فرهنگ لغت

مجموعه‌ای از واژه‌ها و معنای آن‌ها

واژه‌نامه،[۱] فرهنگ،[۲] دیکسیونر[۳] (به فرانسوی: dictionnaire) یا دیکشِنِری (به انگلیسی: dictionary) یا گاهی لغت‌نامه یا فرهنگ لغت یا فرهنگ واژگان، کتابی است که در آن معانی واژه‌های یک، دو، یا چند زبان همراه با توضیحات مربوط به ریشه، تلفظ، یا اطلاعات دیگر مربوط به واژه‌ها به ترتیب حروف الفبای زبان یا زبان‌هایی معیّن گردآوری می‌شوند.

لغت‌نامهٔ بزرگ چینی
یک لغت‌نامهٔ لاتین نوشتهٔ ادیجیو فورچلینی

واژه‌نامه با دانش‌نامه تفاوت دارد. در یک واژه‌نامه معمولاً، تنها به معنای واژه‌ها اکتفا می‌شود و اطلاعات دیگری (نظیر تاریخچه و ریشهٔ آن‌ها) داده نمی‌شود. افزون بر این، در واژه‌نامه‌ها تنها به واژه‌های عمومیِ یک زبان اشاره می‌شود، و اسم‌های خاص (مانند نام‌های جای‌ها و کسان) کمتر نوشته می‌شود. با این حال، مرز دقیقی بین واژه‌نامه و دانشنامه نمی‌توان تعیین کرد، و برخی کتاب‌ها به نوعی در هر دو طبقه جا می‌گیرند؛ مانند واژه‌نامهٔ دهخدا.

انتقادها به مفهوم فرهنگ لغت

ویرایش

پیر بوردیو هر فرهنگ لغتی را حاوی سوگیری می‌داند و در این رابطه بر این عقیده است که تمام فرهنگ‌نامه‌ها، اعم از جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، فلسفه و غیره، اغلب زورگویانه هستند. او علت این امر را این می‌داند که آن‌ها در تظاهر به توصیف، در واقع به برخی واژه‌ها مشروعیت می‌دهند. او فرهنگ‌نامه‌ها را ابزارهایی می‌داند برای ساخت واقعیتی که مدعی ثبت آن‌اند، و مدعی است آن‌ها می‌توانند مؤلفان و مفاهیمی را که وجود ندارند به‌وجود بیاورند و، برعکس، دربارهٔ مفاهیم یا مؤلفانی که وجود دارند خاموش بمانند.[۴]

انواع فرهنگ لغت

ویرایش

از نظر پوشش زبانی

ویرایش
  • فرهنگ لغت چندزبانه
  • فرهنگ لغت تک‌زبانه

از نظر محیط انتشار

ویرایش
  • فرهنگ لغت مکتوب
  • فرهنگ لغت آنلاین

از نظر امکانات تعاملی

ویرایش

از نظر حیطه محتوا

ویرایش
  • فرهنگ لغت تخصصی
  • فرهنگ لغت آموزشی
  • فرهنگ لغت آوایی
  • فرهنگ لغت دایره المعارفی [۵]


فرهنگ لغات ایرانی

ویرایش

تاکنون فرهنگ لغات متعددی در ایران نوشته شده‌است. از مهم‌ترین فرهنگ‌های یک‌زبانهٔ فارسی، به ترتیبِ تاریخِ تألیف، می‌توان به این‌ها اشاره کرد:

نگارخانه

ویرایش

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس و منابع

ویرایش
  1. https://wiki.apll.ir/word/index.php/Dictionary
  2. از این میان، تنها دو معادل واژه‌نامه و فرهنگ از واژه‌های مصوب پیشنهادیِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی به‌جای dictionary در انگلیسی هستند. «جستجو در واژه‌های مصوب پیشنهادیِ فرهنگستان». وبگاه رسمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۵ بهمن ۱۳۸۹.
  3. «معنی دیکسیونر | فرهنگ فارسی عمید». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۲.
  4. پیر بوردیو. درسی دربارهٔ درس. ترجمهٔ ناصر فکوهی. تهران: نشر نی، چاپ اول، ۱۳۸۸، ص ۷۹.
  5. "Dictionary |". Wikipedia (به انگلیسی). Retrieved 2024-06-24.
  • فرهنگ فارسی عمید
  • ویکی‌پدیای انگلیسی

پیوند به بیرون

ویرایش