ضریح، سازه مشبّکی از طلا، نقره، مس یا چوب و جز آن است، که بر روی مرقد (قبر) امام، امامزاده یا بزرگان مذهبی سازند.[۱][۲][۳] ضریح کلمه‌ای عربی است که در فرهنگ‌های عرب به معنای قبر و شکاف میانه قبر آمده است؛ اما در اصطلاح فارسی اتاقک، صندوق و سازۀ فلزی یا چوبی مشبکی است که بر قبر امام یا امامزاده‌ای می‌نهند. ضریح به معنای رایج فارسی، در لبنان با نام شبّاک به معنای محصوره فلزی یا چوبی مشبک و در مصر با نام مقصوره به معنای سرا، حجره و خانه کوچک متداول است. پیشینه ضریح به شکل کنونی (مشبک و از نقره و مس) به دوره صفویه برمی‌گردد.

اختلاف نظر ویرایش

در سال ۱۹۳۰ میلادی، دولت سعودی اقدام به انهدام سازه‌هایی که بر روی قبرها بود کرد. مفتی‌هایی چون عبدالرحمن براک، ممدوح الحربی، ناصر العمر، ابن جبرین، سفر الحوالی و حامد العلی خواستار انهدام ضریح‌ها در عراق و به ویژه کربلا هستند.[۴] برخی علمای شیعه مانند جعفر سبحانی تبریزی معتقدند که علاوه بر تبرک جستن، اظهار علاقه و محبت از دیگر دلایل بوسیدن و احترام کردن ضریح حرم ائمه است و این عمل از روی عبادت و بندگی نیست.[۵]

نگارخانه ویرایش

 
ضریح امامزاده یحیی در روستای میامی، مشهد، خراسان رضوی، ایران
 
ضریح آرامگاه فاطمه معصومه
 
ضریح زینب کبری در قاهره
 
ضریح رقیه دختر حسین بن علی
 
ضریح زینب کبری در دمشق
 
ضریح محمد، عمر و ابوبکر
 
ضریح برهان‌الدین ابراهیم دسوقی در مسجد دسوق
 
ضریح دانیال در شوش
 
ضریح رأس الحسین در مصر

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «ضریح»
  2. فرهنگ فارسی معین، سرواژهٔ «ضریح»
  3. در کتاب فرهنگ تشریحی معماری و ساختمان بایگانی‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine ضریح برابر shrine در نظر گفته شده است.
  4. «فتوای علمای سعودی برای انهدام ضریح ائمه درعراق؛ روزنامه ابتکار؛ ۳۰ تیر ۱۳۸۶». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۱.
  5. شواهد قرآنی بوسه بر ضریح ائمه؛ تبیان؛ ۱۹ مرداد ۱۳۸۹