فارسان

شهری در استان چهارمحال و بختیاری، ایران

فارسان شهری از توابع استان چهارمحال و بختیاری و مرکز شهرستان فارسان است. مکان های دیدنی این شهر عبارت اند از:« چشمه قلعه، پارک ساحلی قلمستان و در ۵ کیلومتری این شهر پیرغار واقع در روستای ده چشمه» می باشد.

فارسان
به لری پارسون
کشور ایران
استانچهارمحال و بختیاری
شهرستانفارسان
بخشمرکزی
نام(های) پیشینفارسون
سال شهرشدن۱۳۵۹
مردم
جمعیت۳۰٬۵۰۴ نفر (۱۳۹۵)[۱]
جغرافیای طبیعی
مساحت۲۵۰۰ کیلومتر مربع
ارتفاع۲۰۷۲ متر[۲]
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۲/۱[۳]
میانگین بارش سالانه۶۰۰ میلیمتر[۳]
روزهای یخبندان سالانه۱۱۲[۳]
اطلاعات شهری
شهردارمهدی امیریان
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۳۸
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۸۱ د
کد آماری۱۴۸۶
فارسان بر ایران واقع شده‌است
فارسان
روی نقشه ایران
۳۲°۱۵′۲۵″شمالی ۵۰°۳۳′۵۱″شرقی / ۳۲٫۲۵۶۹°شمالی ۵۰٫۵۶۴۲°شرقی / 32.2569; 50.5642

زبان و فرهنگ

مردم شهر فارسان از ایل بختیاری شاخه هفت‌لنگ و اکثریت از طایفه‌ی بهداروند هستند و به زبان لری بختیاری صحبت می‌کنند.[۴]

جغرافیا

شهر فارسان در ۵۰ درجه و ۳۵ دقیقه طول شرقی جغرافیایی و ۳۲ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی جغرافیایی، و ارتفاع ۲۰۷۲ متر از سطح دریا در یک منطقه کوهستانی قرار دارد.[۵][۶] شهر فارسان در ۳۵ کیلومتری شهرکرد، میان پیشکوه‌های زاگرس در مکان مرتفع و خوش آب‌وهوا بنا گردیده و کوه کلک معروف به کوه کبود در جنوب شهر قرار دارد و اکثر ماه‌های سال پوشیده از برف است در اطراف این شهر چشمه ساران و ییلاق‌های خوش آب‌وهوایی وجود دارد؛ که فصول گرم سال از مناطق مختلف کشور جهت تفریح و تنوع آب‌وهوا به این شهر مسافرت می‌کنند.[۷] رود سراب غرب و جنوب این شهر را مشروب می‌سازد.

 

وجه تسمیه

نام این شهر ریشه در نام سرزمین پارسوآش، پارسوا، پارسوماش یا پارسومش یا پارساماش (سرزمین شاهان پارسی) دارد که در گذر زمان بر اساس قواعد تغییر و تطور واژگان در بستر زبان محاوره، ابتدا به پارسوم، سپس پارسون و در سده اخیر ابتدا به فارسون و درنهایت به فارسان تغییر پیدا کرده‌است. اما کماکان در روستاهای اطراف و در میان بختیاریها با نام پارسون از این شهر یاد می‌گردد. این منطقه، سرزمین اصلی طوایف پارسه بوده‌است که گفته می‌شود از محلی در نواحی رشته کوه‌های زاگرس مرکزی به نام پارسوآش در امتداد زاگرس در دره‌های کرخه و کارون تدریجاً به سمت جنوب فلات ایران و سرزمین عیلام سرازیر شده‌اند.[۸]

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۳۰٬۵۰۴ نفر (در ۸٬۴۰۰ خانوار) بوده‌است.[۹]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۳۵۴٬۱۸۶—    
۱۳۴۵۶٬۰۷۸۴۵٫۲٪+
۱۳۵۵۷٬۵۹۳۲۴٫۹٪+
۱۳۶۵۱۴٬۹۳۸۹۶٫۷٪+
۱۳۷۰۱۸٬۴۲۸۲۳٫۴٪+
۱۳۷۵۲۰٬۰۹۷۹٫۱٪+
۱۳۸۵۲۶٬۲۱۹۳۰٫۵٪+
۱۳۹۰۲۸٬۰۱۳۶٫۸٪+
۱۳۹۵۳۰٬۵۰۴۸٫۹٪+

گردشگری

جاذبه‌های تاریخی

  1. تپه چغاپنجعلی: تپه چغاپنجعلی حاوی آثاری مربوط به هزاره ۵ و ۴ قبل از میلاد، هزاره اول ب م - دوره ساسانیان - سده‌های میانی و متأخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در جنوب شهر فارسان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
  2. مسجد جامع فارسان: مسجد جامع فارسان مربوط به دوره قاجار است و در فارسان، میدان مسجد جامع واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱۰]
 
فتح تهران توسط مشروطه خواهان بختیاری (طایفه)
  1. موزه فرهنگ و تمدن فارسان: این موزهٔ آثار تاریخی، شامل آثاری مربوط به دوران‌های صفویه و قاجار است.[۱۱]
  2. گردشگاه چشمه قلعه: واقع در شرق شهر فارسان. این گردشگاه که در کنار چشمه‌ای مصفا ساخته شده، به علاوه دارای قناتی تاریخی به قدمت ۲۰۰ سال است.[۱۲]

بناها و مکان‌های تاریخی

 
قلعه علیقلی‌خان سردار اسعد (قلعهٔ جونقان)
 
منطقه تفریحی، گردشگری، تاریخی پیرغار

مراکز تفریحی

مهمترین مرکز تفریحی فارسان، پیرغار واقع در ۴ کیلومتری شهر در روستای ده چشمه است. پیرغار در دامنه کوه لاخرسان قرار گرفته و مشتمل بر چشمه ای پرآب، آبشار فصلی و منطقه جنگلی است. سنگ نوشته دوران مشروطه که شرح لشکرکشی بختیاری‌ها به تهران در انقلاب مشروطه است نیز در این تفریحگاه واقع شده‌است. این سنگ نوشته به دستور سردار اسعد بختیاری حجاری شده‌است.

صنایع دستی

از مهم‌ترین و ارزشمندترین صنایع دستی که قدمتی دیرینه دارد بافتن فرش دست‌باف است که در روستاهای مختلف با طرح‌ها و نقش‌های متفاوتی بافته می‌شود. سایر دست‌بافته‌ها که هنوز در این شهر رایج است عبارت‌اند از: گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، چوغا‌بافی، خرسک‌بافی (نوعی قالیچه)، نمدمالی، کلاه‌مالی، می نا دوزی، لچک‌دوزی و گیوه‌دوزی.

ورزش حرفه‌ای

‌در سالهای گذشته، دو تیم از شهر فارسان در بالاترین سطح ورزش حرفه‌ای کشور حضور داشته‌اند.

  1. تیم فوتبال ساحلی بانوان فارسان که در لیگ برتر کشور حضور دارد.
  2. تیم تیراندازی با کمان فارسان که در سال ۹۳ قهرمان لیگ برتر کشور شد.[۱۵]

مراکز آموزش عالی

* دانشگاه هنر فارسان

* دانشگاه آزاد واحد فارسان

* دانشگاه پیام نور واحد فارسان

* دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد فارسان

منابع

  1. درگاه ملی آمار https://www.amar.org.ir/سرشماری-عمومی-نفوس-و-مسکن/نتایج-سرشماری/جمعیت-به-تفکیک-تقسیمات-کشوری-سال-1395
  2. سازمان هواشناسی چهار محال و بختیاری http://www.chaharmahalmet.ir/dataarchive.asp بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ سازمان هواشناسی چهار محال و بختیاری http://www.chaharmahalmet.ir/dataarchive.asp بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  4. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی پارامتر |پیوند بایگانی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک) در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۰. از پارامتر ناشناخته |مردم فارسان فارسی با گویش چهارمحالی صحبت میکنند مهاجران بختیاری ساکن فارسان با لهجه لری تکلم میکنند نشانی= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  5. https://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=fa&pagename=فارسان&params=32.2569_N_50.5642_E_
  6. «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۲۰.
  7. https://cb.doe.ir/portal/home/?926298/فارسان
  8. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰.
  9. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۲۰.
  11. باشگاه خبرنگاران جوان http://www.yjc.ir/fa/news/6089957
  12. http://irna.ir/news/80431638
  13. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۲۰.
  14. پیرغار
  15. https://www.isna.ir/amp/shahrekord-18648