غلامعلی بایندر

فرمانده نیروی دریایی شاهنشاهی ایران

غلامعلی بایندر (۲۳ آذر ۱۲۷۷ – ۳ شهریور ۱۳۲۰) دریادار نیروی دریایی شاهنشاهی ایران و به مدت ۵ سال فرمانده این نیرو از مهر ۱۳۱۵ تا شهریور ۱۳۲۰ بود. وی در جریان درگیری‌های میان قوای ایران و بریتانیا در جنگ جهانی دوم در خرمشهر در تاریخ ۳ شهریور ۱۳۲۰ کشته شد.[۲][۳]


غلامعلی بایندر
زاده۲۳ آذر ۱۲۷۷
تهران، ایران
درگذشته۳ شهریور ۱۳۲۰ (۴۲ سال)
سواحل بهمن‌شیر، خرمشهر، ایران
مدفن
شاخه نظامیارتش شاهنشاهی ایران
درجهدریادار
یگاننیروی دریایی شاهنشاهی ایران
فرماندهینیروی دریایی جنوب
جنگ‌ها و عملیات‌هانبرد شکریازی
حمله متفقین به ایران
نشان‌هانشان ذوالفقار
نشان سپه
خویشاوندانعلی‌اکبر بایندر(پدر)

یدالله بایندر(برادر)

غلامحسین بایندر(برادر)

تبار

غلامعلی بایندر فرزند دوم علی‌اکبر بایندر بود که سال ۱۲۷۷ خورشیدی در تهران متولد شد.[۴] پدرش ملقب به دبیر دربار از سران طایفه بایندر گروس (بیجار) بود. جد غلامعلی بایندر (لطفعلی‌خان) چهار پسر داشت، علی‌اشرف خان معروف به علی‌اشرف خان (معروف به امیرمعزز گروسی)، علی‌اکبر خان، قاسم سلطان و فتحعلی‌خان، علی‌اکبر بایندر هم صاحب چهار پسر به نام‌های غلامعلی، غلامحسین، نصرالله و یدالله بود.[۵]

تحصیلات

غلامعلی بایندر تحصیلات متوسطه را در مدرسه دارالفنون به پایان رساند و در سال ۱۲۹۹ از مدرسه نظامی مشیرالدوله با درجه ستوان دومی فارغ‌التحصیل شد. بایندر در مدرسه نظامی مشیرالدوله، دانشکده نظامی پواتیه، دانشکده نظامی فونتن بلو، مدرسه نظامی سن-سیر (دانشگاه جنگ پاریس) و نیروی دریایی ایتالیا تحصیلات نظامی را به پایان رساند.

افتخارات

غلامعلی بایندر در ۱۳۰۱ در جنگ با اسماعیل سیمیتقو مشارکت نمود و در سال ۱۳۰۴ به خاطر رشادت و فداکاری‌هایی که در نبرد شکریازی از خود نشان داد، نشان ذوالفقار که عالی‌ترین نشان نظامی ایران بود را دریافت کرد. او همچنین در سال ۱۳۰۵ نشان افتخار درجه ۳ سپه و در سال ۱۳۱۰ نشان ناج را از کشور ایتالیا دریافت نمود.[۶]

وی از سال ۱۳۱۵ فرمانده نیروی دریایی شاهنشاهی ایران شد.[۷]

اظهارات در جزیرهٔ تنب بزرگ

به دنبال شکست مذاکرات ایران و انگلیس دربارهٔ بازپس‌گیری جزایر سه‌گانهٔ ایران، مقامات دولتی و نظامی ایران در سال‌های ۱۹۳۳ و ۱۹۳۴ از جزایر تنب دیدار کردند. در این بازدیدها دریادار بایندر فرماندهِ وقت نیروی دریایی ارتش ایران پس از گفتگو با ساکنان جزیره به مقامات نظامی بریتانیا اظهار داشت که تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، بخشی از سرزمین ایران است.[۸]

غائله شهریور ۱۳۲۰

در این روز، دریادار غلامعلی بایندر فرمانده نیروی دریایی جنوب، در بازگشت از آبادان با گلوله‌های ناو انگلیسی روبرو شد. ناوچه‌های غافلگیر شده غرق شدند و گروهی از افسران و ناوی‌ها کشته شدند.

بایندر، همراه با سروان ولی مکری‌نژاد، برای چاره‌اندیشی و آماده‌باش به ستاد نیروی دریایی جنوب، به سوی خرمشهر به راه افتادند ولی پیش از آن که به خرمشهر برسند، با آتش ناگهانی مسلسل‌های انگلیسی کشته شدند.

پس از مرگ درجهٔ او به دریابانی ارتقا یافت و ناوشکن بایندر نیروی دریایی به یاد او نام‌گذاری شده است.[۹]

کتاب

غلامعلی بایندر دارای آثاری از جمله کتاب‌های خلیج فارس (منتشر شده در سال ۱۳۱۷) و جغرافیای خلیج فارس (منتشر شده در سال ۱۳۱۹) است.[۱۰]

سریال

در سریال در چشم باد که در سال ۱۳۸۲ به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی توسط مرکز سیما فیلم ساخته شد، این شخصیت با بازی اکبر قدمی به تصویر کشیده شد.[۱۱]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. «پویش ملی خوزستانی سامان دهی شایسته مزار دریادار شهید غلامعلی بایندر». خبرگزاری خوزنا. ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۸ بهمن ۱۳۹۹.
  2. «جانباختگان نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران در جنگ جهانی دوم، ۳ تا ۵ شهریور». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۰۹.
  3. «زندگینامه: غلامعلی بایندر (۱۲۷۷–۱۳۲۰)». همشهری آنلاین. ۲۱ خرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۳ مهر ۱۴۰۲.
  4. آل‌داوود، سید علی (۲۰ خرداد ۱۳۹۹). «بایندر». مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی اسلامی). دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۴۰۳.
  5. «مجله فرهنگی و هنری بخارا». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۱۴.
  6. «کتاب «غلامعلی بایندر» رونمایی شد». ایسنا. ۲۲ بهمن ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۷ تیر ۱۴۰۴.
  7. «به کار بردن لقب «شهید» برای فرمانده نیروی دریایی ارتش رضاخان». قدس آنلاین. ۳ شهریور ۱۳۹۲.
  8. حق‌شناس، علی، حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر تنب و بوموسی، تهران، سنا، ۱۳۸۹، ص ۷۷.
  9. «ناوشکن شهید بایندر پس از تعمیر اساسی و بازسازی به ناوگان نیروی دریایی ارتش ملحق شد». خبرگزاری مهر. ۳۰ خرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۴۰۳.
  10. «غلامعلی بایندر الگوی استکبارستیزی و استعمارستیزی بود». خبرگزاری کتاب ایران ـ ایبنا. ۲۳ بهمن ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۴۰۳.
  11. «بیوگرافی اکبر قدمی هنرپیشه سینما و تلویزیون + علت فوت». نیوزین. ۲۷ مهر ۱۴۰۲.

منابع

پیوند به بیرون