dei — دْ‎ deng — دْ‎
di — دِ‎ dia — دِیَا‎ dian — دِیًا‎ diao — دِیَوْ‎
die — دِیَ‎ ding — دٍ‎ diu — دِیُوْ‎ dong — دْو‎
dou — دِوْ‎ du — دُو‎ duan — دُوًا‎ dui — دُوِ‎
dun — دٌ‎ duo — دُوَ‎
E
e — عَ‎ er — عَر‎
F
fa — فَا‎ fan — فًا‎ fang — فَانْ‎ fei — فِ‎
fen — فٌ‎ feng — فْ‎ fo — فُوَ‎ fou — فِوْ‎
fu — فُ‎
G
ga — قَا‎ gai — قَیْ‎ gan — قًا‎ gang — قَانْ‎
gao — قَوْ‎ ge — قْ‎ gei — قِ‎ gen — قٍ‎
geng — قْ‎ gong — قْو‎ gou — قِوْ‎ gu — قُ‎
gua — قُوَا‎ guai — قُوَیْ‎ guan — قُوًا‎ guang — قُوَانْ‎
gui — قُوِ‎ gun — قٌ‎ guo — قُوَ‎
H
ha — خَا‎ hai — خَیْ‎ han — خًا‎ hang — خَانْ‎
hao — خَوْ‎ he — حَ‎ hei — حِ‎ hen — حٍ‎
heng — حْ‎ hong — خْو‎ hou — خِوْ‎ hu — خُ‎
hua — خُوَا‎ huai — خُوَیْ‎ huan — خُوًا‎ huang — خُوَانْ‎
hui — خُوِ‎ hun — خٌ‎ huo — خُوَ‎
J
ji — ݣِ‎ jia — ݣِیَا‎ jian — ݣِیًا‎ jiang — ݣِیَانْ‎
jiao — ݣِیَوْ‎ jie — ݣِیَ‎ jin — ݣٍ‎ jing — ݣْ‎
jiong — ݣِیٌ‎ jiu — ݣِیُوْ‎ ju — ݣِیُوِ‎ juan — ݣِیُوًا‎
jue — ݣِیُوَ‎ jun — ݣٌ‎
K
ka — کَا‎ kai — کَیْ‎ kan — کًا‎ kang — کَانْ‎
kao — کَوْ‎ ke — کْ‎ ken — کٍ‎ keng — کْ‎
kong — کْو‎ kou — کِوْ‎ ku — کُ‎ kua — کُوَا‎
kuai — کُوَیْ‎ kuan — کُوًا‎ kuang — کُوَانْ‎ kui — کُوِ‎
kun — کٌ‎ kuo — کُوَ‎
L
la — لَا‎ lai — لَیْ‎ lan — لًا‎ lang — لَانْ‎
lao — لَوْ‎ le — لَ‎ lei — لُوِ‎ leng — لْ‎
li — لِ‎ lia — لِیَا‎ lian — لِیًا‎ liang — لِیَانْ‎
liao — لِیَوْ‎ lie — لِیَ‎ lin — لٍ‎ ling — لِئٍ‎
liu — لِیُوْ‎ long — لْو‎ lou — لِوْ‎ lu — لُ‎
lü — لِیُوِ‎ luan — لُوًا‎ lüe — لِیُوَ‎ lun — لٌ‎
luo — لُوَ‎
M
ma — مَا‎ mai — مَیْ‎ man — مًا‎
mang — مَانْ‎ mao — مَوْ‎ me — مَ‎ mei — مُوِ‎
men — مٌ‎ meng — مْ‎ mi — مِ‎ mian — مِیًا‎
miao — مِیَوْ‎ mie — مِیَ‎ min — مٍ‎ ming — مِیٔ‎
miu — مِیُوْ‎ mo — مُوَ‎ mou — مِوْ‎ mu — مُ‎
N
na — نَا‎ nai — نَیْ‎ nan — نًا‎
nang — نَانْ‎ nao — نَوْ‎ ne — نَ‎ nei — نُوِ‎
nen — نٌ‎ neng — نْ‎ ni — نِ‎
nian — نِیًا‎ niang — نِیَانْ‎ niao — نِیَوْ‎ nie — نِیَ‎
nin — ning — نِئٍ‎ niu — نِیُوْ‎ nong — نْو‎
nu — نُ‎ nü — نِیُوِ‎ nuan — نُوًا‎ nüe — نِیُوَ‎
nuo — نُوَ‎
O
o — عِو‎ ou — عِوْ‎
P
pa — پَا‎ pai — پَیْ‎ pan — پًا‎ pang — پَانْ‎
pao — پَوْ‎ pei — پُوِ‎ pen — پٌ‎ peng — پْ‎
pi — پِ‎ pian — پِیًا‎ piao — پِیَوْ‎ pie — پِیَ‎
pin — پٍ‎ ping — پِئٍ‎ po — پُوَ‎ pou — پِوْ‎
pu — پُ‎
Q
qi — کِ‎ qia — کِیَا‎ qian — کِیًا‎ qiang — کِیَانْ‎
qiao — کِیَوْ‎ qie — کِیَ‎ qin — کٍ‎ qing — کْ‎
qiong — کِیٌ‎ qiu — کِیُوْ‎ qu — کِیُوِ‎ quan — کِیُوًا‎
que — کِیُوَ‎ qun — کٌ‎
R
ran — ژًا‎ rang — ژَانْ‎ rao — ژَوْ‎ re — ژَ‎
ren — ژٍ‎ reng — رٍ‎ ri — ژِ‎ rong — ژٌ‎
rou — ژِوْ‎ ru — ژُو‎ ruan — ژُوًا‎ rui — ژُوِ‎
run — رٌ‎ ruo — رُوَ‎
S
sa — سَا‎ sai — سَیْ‎ san — سًا‎ sang — سَانْ‎
sao — سَوْ‎ se — سَ‎ sen — سٍ‎ seng — سْ‎
si — سْ‎ song — سٌ‎ sou — سِوْ‎ su — سُ‎
suan — صُوًا‎ sui — صُوِ‎ sun — صٌ‎ suo — صُوَ‎
SH
sha — شَا‎ shai — شَیْ‎ shan — شًا‎ shang — شَانْ‎
shao — شَوْ‎ she — شَ‎ shei — شُوِ‎ shen — شٍ‎
sheng — شْ‎ shi — شِ‎ shou — شِوْ‎ shu — شُ‎
shua — شُوَا‎ shuai — شُوَیْ‎ shuan — شُوًا‎ shuang — شُوَانْ‎
shui — شُوِ‎ shun — شٌ‎ shuo — شُوَ‎
T
ta — تَا‎ tai — تَیْ‎ tan — تًا‎ tang — тан— تَانْ‎
tao — تَوْ‎ te — تْ‎ teng — تْ‎
ti — تِ‎ tian — تِیًا‎ tiao — تِیَوْ‎ tie — те — تِیَ‎
ting — تٍ‎ tong — طْو‎ tou — тоу — تِوْ‎ tu — ту — تُ‎
tuan — طُوًا‎ tui — طُوِ‎ tun — тунь— طٌ‎ tuo — то — طُوَ‎
W
wa — وَا‎ wai — وَیْ‎ wan — وًا‎ wang — وَانْ‎
wei — وِ‎ wen — وٌ‎ weng — وْ‎ wo — وَ‎
wu — وُ‎
X
xi — ثِ‎ xia — ثِیَا‎ xian — ثِیًا‎ xiang — ثِیَانْ‎
xiao — ثِیَوْ‎ xie — ثِیَ‎ xin — ثٍ‎ xing — ثْ‎
xiong — ثِیٌ‎ xiu — ثِیُوْ‎ xu — ثِیُوِ‎ xuan — ثِیُوًا‎
xue — ثِیُوَ‎ xun — ثٌ‎
Y
ya — یَا‎ yan — یًا‎ yang — یَانْ‎ yao — یَوْ‎
ye — یَ‎ yi — ءِ‎ yin — ءٍ‎ ying — یٍ‎
yong — یٌ‎ you — یُوْ‎ yu — یُوِ‎ yuan — یُوًا‎
yue — یُوَ‎ yun — ءٌ‎
Z
za — زَا‎ zai — زَیْ‎ zan — زًا‎ zang — زَانْ‎
zao — زَوْ‎ ze — زَ‎ zei — زْ‎ zen — زٍ‎
zeng — زْ‎ zi — زِ‎ zong — ظْو‎ zou — زِوْ‎
zu — زُو‎ zuan — زُوًا‎ zui — ظُوِ‎ zun — ظٌ‎
zuo — ظُوَ‎
ZH
zha — جَا‎ zhai — جَیْ‎ zhan — جًا‎ zhang — جَانْ‎
zhao — جَوْ‎ zhe — جَ‎ zhei — جُوِ‎ zhen — جٍ‎
zheng — جْ‎ zhi — جِ‎ zhong — جْو‎ zhou — جِوْ‎
zhu — جُ‎ zhua — جُوَا‎ zhuai — جُوَیْ‎ zhuan — جُوًا‎
zhuang — جُوَانْ‎ zhui — جُوِ‎ zhun — جٌ‎ zhuo — جُوَ‎

نمونه متن ویرایش

ماده ۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر[۱۲]

خط چینی 人人生而自由,在尊严和权利上一律平等。他们赋有理性和良心,并应以兄弟关系的精神互相对待。
شیائو جینگ ژٍّ شٍ عَر زِیُوْ، زَیْ ظٌ‌یًا حَ کِیُوًالِ شَانْ ءِلِیُوِ پِیٔ‌دْ. تَامٌ فُ‌یُوْ لِ‌ثْ حَ لِیَانْ‌ثٍ، بِیٔ یٍ ءِ ثِیٌ‌دِ قُوًاثِ دْ ݣْشٍ خُ‌ثِیَانْ دُوِدَیْ.‎
طبیق هر کاراکتر با هجای شیائو جینگ  (ژٍ) (ژٍ) (شٍ) (عَر) (زِ) (یُوْ) (زَیْ) (ظٌ‌) (یًا) (حَ‌) (کِیُوًا) (لِ) (شَانْ‌) (ءِ) (لِیُوِ) (پِیٔ‌) (دْ) (تَا) (مٌ) (فُ‌) (یُوْ) (لِ‌) (ثْ) (حَ‌) (لِیَانْ‌) (ثٍ) (بِیٔ) (یٍ) (ءِ) (ثِیٌ‌) (دِ) (قُوًا) (ثِ) (دْ) (ݣْ) (شٍ) (خُ‌) (ثِیَانْ) (دُوِ) (دَیْ)
پین‌یین Rénrén shēng ér zìyóu, zài zūnyán hé quánlì shàng yílǜ píngděng. Tāmen fùyǒu lǐxìng hé liángxīn, bìng yīng yǐ xiōngdi guānxì de jīngshén hùxiāng duìdài.
ترجمه فارسی همه انسان‌ها آزاد به دنیا می‌آیند و از نظر حیثیت و حقوق برابر هستند. آنها دارای عقل و وجدان هستند و باید نسبت به یکدیگر با روحیه برادری رفتار کنند.

جستارهای وابسته ویرایش

یادداشت‌ها ویرایش

  1. (به چینی: 《阿訇》، به شیائوجینگ: اَخْو، به پین‌یین: «āhōng".[۶] این کلمه از کلمهٔ فارسیِ «آخوند» مشتق شده‌است.[۷]

پانویس ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ Sobieroj, Florian. (2019) "Standardisation in Manuscripts written in Sino-Arabic Scripts and xiaojing". Creating Standards: Interactions with Arabic script in 12 manuscript cultures, edited by Dmitry Bondarev, Alessandro Gori and Lameen Souag, Berlin, Boston: De Gruyter, pp. 177–216. https://doi.org/10.1515/9783110639063-008
  2. Choy, Remapping the Past, 92.
  3. WanderStories, Niujie Mosque in Beijing, 4.
  4. باسورث و هارتمان، «چین مسلمانان»، دانشنامه اسلام.
  5. امام، تاریخ اسلام در چین، ۹۰.
  6. Bowker, “Akhun(d)”.
  7. باسورث و هارتمان، «چین مسلمانان»، دانشنامه اسلام.
  8. باسورث و هارتمان، «چین مسلمانان»، دانشنامه اسلام.
  9. امام، «شیائو جینگ»، تاریخ اسلام در چین، ۸۴–۸۵.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ 优素福 (Yusuf). “回族消经文字/小儿锦/小经/小儿经简易教程. ” 知乎专栏, April 11, 2021. https://zhuanlan.zhihu.com/p/363975906 (Archive.
  11. Suutarinen, M. (2015). Arabic Script among China’s Muslims: A Dongxiang folk story. Studia Orientalia Electronica, 113, 197–208. Retrieved from https://journal.fi/store/article/view/51814
  12. Kyrgyz edition of Universal Declaration of Human Rights

منابع ویرایش

  • امام، سید جلال (۱۳۹۷). تاریخ اسلام در چین. انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). شابک ۹۷۸-۶۰۰-۲۱۴۶-۳۶-۶ – به واسطهٔ طاقچه.
  • سید جلال امام، مسلمانان چین و خط چهارم، فصلنامه پیام بهارستان، شماره ۱۵، بهار ۱۳۹۱
  • باسورث، ک. ا.؛ هارتمان، م. (۱۳۹۳). «چین مسلمانان». دانشنامه اسلام. ج. ۱۲. ترجمهٔ دانشنامهٔ جهان اسلام. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، با اندکی تلخیص.
  • Choy, Howard Yuen Fung (2008). Remapping the Past: Fictions of History in Deng's China, 1979 -1997 (به انگلیسی). BRILL. Retrieved 2013-09-29.

Bowker, John (2003-01-01), "Akhun(d)", The Concise Oxford Dictionary of World Religions (به انگلیسی), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780192800947.001.0001, ISBN 978-0-19-280094-7, retrieved 2021-04-22

پیوند به بیرون ویرایش