شیرشاه

شیرشاه (به انگلیسی: The Lion King) انیمیشنی حماسی و موزیکال محصول سال ۱۹۹۴ شرکت والت دیزنی است. موسیقی این اثر توسط آهنگساز معروف التون جان ساخته و شعر آن توسط تیم رایس گفته شده و تنظیم آن توسط هانس زیمر انجام شده‌است. این فیلم برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین موسیقی متن و بهترین ترانهٔ اورجینال شده‌است.

شیرشاه
کارگردان	راجر آلرس راب مینکاف
تهیه‌کننده	دون هان
موسیقی	هانس زیمر
شرکت تولید	کمپانی والت دیزنی
توزیع‌کننده	استودیو سینمایی والت دیزنی
تاریخ‌های انتشار	۱۵ ژوئن ۱۹۹۴
مدت زمان	۸۸ دقیقه
کشور	ایالات متحده
زبان	انگلیسی
هزینهٔ فیلم	۴۵ میلیون دلار
فروش گیشه	۹۶۸٫۵ میلیون دلار

از این اثر دو دنبالهٔ دیگر به نام‌های شیرشاه ۲: پادشاهی سیمبا و شیرشاه ۳: (یا شیرشاه یک و نیم) به صورت فیلم ویدئویی ساخته شد. در سال ۲۰۱۲ این فیلم به صورت سه‌بعدی دوباره در جهان اکران شد و باز هم به فروش بالایی دست یافت.

این فیلم از نگاه انجمن فیلم آمریکا، یکی از ۱۰ فیلم انیمیشن برتر جهان است.

بازسازی لایو اکشن این انیمیشن تحت عنوان شیرشاه به کارگردانی جان فاورو در سال ۲۰۱۹ اکران شد.

مجموعه نمایش هملت اثر شکسپیر، داستان‌های یوسف و موسی در انجیل و کارتون بامبی (والت دیزنی ۱۹۴۲) بر روی این انیمیشن دوبعدی اثراتی داشته‌اند.

داستان

در سرزمین های غرور آفریقا، گروهی از شیر ها از صخره غرور بر آن سرزمین حکومت می کنند. سیمبا، پسر تازه به دنیا آمده شاه موفاسا و ملکه سرابی، توسط یک مندریل به نام رافیکی که شمن و مشاور سرزمین به حساب می آید، به گله هایی از حیوانات نمایش داده می شود. برادر کوچک تر موفاسا یعنی اسکار، طمع به تاج و تخت او دارد.

وقتی سیمبا به بزرگی یک توله می شود، موفاسا سرزمین های غرور را به او نشان می دهد و به او از مسئولیت های شاه شدن و "چرخه حیات" که تمام موجودات زنده را با هم مرتبط می کند، می گوید. یک روز سیمبا و دوستش نالا در قبرستان فیل توسط سه کفتار با نام های شنزی، بنزای و اد مورد تعقیب قرار می گیرند. موفاسا توسط زازوی نوک‌شاخ که پیشکار او نیز به حساب می آید، از این موضوع خبردار می شود و این دو را نجات می دهد. با وجود ناامید شدن از سیمبا برای نافرمانی از او و به خطر انداختن خودش و نالا، موفاسا او را می بخشد و به او می گوید که شاهان بزرگ گذشته از آسمان شب آن ها را تماشا می کنند و او هم در آینده برای تماشای سیمبا به آن ها خواهد پیوست. اسکار که نقشه حمله قبرستان فیل را کشیده بود، کفتار ها را متقاعد می کند که در ازای حق شکار در سرزمین های غرور، به او در کشتن موفاسا و سیمبا کمک کنند.

اسکار برای سیمبا و موفاسا تله ای می گذارد، تله ای با این شرح که سیمبا را در یک تنگه قرار دهد و کفتار ها گله بزرگی از حیوانات وحشی را به ازدحام در تنگه بکشانند تا آن ها سیمبا را زیر پاهایشان له کنند. موفاسا سیمبا را نجات می دهد ولی خودش از لبه ی تنگه در شرایط نامطمئنی آویزان می شود، او عاجزانه از اسکار درخواست کمک می کند، ولی اسکار او را به سمت ازدحام گله پرتاب می کند تا بمیرد. اسکار سیمبا را مقصر مرگ پدرش خطاب می کند و به او می گوید که فرار کند و هرگز برنگردد. بالافاصله بعد از فرار فرار سیمبا، اسکار به کفتار ها دستور می دهد که او را بکشند ولی سیمبا از دست آنها می گریزد. اسکار که گمان می کند سیمبا مرده است، به دیگر شیرها می گوید که سیمبا و موفاسا هر دو در ازدحام درون تنگه کشته شده اند و خود را به عنوان شاه جدید معرفی می کند و کفتار ها را به سرزمین های غرور راه می دهد.

بعد از این که سیمبا در یک بیابان از هوش می رود، توسط دو مطرود نجات داده می شود.یکی از آن دو یک میرکت است و دیگری یک گراز که به ترتیب با نام های تیمون و پومبا شناخته می شوند. سیمبا با دو دوست جدیدش در واحه آن ها با بی خیالی و با شعار هاکونا ماتاتا بزرگ می شود. سال ها بعد، سیمبای بزرگسال این دو را از یک شیر ماده گرسنه که بعدا مشخص می شود همان نالا است، نجات می دهد. سیمبا و نالا عاشق هم می شوند و نالا به سیمبا اصرار می‌ کند که به خانه بر گردد، خانه ای که اکنون زیر حکومت اسکار دچار قحطی شده است. سیمبا که هنوز خود را برای مرگ پدرش سرزنش می کند، پیشنها او را نمی پذیرد و با عصبانیت از آنجا می رود. او با رافیکی مواجه می شود که به سیمبا می گوید که روح موفاسا درون او زنده است. سیمبا در آسمان شب با روح پدرش مواجه می شود که به او می گوید باید جایگاهش را به عنوان شاه راستین پس بگیرد. بعد از شنیدن نصیحت رافیکی که بهتر است به جای فرار از گذشته از آن درس بگیرد، سیمبا تصمیم می گیرد به خانه برگردد.

با یاری دوستانش، سیمبا یواشکی از کنار کفتار ها می گریزد و با اسکار مواجه می شود. اسکار سیمبا را به خاطر تقصیر دروغینش در مرگ موفاسا سرزنش می کند و او را به لبه صخره ای می کشاند و برای او فاش می کند که خودش موفاسا را کشته است. سیمبا که به شدت از این افشاگری خشمگین است، اسکار را وادار به برملا کردن حقیقت برای همه می کند. جنگی در می‌گیرد و تیمون، پومبا، رافیکی، زازو و شیر های ماده کفتار ها را عقب می رانند. اسکار سعی به فرار دارد اما توسط سیمبا در لبه ای نزدیک به اوج صخره غرور گیر میفتد. اسکار به او التماس می کند که از جان او بگذرد و کفتار ها را مقصر کار های خود قلمداد می کند. سیمبا از جان اسکار می گذرد ولی جمله ای که اسکار مدت ها قبل به او گفت را برایش بازگو می کند، که از سرزمین های غرور فرار کند و هرگز باز نگردد. اسکار نمی پذیرد و به برادر زاده اش حمله می کند، اما بعد از یک مبارزه کوتاه، سیمبا او را از بالای صخره به پایین پرتاب می کند. اسکار از این سقوط جان سالم به در می برد اما کفتار ها که شنیدند اسکار چگونه به آن ها خیانت کرد، به او حمله می کنند و او را می خورند.

با مرگ اسکار و بسیاری از کفتار ها، سیمبا شاه می شود و نالا نیز ملکه او نام می‌گیرد. با دوباره سرسبز شدن سرزمین های غرور، رافیکی توله تازه متولد شده سیمبا و نالا را به حیوانات جمع شده نمایش می دهد و چرخه حیات به این ترتیب ادامه می یابد.

شخصیت‌ها

موفاسا

موفاسا شیری است که برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ در فیلم کارتونی سینمایی شیرشاه محصول ۱۹۹۴ هالیوود ظاهر شد؛ و در آن فیلم جیمز ارل جونز به جای او حرف می‌زد. او پسری به نام سیمبا داشت و برادری به نام اسکار و همسر او (سارابی) ما در انیمیشن شیرشاه ۱ شاهد حضور گرم موفاسا بودیم بعد از مرگ موفاسا سیمبا یعنی پسر او از سرزمین افتخار به دست اسکار حیله‌گر خارج می‌شود و…

گویندگان نقش‌ها

• جان تیلور توماس در نقش سیمبای جوان
• متیو برودریک در نقش سیمبای بزرگسال
• جیمز ارل جونز در نقش پادشاه موفاسا
• جرمی آیرونز در نقش اسکار
• مویرا کلی در نقش نالای بزرگسال
• نیکتا کالام در نقش نالای جوان
• ارنی سابلا در نقش پومبا
• ناتان لین در نقش تیمون
• روان اتکینسوند نقش زازو
• کتی کاوادینی در نقش نقش‌های فرعی (در عنوان‌بندی نیامده)

تولید

نمایی از کیمبا شاه سفید در سمت چپ و نمایی از سیمبا در فیلم شیرشاه در سمت راست. شباهتی که شک و گمان‌های بسیاری برانگیخت.

شیرشاه سرآغاز، در هنگام تولید، پادشاه جنگل نام گرفته بود اما بعد از تحقیقاتی متوجه شدند که شیر پادشاه جنگل نیست.

همانند فیلم بمبئی، انیماتورها زندگی و حیات طبیعی حیوانات را مطالعه کردند و برخی از تهیه‌کننده‌ها به آفریقا رفتند تا بعضی نماهای و جلوه‌های طبیعی که قرار بود در فیلم نشان داده شود را از نزدیک ببینند.

با بهره‌گیری بسیار از کامپیوتر، سازندگان فیلم توانستند اثرشان رو به راه‌ها و شکل‌های جدیدی نشان بدهند. یکی از موارد معروف این بهره‌گیری، صحنهٔ رام کردن گاوهای وحشی است که از جلوه‌های سه بعدی زیادی استفاده شد.

این اثر بر اساس مجموعهٔ کیمبا شاه سفید اثر اسامو تزوکا در دههٔ ۶۰ ساخته شده‌است. هر چند صاحبان اثر به این مسئله اذعان نمی‌کنند و این فرضیه را رد می‌کنند. هر چند صاحبان اثر شیرشاه اعتراف می‌کنند که مجموعه نمایش هملت اثر شکسپیر و داستان‌های یوسف و موسی در انجیل و کارتون بامبی (والت دیزنی ۱۹۴۲) اثرهایی بر روی این انیمیشن دوبعدی داشته‌اند.

این فیلم هم‌زمان با فیلم پوکاهانتس در شرکت ساخته می‌شد و بسیاری از سازندگان و کارمندان شرکت فکر می‌کردند باید بهای بیشتری به فیلم پوکاهانتس داد زیرا از نظر موقعیتی اهمیت بیشتری داشت. هر چند با ورود هر دو به بازار فیلم، شیرشاه بازتاب‌های مثبت بسیار زیادتری نسبت به فیلم پوکاهانتس داشت.

اکران دوباره

شیرشاه در سال ۲۰۰۲ برای دومین بار اما این بار در کیفیت خوب آی مکس اکران شد و بعد از آن بر روی دو دیسک دی وی دی به بازار آمد.

پیوند به بیرون

• پرونده فیلم در IMDB