عبدالعزیز فرمانفرمائیان

معمار ایرانی

عبدالعزیز فرمانفرمائیان[۱] (نرماشیر، ایران۱۲۹۹ – ۳۱ خرداد ۱۳۹۲، پالما ده مایورکا، اسپانیا) معمار معاصر ایرانی، استاد دانشگاه تهران و از معماران مشهور ایرانی بود.[۲] او معمار ورزشگاه آزادی (آریامهر سابق) ، سالن دوازده هزار نفری آزادی ، سالن بسکتبال آزادی و سالن والیبال آزادی ، فرودگاه مهرآباد و فرودگاه در حال ساخت امام‌خمینی (آریامهر سابق) و موزه فرش ایران بود.[۳]

عبدالعزیز فرمانفرمائیان
نام هنگام تولدعبدالعزیز فرمانفرمائیان
زادهٔ۱۲۹۹
نرماشیر ایران
درگذشت۳۱ خرداد ۱۳۹۲
ملیتایرانی
پیشهمعمار

زندگی‌نامه ویرایش

 
غرفه ایران در نمایشگاه اکسپو ۶۷ در شهر مونترال، سال ۱۹۶۷
 
ساختمان بورس تهران

عبدالعزیز فرمانفرمائیان در سال ۱۲۹۹ در خانواده‌ای متمول و وابسته به سلطنت قاجار در خوزستان به دنیا آمد. او فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما و بتول خانم احشمی کرمانشاهی بود. پدرش از نوادگان عباس میرزا به‌شمار می‌آمد و سال‌ها به عنوان والی ایالت‌های مهم حکمرانی کرده بود و مادرش بتول‌خانم از جانب پدری به سادات احشمی کرمانشاه و از طرف مادری به خاندان دولتشاهی و محمدعلی میرزا دولتشاه نسب می‌برد. او علاوه بر عبدالعزیز از فرمانفرما صاحب هشت فرزند شد، از جمله مریم فیروز (مؤسس سازمان زنان حزب توده)، منوچهر فرمانفرمائیان (نویسنده کتاب خون و نفت) و عبدالعلی فرمانفرمائیان (مؤسس نخستین پالایشگاه خصوصی نفت در ایران).[۴]

فرمانفرمائیان تحصیلات خود را در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس گذراند و در آوریل دهه ۳۰ فارغ‌التحصیل شد و به ایران بازگشت. او ابتدا در گاراژ پدر خود کار طراحی را آغاز کرد. وی سپس در یکی از آتلیه‌های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران زیر نظر محسن فروغی همراه با مهندس آفتن دلیان، هوشنگ سیحون و حیدر غیایی به کار و تدریس مشغول شد. آثار تولیدی دفتر وی عمدتاً به صورت کامل با طراحی معمارانی که در آنجا مشغول به کار بودند ابه انجام می‌رسید و وی نقش راهبردی در روند جاری قراردادها و امور مدیریتی را بر عهده داشت. تمامی جمع پرشمار برادران و خواهران وی از شخصیت‌های ذی‌نفوذ عصر پهلوی در ایران بودند. فرمانفرمائیان در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون توانست طی شکایتی از دولت ایران از محل حساب‌های بلوکه شده ایران در ایالات متحده کل خسارت خود در رابطه با خروجش از ایران را که بالغ بر یک میلیون دلار بود دریافت کند. [نیازمند منبع]

وی ۳۱ خرداد ۱۳۹۲ هجری خورشیدی برابر با ۲۱ ژوئن ۲۰۱۳ میلادی در املاک خود در اسپانیا به سن ۹۳ سالگی درگذشت و در گورستان مون پارناس پاریس به خاک سپرده شد.[۲] هیچ اثری از وی در خارج از ایران در طی ۳۵ سال حضورش در خارج از ایران ثبت نشده‌است.

آثار مهم طراحی شده در دفتر معمار ویرایش

 
ورزشگاه آزادی
 
ساختمان پیشین وزارت کشاورزی و برج‌های دوقلوی سامان

دودمان ویرایش

از دودمان پهلوی و بلوچهای کرمان

پانویس ویرایش

  1. طراح استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد در حوالی قدیم تهران درگذشت - وبگاه بی‌بی‌سی - بازدید در تاریخ ۲ تیر ۱۳۹۲
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «زندگینامه: عبدالعزیز فرمانفرماییان (1299- 1392)». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۳-۱۳.
  3. «عبدالعزیز فرمانفرمائیان معمار ساختمان موزه فرش ایران - مجله تخصصی فرش ایران?». ۲۰۲۱-۰۶-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۴.
  4. نقد کتاب از تهران تا کاراکاس - بازدید در تاریخ ۳ تیر ۱۳۹۲
  5. «پاویون ایران در اکسپوی 1967 مونترال». معماری نیوز. ۳۱ تیر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۱۴.
  6. کاخ نیاوران به روایت آخرین ملکه ایران، بی‌بی‌سی فارسی

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش