عبدالحسین امینی

نویسنده و فیلسوف ایرانی
(تغییرمسیر از علامه امینی)

عبدالحسین امینی نجفی (زادهٔ ۱۲۸۱[۱]– درگذشتهٔ ۱۲ تیر ۱۳۴۹) مشهور به علامه امینی، از مراجع بنام شیعه و نویسنده کتاب دائرةالمعارفی الغدیر بود.

علامه امینی

عبدالحسین امینی
عنوان(ها)آیت الله، علامه
اطلاعات شخصی
زاده
عبدالحسین امینی نجفی

۱۳۲۰ قمری
۱۲۸۱ خورشیدی
درگذشته۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰
۱۲ تیر ۱۳۴۹ (۶۸ سال)
محل دفنکتابخانه امیرالمؤمنین، نجف
والدین
  • میرزا احمد امینی (پدر)
  • (مادر)
آثار معروفالغدیر، شهداء الفضیلة و …
تحصیلاتتبریز، نجف
علامه امینی در حال مطالعه در کتابخانه امیرالمؤمنین در شهر نجف

زندگی

ویرایش

عبدالحسین فرزند احمد امینی در سال ۱۲۸۱ ه‍.ش درسراب،[۱] واقع در استان آذربایجان شرقی در خانواده‌ای سرشناس متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در تبریز گذراند. در جوانی به نجف رفت و پس از گذراندن مراحل تحصیلی و نیل به رتبه اجتهاد نزد مراجع معروف وقت نجف رفت. وی در سال ۱۳۳۵ قمری تألیف کتاب «شهداء الفضیله» را آغاز کرد. موضوع این کتاب دربارهٔ «عالمانی بود که در راه حق به شهادت رسیده‌اند». در این کتاب زندگی بیش از ۱۰۰ عالم شیعه از قرن ۴ تا ۱۴ ذکر شده‌است.

نجفقلی ملقب به امین الشرع

ویرایش

امین الشرع در سال ۱۲۵۷ قمری به دنیا آمد و مدتی از زندگی خود را در سردها (یکی از روستاهای شهرستان سراب) گذرانید. در سن ۱۴ سالگی به تبریز رفته و پس از ۶ سال به نجف رفت. امین الشرع شعر نیز می‌سرود و قصائدی در مدح امامان شیعه دارد که هم‌اکنون در دست است. او در شعر خود به «واثق» تخلص می‌کرد و نقش مهر او- آنطوری که در پشت بعضی از رسائلش مشهود است- «الواثق بالله الغنی عبده نجفقلی» بوده‌است. وی در سن ۷۰ سالگی در شب جمعه هفتم جمادی‌الاولی سال ۱۳۴۰ قمری در تهران درگذشت. روز بعد پیکر وی در تهران تشییع و پس از چند روز در نجف در وادی السلام بخاک سپرده شد.[۲]

احمد امینی (پدر عبدالحسین امینی)

ویرایش

احمد که پدر علامه امینی می‌باشد در سال ۱۲۸۷ قمری در «سردها» شهرستان سراب[۱] به دنیا آمد. وی از فقها و فضلا و مجتهدین مسلم زمان خویش و در زهد و تقوی زبانزد خاص و عام بود. بقدری سلیم‌النفس و خلیق بود که کسی او را در طول عمرش- جز در مسائل مذهبی- خشمگین ندیده بود. چنان به آداب اخلاقی متخلق بود که اطرافیان را به اعجاب وامی‌داشت. با آنکه از مقام علمی شایسته‌ای برخوردار بود همواره از شهرت و معروفیت دوری می‌جست و از هرگونه تظاهر و ریا پرهیز می‌کرد. سید میرزا ابوالحسن انگجی تبریزی (متوفای ۱۳۵۷ قمری) که از مراجع عظام زمان خویش بود؛ همواره در مجالس و محافل خود می‌گفت: «میرزا احمد امینی از کسانی است که در زهد و تقوایش شکی نیست و بدون تردید فردی مجتهد است منتها از خوف تظاهر به ریا و از ترس شهرت طلبی همیشه فضائل خویش را مخفی می‌نماید». احمد مقدمات علوم دینی را نزد پدر بزرگوارش در تبریز کسب نمود و سپس از دیگر استادان موجود در تبریز استفاده کرد و نزد افاضل تبریز نظیر میرزا اسدالله بن حاج محسن تبریزی- که از نوادر فقها و از عالمان جامع معقول و منقول زمان خود بود- به تلمذ پرداخت. از تألیفات وی- که شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب نقباء البشر و همچنین عمر رضا کحاله در معجم المولفین نیز به آن اشاره نموده‌اند- کتاب تعلیق او بر مکاسب شیخ مرتضی انصاری است. نوشته‌های دیگری چون تعلیق بر لمعه و رساله‌ای در فقه نیز از آثار علمی اوست. از جمله علمایی که به او اجازهٔ روایت اعطا نموده‌اند آیات زیر می‌باشند: ۱- سید میرزا علی شیرازی (متوفای ۱۳۵۵ قمری). ۲- سید ابوالحسن موسوی اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ قمری). ۳- محمد حسین غروی اصفهانی (متوفای ۱۳۶۱ قمری). ۴- سید حسین طباطبائی بروجردی (متوفای ۱۳۸۰ قمری مطابق با ۱۳۴۰ قمری شمسی). ۵- میرزا علی ایروانی (متوفای ۱۳۵۴ قمری). ۶- میرزا رضی بن محمد حسن زنوزی تبریزی (متوفای ۱۳۶۰ قمری). ۷- میرزا احمد مجتهد تبریزی قراچه داغی. ۸- میرزا فتاح شهیدی (متوفای ۱۳۷۲ قمری). ۹- میرزا خلیل آقا مجتهد بن میرزا حسن (متوفای ۱۳۶۸ قمری). [۲]. احمد- مانند پدرش امین الشرع- در سن ۸۳ سالگی در بیست و نهم ربیع‌الاول سال ۱۳۷۰ قمری (مطابق با هفدهم دیماه ۱۳۲۹ قمری شمسی) در تهران وفات یافت و در شهر قم در «قبرستان نو» بخاک سپرده شد[۳]

فرزندان

ویرایش

تعداد فرزندان وی هشت فرزند که پنج پسر با نام‌های محمد هادی، رضا، صادق، احمد، محمد و سه دختر می‌باشند.

مشایخ روایتی امینی

ویرایش

جدیت و تلاش خستگی ناپذیر وی خیلی زود او را به اجتهاد رسانید. وی تیمّناً برای پیوستن به جرگهٔ حاملان احادیث پیامبر اسلام و خاندان او و جهت متبرّک شدن مرویاتش به اتصال سند و جهت صیانت آن‌ها از قطع و ارسال، مبادرت به اخذ اجازه روایت از بعضی از بزرگان آن روزگار نمود که نام بعضی از آنان به قرار ذیل می‌باشد:

  • اجازه روایت از سید ابوالحسن موسوی اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ قمری).
  • اجازه روایت از سید میرزا علی حسینی شیرازی (متوفای ۱۳۵۵ قمری).
  • اجازه روایت از میرزا علی اصغر ملکی تبریزی.
  • اجازه روایت از سید حسین طباطبایی قمی (متوفای ۱۳۶۶ قمری).
  • اجازه روایت از علی بن ابراهیم قمی (متوفای ۱۳۷۳ قمری).
  • اجازه روایت از محمد علی غروی اردوبادی (متوفای ۱۳۸۰ قمری).
  • اجازه روایت از آقا بزرگ (محمد حسن) تهرانی (متوفای ۱۳۸۹ قمری).
  • اجازه روایت از میرزا یحیی بن اسدالله خویی (متوفای ۱۳۶۴ قمری).

تألیف الغدیر

ویرایش
سخنرانی علامه امینی در جمع مسلمانان هندوستان
حضور عبدالحسین امینی در جمع مسلمانان هندوستان

اثر نامدار او دائرةالمعارف یازده جلدی «الغدیر» که به زبان عربی (۲۲ جلد به‌زبان فارسی) و خلاصه آن به چند زبان ترجمه شده‌است در رأس تألیفات امینی و حاصل زحمات ۴۰ ساله اوست. الغدیر به بررسی تفصیلی مسئله ولایت تشیع از جنبه‌های گوناگون تاریخی، تفسیری، روایی و حدیثی، فقهی، ادبی، کلامی و اصولی پرداخته‌است. امینی برای تدوین این کتاب به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مغرب، مصر و کشورهای دیگر دنیا مسافرت کرد. او با کار پیگیر شبانه‌روزی در کتابخانه‌های بزرگ جهان اسلام آن را به‌سرانجام رسانید. وی در نگارش این اثر چنان‌که خود گفته ده‌هزار جلد کتاب را به‌دقت مطالعه و استنساخ، و به صدهزار رساله مراجعه مکرر کرده‌است. او در این باره می‌گوید:

من برای نوشتن الغدیر، ۱۰٬۰۰۰ کتاب را از بای بسم الله تا تای تمت خوانده‌ام[۴][۵] و به ۱۰۰٬۰۰۰ کتاب مراجعه مکرر داشتم.

وی برای گردآوری مطالب الغدیر سفرهای پژوهشی بسیار کرد. این سفرها عموماً به مطالعه و استنساخ و تهیه مأخذ و ملاقات با استادان می‌گذشت. از جمله شهرهایی که وی با این هدف به آن‌ها سفر کرد، می‌توان حیدرآباد، دکن، علیگره، لکنهو، کانپور، جلالی (در هند) رامپور، فوعه، معرفه، قاهره (در مصر)، حلب، نبل و دمشق (در سوریه) را برشمرد.

درگذشت

ویرایش

امینی در ظهر روز جمعه ۱۲ تیر ماه ۱۳۴۹ه‍.ش (۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰ه‍.ق) در شصت و هشت سالگی در تهران درگذشت و پیکر او به کتابخانه‌ای در نجف (کتابخانه امیرالمؤمنین) که خود بنیان‌گزارش بود انتقال و به خاک سپرده شد.

شاگردان

ویرایش
  • سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی معروف به محقق طباطبایی
  • سید حیدر دانشمند عراقی
  • ابراهیم انصاری خوئینی زنجانی

اساتید

ویرایش

همچنین ایشان از مراجع بزرگی چون:

مطبوع:

  • الغدیر
  • شهداء الفضیله
  • کامل الزیارات این قولویه ـ تحقیق و تعلیق
  • ادب الزائر لمن یَمم الحائر
  • سیرتنا و سنتنا سیرة نبیّنا و سنتهٌ
  • تفسیر سورهٔ فاتحه الکتاب
  • المقاصد العلیّه فی المطالب السنیة
  • فاطمة الزهرا

غیر مطبوع:

  • اعلام الانام فی معرفة الملک العلام (در توحید) به فارسی
  • تفسیر سوره غافر:۱۱
  • تفسیر سوره اعراف: ۱۸
  • تفسیر آیه سوره اعراف: ۱۷۲
  • تفسیر آیه سوره واقعه: ۷ الی ۱۱
  • ثمرات الاسفار (در۲ جلد)
  • تعالیق بر رسائل شیخ انصاری
  • تعالیق بر مکاسب شیخ انصاری
  • رساله‌ای دربارهٔ حقیقت زیارات
  • رساله‌ای در علم «درایة الحدیث»
  • رساله‌ای دربارهٔ «نیّت»
  • ریاض الانس (در ۲ جلد هر جلد ۱۰۰۰ صفحه)
  • العترة الطاهره فی الکتاب العزیز
  • رساله‌ای دربارهٔ کتاب «سلیم بن قیس الهلالی»
  • رجال آذربایجان
  • الغدیر، تا کنون که ۴۴ سال از درگذشت علامه امینی می‌گذرد ۱۱ جلد آن چاپ شده و بقیه مجلدات به صورت دست‌نویس باقی‌مانده‌است.[۷]

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «علامه ای که صاحب الغدیر است». پایگاه خبری ایرنا |. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۱۲.
  2. «علامه ای که صاحب الغدیر است». پایگاه خبری جماران |. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۱۲.
  3. «وب سایت رسمی علامه امینی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۹.
  4. نقل قول دکتر سید جعفر شهیدی از علامه امینی؛ شهداء الفضیله، مقدمه شیخ محمد خلیل الدین عاملی، ص۴
  5. نشریه سالیانه کتابخانه امیر المومنین شماره ۱، سال ۱۳۷۳، صفحهٔ ۲۸
  6. «علما و بزرگان». حوزه.
  7. به نقل از وب سایت رسمی ایشان WWW.ALLAMEHAMINI.IR

جستارهای وابسته

ویرایش