علی نصیریان

علی نصیریان (زادهٔ ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ در تهران)، بازیگر، نویسنده و کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون ایرانی است. او در سال ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از چهره‌های ماندگار ایرانی در رشتهٔ بازیگری تئاتر و سینما شناخته شد و نشان درجه‌یک هنری را دریافت کرد.

علی نصیریان
زمینه فعالیت	بازیگری و کارگردانی در سینما، تئاتر و تلویزیون
تولد	۱۵ بهمن ۱۳۱۳ ‏(۸۴ سال) تهران
والدین	حشمت نصیریان
محل زندگی	تهران، دروس
ملیت	ایرانی
پیشه	بازیگر
سال‌های فعالیت	۱۳۲۹-اکنون
همسر(ها)	فاطمه بیات (درگذشت ۱۳۹۷)
فرزندان	برمک، باربد، بابک
صفحه در وبگاه IMDb
صفحه در وبگاه سوره
جوایز جوایز سیمرغ بلورین نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم شیر سنگی» (۱۳۶۵) نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم سال‌های خاکستر (۱۳۶۷) برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم مسخره‌باز (۱۳۹۷) جوایز دیگر جایزه نخستین مسابقه نمایشنامه نویسی برای نگارش نمایشنامه بلبل سرگشته (۱۳۳۵) جایزهٔ بهترین فیلم‌نامه از سومین جشنواره سینمایی سپاس برای فیلم آقای هالو (۱۳۴۹) برندهٔ پلاک بلورین و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد از ششمین جشنوارهٔ فیلم دفاع مقدس برای فیلم بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۵) تندیس حافظ بهترین بازیگر مرد درام تلویزیونی از جشن دنیای تصویر برای مجموعهٔ تلویزیونی شهرزاد (۱۳۹۵)

محتویات

زندگی‌نامه

علی نصیریان هنگام دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد در جشنواره ۳۷ فیلم فجر

علی نصیریان، روز دوشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ شمسی به دنیا آمد. وی در سال ۱۳۲۶ به دبیرستان پیرنیا در چهار راه گمرک رفت و در آنجا با جمشید لایق، اسماعیل داورفر و مهدی فتحی همکلاسی شد. در سال ۱۳۲۹ هم‌زمان با درس دبیرستان، در کلاس جامعه باربد در خیابان لاله زار هم اسم نوشت. این کلاس را اسماعیل مهرتاش در سال ۱۳۰۵ راه انداخته بود و در آن موسیقی، تئاتر و ادبیات درس می‌داد. او در سال ۱۳۳۰ کتاب هنر تئاتر را خواند. او در کلاس تئاتر سعدی که همسر عبدالحسین نوشین آن را اداره می‌کرد هم شرکت کرد. وی در سال ۱۳۳۵ جایزهٔ نخستین مسابقهٔ نمایش‌نامه‌نویسی را برای نمایش بلبل سرگشته دریافت کرد. فیلم گاو ساخته داریوش مهرجویی نخستین فعالیت سینمایی او بود. او از دههٔ ۱۳۳۰ در نمایش‌های حرفه‌ای بازیگری و نویسندگی می‌کرد و از اعضای آغازین گروه هنر ملّی بود. او بیش از ده نمایشنامه نوشته و به همراهِ بهرام بیضایی و اکبر رادی و غلامحسین ساعدی و اسماعیل خلج و چند نمایشنامه‌نویس دیگر، از برجستگان نمایشنامه‌نویسی در زبان فارسی به‌شمار می‌رود.

نصیریان در سال ۱۳۶۲ نقش قاضی شارح را در سریال سربداران بازی کرد، نقشی که بین تمام نقش‌هایش تا آن تاریخ منحصر به فرد بود.

آقای هالو، پستچی، کفش‌های میرزا نوروز، شیر سنگی، ناخدا خورشید، هزاردستان، سال‌های خاکستری، بوی پیراهن یوسف، میوه ممنوعه و شهرزاد از آثار شاخص وی می‌باشد.

فاطمه بیات، همسر علی نصیریان در روز ۱۳ بهمن سال ۱۳۹۷ در گذشت.

علی نصیریان در سن ۸۴ سالگی در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۹۷)، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم مسخره‌باز کسب کرد و تبدیل به مسن‌ترین فردی شد که این جایزه را دریافت کرده‌است.

آثار

سینما

تلویزیون

سال	عنوان	سمت	کارگردان	پخش
۱۳۹۸	برادرجان	بازیگر	محمدرضا آهنج	شبکه سه سیما (رمضان ۹۸)
۹۳–۱۳۹۲	قاب خاطره	بازیگر(مهمان)	حجت ذیجودی	شبکه آی‌فیلم
۱۳۹۲	تله‌فیلم «در آغاز یک روز»	بازیگر	بهرام توکلی	شبکه ۴
۱۳۹۱	رؤیای گنجشک‌ها	بازیگر	راما قویدل	شبکه ۲
۹۰–۱۳۸۹	تله‌فیلم «قلب دوم»	بازیگر	بهنام بهزادی
۱۳۸۹	تله فیلم ارتباط خانوادگی	بازیگر	نادر مقدس	شبکه ۴
۱۳۸۸	خسته دلان	بازیگر	سیروس الوند	شبکه ۱
۱۳۸۸	تله‌فیلم «درخت چشمه»	بازیگر	محسن تربیت‌دوست	شبکه ۳
۱۳۸۸	زمین انسان‌ها	بازیگر	ابوالحسن داوودی	آغاز پخش از فروردین ۱۳۹۰ - شبکه تهران
۱۳۸۷	بهشت و بهار	بازیگر	جمشید بیات‌ترک	پخش در نوروز ۱۳۸۸ - شبکه ۱
۱۳۸۷	تله‌تئاتر «آدم خوابش می‌گیره»	نویسنده	محمد یعقوبی	شبکه ۴
۱۳۸۷	شیخ بهایی	بازیگر	شهرام اسدی
۱۳۸۶	میوه ممنوعه	بازیگر	حسن فتحی	شبکه ۲
۱۳۸۵	پرواز در حباب	بازیگر	سیروس مقدم	شبکه ۳
۱۳۸۳	مهر و ماه	بازیگر	فیاض موسوی	شبکه ۱
۱۳۸۲	نیمه گمشده	بازیگر	فیاض موسوی
۱۳۸۱	روزهای بیادماندنی	بازیگر	همایون شهنواز	شبکه ۱
۸۱–۱۳۷۸	روشن‌تر از خاموشی	بازیگر	حسن فتحی
۱۳۸۰	تصمیم نهایی	بازیگر	محسن شاه‌محمدی	شبکه ۱
۱۳۷۹	همسایه‌ها	بازیگر	محمدحسین لطیفی	شبکه ۳
۱۳۷۸	ثقةالاسلام تبریزی (۱۲ روز از تاریخ مشروطه)	بازیگر	حجت قاسم‌زاده اصل	تهیه شده برای سیمای آذری شبکه جهانی سحر
۱۳۷۸	زمان شوریدگی	بازیگر	محمدعلی نجفی	شبکه ۱
۷۸–۱۳۷۵	آژانس دوستی	بازیگر مهمان	گروه کارگردانان	شبکه۱
۱۳۷۷	تله‌تئاتر «نیرنگ‌بازی‌های آقای اسکابن»	بازیگر	داریوش مؤدبیان
۱۳۷۷	همشاگردی‌ها	بازیگر	احمد نجیب‌زاده مسعود شاه‌محمدی
۱۳۷۶	نسیم	بازیگر	ابوالقاسم معارفی	پخش در رمضان ۱۳۷۶ - شبکه ۱
۱۳۷۵	بهشت گم‌شده	بازیگر	کامران قدکچیان	شبکه ۳
۱۳۷۴	عیاران	بازیگر	کاظم بلوچی
۱۳۷۴	زیر گنبد کبود	بازیگر	بهمن زرین‌پور	شبکه تهران
۱۳۷۴	در چهارچوب مقررات	بازیگر	داریوش مؤدبیان	شبکه ۱
۱۳۷۴	پرده عجایب	بازیگر	داریوش مؤدبیان	شبکه ۲
۷۲–۱۳۷۰	مش‌خیرالله صندوقچه اسرار	بازیگر	داریوش مؤدبیان حسین فردرو	بازی در اپیزود «ماشالله پسر شمشیر»
۶۶–۱۳۶۵	گرگها	بازیگر	داود میرباقری
۶۶–۱۳۵۸	هزاردستان	بازیگر	علی حاتمی
۱۳۶۳	تله‌تئاتر «سوزنبانان»	بازیگر	داریوش مؤدبیان حسین فردرو
۱۳۶۳	سربداران	بازیگر	محمدعلی نجفی	در نقش «قاضی شارح»
۱۳۵۴	تله‌تئاتر «استعمال دخانیات ممنوع»	نویسنده	خسرو شجاع‌زاده	کارگردان تلویزیونی: «مسعود فروتن»
۱۳۴۶	تله‌تئاتر «خانه روشنی»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «غلامحسین ساعدی»
۱۳۴۵	تله‌تئاتر «مجسمهٔ جاندار»	بازیگر	عزت‌الله انتظامی	«فرزانه تأئیدی» هم در این نمایش بازی کرده بود.
۱۳۴۵	تله‌تئاتر «سیزده به‌در»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان
۱۳۴۵	تله‌تئاتر «رعد در خیابان»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان
۱۳۴۵	تله تئاتر «لولو سر خرمن»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «منوچهر شیبانی»
۱۳۴۴	تله‌تئاتر «گاو»	بازیگر	جعفر والی	نسخه سینمایی آن در سال ۱۳۴۸، بر اساس داستان چهارم کتاب «عزاداران بیل» اثر «غلامحسین ساعدی»، توسط «داریوش مهرجویی» ساخته شد.
۱۳۴۴	تله‌تئاتر «جعفرخان از فرنگ برگشته»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «حسن مقدم» در آذرماه ۱۳۴۴ پخش شد.
۱۳۴۳	تله‌تئاتر «یک کلاغ، چهل کلاغ»	بازیگر	؟	«خسرو شجاع‌زاده»، «ظفیره داداشیان»، «محمود رئوفی» ، «فرزانه تأئیدی»، «جمیله شیخی»، «مهین شهابی» و «عزت‌الله انتظامی»، هم در این نمایش تلویزیونی بازی کرده بودند.
۱۳۴۳	تله‌تئاتر «گوهر شب‌چراغ»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان
۱۳۴۳	تله‌تئاتر «پهلوان کچل»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان
۱۳۴۳	تله‌تئاتر «روشنایی‌های خانه ما»	بازیگر	عزت‌الله انتظامی
۱۳۴۳	تله‌تئاتر «مرداب»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «لسلی ساندرز» در مرداد ۱۳۴۳ پخش شد و «جمیله شیخی» و «فرزانه تأئیدی» نیز در این نمایش تلویزیونی بازی کرده بودند.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «عروسک‌های گوشتی»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پرویز صیاد» در اسفند ۱۳۴۲ پخش شد و «عزت‌الله انتظامی» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «ابرام آقا»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پرویز صیاد» در اسفند ۱۳۴۲ پخش شد و «عزت‌الله انتظامی» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «بیگانه در خانه»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «کنار جاده»	بازنویسی متن	عزت‌الله انتظامی	نمایشنامه را «مهین تجدد» نوشته‌است.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «هالو»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان	بعدها، «داریوش مهرجویی» بر اساس همین نمایشنامه، فیلم «آقای هالو» را در سال ۱۳۴۹ ساخت.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «دشتبان»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «سیسیل یا مکتب پدران»	بازیگر	جعفر والی	«داوود رشیدی» و «فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بودند.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «افعی طلایی»	نویسنده	عباس جوانمرد	«جمشید مشایخی» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «پنجره»	بازیگر	جعفر والی	«فرزانه تأئیدی» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۲	تله‌تئاتر «سیاه»	نویسنده کارگردان	علی نصیریان	بنا به گفته خودش، نسخه تئاتری این نمایشنامه، اولین اثری بود که علی نصیریان با کارگردانی خودش در فروردین ماه ۱۳۴۰ به روی «صحنه» برد.
۱۳۴۱	تله‌تئاتر «آتشکده»	کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پرویز صیاد» «منوچهر فرید»، «فرزانه تأئیدی» و «مهین شهابی» هم در آن بازی کرده بودند.
۱۳۴۱	تله‌تئاتر «مارتی»	کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پَدی چایفسکی»
۱۳۴۱	تله‌تئاتر «بازگشتی نیست»	بازیگر	عزت‌الله انتظامی	در فروردین ماه ۱۳۴۱ پخش شد.
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «ترانهٔ شادی»	نویسنده	جعفر والی
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «شیدوش و ناهید»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «ابوالحسن فروغی» در شهریور ۱۳۴۰ پخش شد و «محمدعلی کشاورز» و «عزت‌الله انتظامی» در آن بازی کرده بودند.
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «رستاخیز»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پرویز صیاد» در مرداد ۱۳۴۰ پخش شد و «عزت‌الله انتظامی» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «تابستان طولانی»	بازیگر	؟	«محمدعلی کشاورز»، «فرزانه تأئیدی»، «جمیله شیخی» و «پوران رجبی پور» هم در آن بازی کرده بودند.
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «بن‌بست»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پرویز صیاد» «جمیله شیخی» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «طلسم»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پرویز صیاد» در اردیبهشت ۱۳۴۰ پخش شد و عزت‌الله انتظامی هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۴۰	تله‌تئاتر «عروسی جناب میرزا»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «محمدطاهر قاجار» در فروردین ۱۳۴۰ پخش شد و عزت‌الله انتظامی هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «شام خصوصی»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «ایو شاتلین» «محمدعلی کشاورز» و «نصرت پرتوی» هم در آن بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «متهم»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «موریس شارل رنار» در ۱۷ بهمن ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «نصرت پرتوی» ٫ «اسماعیل شنگله» و «جمشید لایق» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «ویلای یوکا»	بازیگر	عباس جوانمرد	نویسنده: «ایزابل شرایبر» در ۵ دی ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «محمدعلی کشاورز» ، «اسماعیل داورفر»، «عزت‌الله انتظامی»، «ایرج تاجبخش» ، «جمیله شیخی»، «عباس جوانمرد»، «عباس امجدی» و «جمشید لایق» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «غرور زندگی»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «پل ژرالدی» در آبان ماه ۱۳۳۹ پخش شد و «اسماعیل شنگله» هم در آن بازی کرده بود.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «پزشک دهکده کوکونیان»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «ماکس روکت» در مهرماه ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «جمیله شیخی» ، «عزت‌الله انتظامی»، «اسماعیل شنگله» و «نصرت پرتوی» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «شب شوم»	بازیگر	عباس جوانمرد	نویسنده: «کلود آراول» در سوم شهریور ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «فخری خوروش» ، «جمشید لایق» و «عزت پریان» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «خانهٔ اجاره‌ای»	بازیگر	عزت‌الله انتظامی	نویسنده: «جرج برنارد شاو» در مرداد ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «عزت‌الله انتظامی» ، «محمدعلی کشاورز»، «جعفر والی»، «عزت پریان» و «علی آزاد» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «اسب سیرک»	بازیگر	جعفر والی	نویسنده: کار گروهی هنرستان هنرپیشگی زیر نظر دکتر مهدی نامدار در مرداد ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «فخری خوروش» و «جمشید مشایخی» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «بعد از سی سال»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	در مرداد ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «جمیله شیخی» ، «جمشید لایق»، «اسماعیل شنگله»، «جمشید مشایخی» و «پرویز کاردان» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «در منطقهٔ جنگی»	بازیگر	عباس جوانمرد	نویسنده: «یوجین اونیل» در ۲۳ تیرماه ۱۳۳۹ پخش شد.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «ده و سه دقیقه»	بازیگر	جعفر والی	نویسنده: کار گروهی هنرستان هنرپیشگی در تیرماه ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «عزت‌الله انتظامی» و «جمشید مشایخی» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «خودکشی»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «روبر دلاور» در تیرماه ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «جمیله شیخی» و «محمدعلی کشاورز» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «وظیفهٔ پزشک»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «لوئیجی پیراندلو» در خرداد ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «جمیله شیخی» و «جعفر والی» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «افعی طلایی»	بازیگر٫ نویسنده کارگردان	علی نصیریان	اقتباس از «داش آکل» صادق هدایت در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۳۹ پخش شد و در آن «جمشید مشایخی» و «محمدعلی کشاورز» هم بازی کرده بودند.
۱۳۳۹	تله‌تئاتر «مارگریت»	بازیگر کارگردان	علی نصیریان	نویسنده: «آرمان سالاکرو» اولین نمایش پس از راه‌اندازی اجرای نمایش‌های تلویزیونی به صورت هفتگی در تلویزیون ایران توسط عباس جوانمرد. زمان پخش: دهم فروردین ۱۳۳۹ و در آن «فخری خوروش» و «اسماعیل شنگله» هم بازی کرده بودند.

نوشته‌ها

نوشتار اصلی: کتاب‌شناسی علی نصیریان

• بلبل سرگشته (۱۳۳۹)
• کتاب تماشاخانه (۱۳۴۲) مجموعه نمایشنامه
• لونه شغال (۱۳۴۸)
• آقای هالو (۱۳۴۹) فیلمنامه
• بنگاه تئاترال (۱۳۵۷)
• رویا (۱۳۵۸)
• نگار (۱۳۶۱)
• بازی سلطان و سیا (۱۳۷۸)
• بازیگر و زنش (۱۳۸۳)مجموعه نمایشنامه

کتاب‌شناسی
سال نگارش	نام	گونه	سال انتشار	ناشر	توضیحات
۱۳۳۵	بلبل سرگشته	نمایشنامه	۱۳۳۹	چاپخانهٔ بهمن فرهنگسرای میردشتی ق‍اب، ک‍ان‍ون ان‍دی‍ش‍ه، اداره ک‍ل پ‍ژوه‍ش‌ه‍ای س‍ی‍م‍ا	سال ۱۳۳۷ به نمایش درآمد.
نگاشته از ۱۳۳۵ به بعد	کتاب تماشاخانه	مجموعه نمایشنامه		قطره
۱۳۴۲	بنگاه تئاترال	نمایشنامه	۱۳۴۴	فرهنگسرای میردشتی
دههٔ ۱۳۷۰	بازیگر و زنش	مجموعه نمایشنامه	۱۳۷۹امیرخانی	قطره

مستند

• استاد مشایخی (الهام قره خانی، ۱۳۸۵)

شبکه خانگی

• شهرزاد (حسن فتحی، ۹۶-۱۳۹۴)

تئاتر

نوشتار اصلی: نمایش‌شناسی علی نصیریان

• اعتراف، شهاب حسینی، تئاتر شهر، ۱۳۹۶
• تانگوی تخم مرغ داغ، هادی مرزبان، تالار وحدت، ۱۳۹۳
• هفت شب با میهمانی ناخوانده در نیویورک، فرهاد آئیش، تئاتر شهر، ۱۳۹۱
• بازیگر و زنش. محسن معینی. فرهنگسرای نیاوران. ۱۳۹۰
• آدم خوابش می‌گیره .محسن معینی. فرهنگسرای نیاوران. ۱۳۹۰
• پنجره‌ها، فرهاد آئیش، تئاتر شهر، ۱۳۸۴

نگارخانه

• 

  علی نصیریان در دوران جوانی

• 

  علی نصیریان در صحنه‌ای از فیلم دایره مینا

• 

  فرح پهلوی در حال گفتگو با فرزانه تأییدی، علی نصیریان، عزت‌الله انتظامی و مهین شهابی در جریان جشن هنر شیراز

پیوند به بیرون

• علی نصیریان در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها
• علی نصیریان در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)

منابع

• «علی نصیریان». وبگاه سوره. دریافت‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۸۷.
• «گروه تئاتر مردم». پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر. دریافت‌شده در ۱۸ خرداد ۱۳۹۲.
• فرهنگ سریالهای تلویزیونی ایران از آغاز تا امروز؛ ماهنامه سینمایی «فیلم»، شماره ۲۴۵، ۱۵ آذر ۱۳۷۸