علم هنجاری
(تغییرمسیر از علم فرمایشی)
در علوم کاربردی علم هنجاری (به انگلیسی Normative science) نوعی از اطلاعات است که بر اساس سلایق و ترجیحات فرض شده و معمولاً بیان نشده، برای یک یا دسته‌ای از سیاست‌ها یا خط مشی‌های به خصوص، توسعه، ارائه و تفسیر می‌شود.[۱] به بیان دیگر علوم معمولی یا سنتی هدف تحقق یک سیاست را دنبال نمی‌کنند اما علوم هنجاری اینگونه هستند.[۲] تامس کوهن در اینباره می‌گوید علم هنجاری که فعالیت اغلب دانشمندان ناگزیر تمام‌وقت به آن اختصاص دارد، مبتنی بر این فرض است که جامعه علمی می‌داند جهان به چه چیز شباهت دارد. قسمت عمده موفقیت در کار برخاسته از آمادگی جامعه از این فرض و دفاع کردن از آن در صورت لزوم به بهای گزاف است. مثلاً علم هنجاری غالباً از پذیرفتن نوآوریها به سبب آنکه وسیله از میان رفتن دلبستگی‌ها و تعهدات آن می‌شود، خودداری می‌ورزد.[۳]
به عبارات فلسفی دقیق تر، علم فرمایشی نوعی از پرسه است، که معمولاً درگیر تشابهی از پرسش‌ها و بدنه انباشته اش از دانش پیش‌نگرانه است، که به دنبال کشف راه‌های خوب برای رسیدن به خواست ها، فرجام ها، اهداف، آماج‌ها یا منظورهای تشخیص داده شده‌است. بسیاری از جدل‌های سیاسی حول استدلال‌هایی بر سر این است که کدام یک از این همه "راه‌های خوب" باید انتخاب شود.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ Lackey, Robert T. (2004). Normative Science بایگانی‌شده در ۵ سپتامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, Fisheries, American Fisheries Society. 29(7): 38-39.
- ↑ Ooms, Gorik. (2014). From international health to global health: how to foster better dialogue between empirical and normative disciplines. BMC International Health and Human Rights. 14: 36.
- ↑ تامس س.، کوهن (۱۳۶۹). ساختار انقلابهای علمی. تهران: سروش. ص. ۲۰ و ۲۱.