غلامعلی رشید

فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء

غلامعلی رشید علی‌نور (زادۀ ۱۳۳۲ دزفول) سرلشکر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، که هم‌اکنون به‌عنوان فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء فعالیت می‌کند.[۲] او دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی و نیز عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین است. وی پیش‌تر معاونت امور دفاعی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را برعهده داشت.[۳]


غلامعلی رشید
رشید در ۱۳۹۴
نام تولدغلامعلی رشید علی‌نور
زاده۱۳۳۲ (۷۰–۷۱ سال)
دزفول، ایران
وفاداریایران
شاخه نظامیسپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سال‌های خدمتاکنون–۱۳۵۷
درجهسرلشکر پاسدار
فرماندهیستاد عملیات جنوب
قرارگاه فتح
قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا
جنگ‌ها و عملیات‌هاشورش ۱۳۵۸ خوزستان
جنگ ایران و عراق
نشان‌هانشان فتح
پس‌زمینه‌های علمی
تحصیلاتجغرافیا
دانشگاهدانشگاه تهران
دانشگاه تربیت مدرس
عنوان پایان‌نامهنقش عوامل ژئوپلیتیک در تدوین راهبرد دفاعی (مورد: ایران نسبت به عراق) (۱۳۸۶)[۱]
استاد راهنمامحمدرضا حافظ‌نیا (۱۳۸۶)
کار علمی
زمینهٔ تخصصی/حوزه کاریجغرافیا
زیرشاخهٔجغرافیای سیاسی
نهاددانشگاه عالی دفاع ملی
دانشگاه جامع امام حسین

رشید دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی از دانشگاه تهران و دکتری جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس است.[۴] او فعالیت سیاسی بر علیه حکومت پهلوی را از سال ۱۳۵۰ در گروه منصورون آغاز کرد[۵] و تا پیش از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ دو مرحله توسط ساواک دستگیر و روانه زندان شد.[۶]

رشید در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌شمار می‌آمد و در تمامی عملیات‌های اصلی سپاه پاسداران حضور داشته‌است.[۷] او از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ معاون عملیات ستاد مشترک سپاه پاسداران بود، سپس به ستاد کل نیروهای مسلح منتقل شد و از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸ معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل را برعهده داشت. رشید در فاصله سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۵ برای مدت ۱۷ سال جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بود. وی یکی از ۱۲ نظامی ارشد ایرانی، با درجه سرلشکری در نیروهای مسلح می‌باشد.[۸][۹][۱۰] وزارت خزانه‌داری آمریکا در آبان ۱۳۹۸ وی را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.[۱۱][۱۲]

زندگی‌نامه

ویرایش

غلامعلی رشید علی‌نور در سال ۱۳۳۲ در دزفول[۱۳] و در خانواده‌ای سنتی و با گرایش مذهبی زاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را تا دریافت دیپلم، در دزفول ادامه داد، سپس برای گذراندن دوره خدمت وظیفه عمومی، عازم اهواز شد. وی دوره سربازی خود را در لشکر ۹۲ زرهی اهواز طی نمود.[۱۴]

پیش از انقلاب

ویرایش

رشید پیش از وقوع انقلاب، در سنین نوجوانی و جوانی فعالیت سیاسی خود را بر ضد دودمان پهلوی آغاز کرد و نخستین بار در سال ۱۳۵۰ توسط ساواک در دزفول دستگیر شد، سپس به اهواز منتقل گردید و مدت یک سال را در زندان اهواز سپری نمود. وی در این دوره با افرادی چون محسن رضایی و علی شمخانی آشنا شد و پس از تشکیل گروه منصورون به این گروه پیوست. رشید برای بار دوم در سال ۱۳۵۵ در شهر اصفهان دستگیر و توسط ساواک به تهران منتقل شد و این بار نیز برای مدت یک سال، تا ۱۳۵۶ را در زندان گذرانید.[۱۵]

پس از انقلاب

ویرایش

رشید پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، به عنوان یکی از اعضای فعال گروه منصورون بشمار می‌آمد، که در پی ادغام منصورون با ۶ گروه دیگر و تأسیس سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، به عضویت این سازمان درآمد. وی با شکل‌گیری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از نخستین افرادی بود که به این نهاد پیوست و نخستین مسئولیت وی معاونت اطلاعات و عملیات سپاه دزفول بود.

جنگ ایران و عراق

ویرایش

او در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان کلیدی سپاه پاسداران بود و همزمان با اجرای عملیات بیت‌المقدس، فرماندهی قرارگاه فتح را برعهده گرفت. وی در دوران جنگ ایران و عراق همراه با محسن رضایی، سید یحیی صفوی و علی شمخانی از فرماندهان اصلی و تصمیم‌گیر جنگ به‌شمار می‌رفت.[۱۶] رشید در عملیات‌های مختلف سپاه در طول جنگ سِمَت‌های معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیاء و جانشین عملیاتی فرمانده کل سپاه، مسئول اطلاعات و عملیات قرارگاه مرکزی جنگ، فرماندهی قرارگاه فتح و جانشینی فرمانده نیروی زمینی سپاه را برعهده داشت.

پس از جنگ

ویرایش

رشید از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ معاون عملیات ستاد کل سپاه پاسداران بود و برای مدت ۱۰ سال از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸ معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح را برعهده داشت. رشید فروردین ۱۳۷۸ در جایگاه معاون اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح، درجه سرلشکری را دریافت کرد. او چهار ماه بعد، با حکم رهبر جمهوری اسلامی به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد و در فاصله سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۵ در این جایگاه فعالیت می‌کرد. وی از سال ۱۳۹۵ فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء است، این قرارگاه عالی‌ترین واحد عملیاتی نظامی در نیروهای مسلح ایران می‌باشد، که مسئولیت طراحی، هماهنگی و نظارت عملیاتی بر نیروهای مسلح را برعهده دارد.

تحریم

ویرایش

در ۱۳ آبان ۱۳۹۸، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا ۹ تن از نزدیکان علی خامنه‌ای از جمله غلامعلی رشید را تحریم کرد.[۱۱] این وزارتخانه در بیانیه‌ای گفت: «این افراد در طیف وسیعی از رفتارهای شرورانه رژیم، به علاوه شکنجه، کشتار فراقانونی و سرکوب مردم دست داشته‌اند.»[۱۲]

در بیانیه وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا از قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء که تحت فرماندهی غلامعلی رشید اداره می‌شود، به عنوان «مهمترین مرکز فرماندهی نظامی» در ایران یاد شده که زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح فعالیت می‌کند و وظیفه اصلی آن، هماهنگی عملیات نیروهای مسلح ایران است.[۱۱][۱۲]

تحصیلات

ویرایش

مسئولیت‌ها

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. «رزومه (فارسی)» (PDF). وبگاه رسمی محمدرضا حافظ‌نیا. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱ مهر ۱۳۹۹.
  2. «سردار سرلشکر غلامعلی رشید فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا(ص) شد». خبرگزاری فارس. ۱۵ تیر ۱۳۹۵.
  3. «اعضای هیئت تحریریه». فصل‌نامه اطلاعات جغرافیایی سپهر.
  4. «رهبر جمهوری اسلامی دو مقام ارشد نظامی دیگر را تغییر داد». یورو نیوز. ۱۵ تیر ۱۳۹۵.
  5. «آغازگران فعالیت مسلحانه و ترور در خوزستان؛ تبارشناسی منصورون». ایندیپندنت فارسی.
  6. «منصورون - نشریه ۱۵ خرداد، شماره ۲۱». وبگاه گروه منصورون.
  7. «زندگینامه غلامعلی رشید». خبرگزاری تابناک.
  8. «۱۴ سرلشکر ایرانی به روایت تصویر». خبرگزاری مشرق. ۱۶ فروردین ۱۳۹۰.
  9. «آمریکا ۹ فرد نزدیک به رهبر ایران از جمله مجتبی خامنه‌ای را تحریم کرد». euronews. ۲۰۱۹-۱۱-۰۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۵.
  10. «آمریکا فرزند و شماری از نزدیکان خامنه‌ای را تحریم کرد». دویچه وله. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۵.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ «۹ چهره نزدیک به خامنه‌ای که تحریم شدند، چه کسانی هستند؛ از حداد عادل تا فرزند خامنه‌ای». صدای آمریکا. ۱۳ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۳ آذر ۱۳۹۸.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ «وزارت خزانه‌داری حلقه نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی را که در پیشبر سرکوب داخلی و خارجی مسئول هستند، تحریم می‌کند». وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا. ۱۳ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۳ آذر ۱۳۹۸.
  13. نجمی، محمدحسن (۱۰ تیر ۱۳۹۵). «همه سرلشکران ایران». شرق (۲۶۲۰). دریافت‌شده در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳ – به واسطهٔ مگ‌ایران.
  14. «اسامی فرماندهان ارتشی و سپاهی در عملیات بیت‌المقدس تا رده تیپ». نوید شاهد. ۳ خرداد ۱۳۹۶.
  15. «گفت‌وشنود با سردار سرلشکر غلامعلی رشید». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۱.
  16. «تصمیم گیرنده نهایی «کربلای۵» چه کسی بود؟». خبرگزاری تابناک. ۷ اسفند ۱۳۹۲.

پیوند به بیرون

ویرایش
مناصب نظامی
عنوان جدید جانشین فرمانده ستاد عملیات جنوب
۱۳۶۰
پسین:
؟
پیشین:
سید یحیی صفوی
فرمانده ستاد عملیات جنوب
؟ –۱۳۶۰
پسین:
سید مرتضی مرتضایی
عنوان جدید جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران
۱۳۶۵–۱۳۶۴
پسین:
سید یحیی صفوی
پیشین:
؟
معاون عملیات ستاد کل سپاه پاسداران
۱۳۶۸–۱۳۶۵
پسین:
؟
پیشین:
علی شمخانی
معاون اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح
۱۳۷۸–۱۳۶۸
پسین:
بهروز سلیمانجاه
بدون متصدی
آخرین تصدی توسط:
علی صیاد شیرازی
جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
۱۳۹۵–۱۳۷۸
پسین:
سید عبدالرحیم موسوی
پیشین:
؟
جانشین فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا
۱۳۹۵– ؟
پسین:
حسین حسنی سعدی
پیشین:
سید علی خامنه‌ای
فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا
اکنون–۱۳۹۵
در حال تصدی
مناصب حکومتی
پیشین:
؟
معاون امور دفاعی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی
؟ –۱۳۸۴
پسین:
؟