فهرست توپچی‌باشی‌ها

توپچی‌باشی ("رئیس توپچی ها") فرمانده توپخانه سپاه امپراتوری صفوی بود. او مسئول توپخانه و مواد مورد نیاز در رابطه با قطعات توپخانه هم بود. توپچی باشی تعدادی خدمه نیز داشت و علاوه بر آن‌ها چندین رده از او پائین‌تر هم زیر نظر او بودند. اصطلاح توپچی باشی برای تمیز دادن فرمانده‌های توپخانه‌های شهرها و ولایات دیگر در امپراتوری نیز به کار برده می‌شد.

فهرست توپچی‌باشی‌ها ویرایش

سلطنت اسماعیل یکم ویرایش

  • حمزه بیگ (۱۵۰۷)
  • محمود بیگ (۱۵۱۶)

سلطنت طهماسب یکم ویرایش

  • استاد شیخی بیگ (۱۵۲۸–۱۵۲۹)
  • شیخ علی (۱۵۳۸–۱۵۳۹)
  • درویش بیگ (۱۵۵۱–۱۵۵۲)
  • سلیمان بیگ (۱۵۵۶–۱۵۵۷)

سلطنت محمد خدابندن ویرایش

  • مراد خان (۱۵۸۰–۱۵۸۱)

سلطنت عباس یکم ویرایش

  • غریچی خان (1605-1606)[الف]
  • برخوردار بیگ

سلطنت صفی ویرایش

  • مرتضیقلی بیگ (1637-1638)[ب]
  • مراد بیگ (۱۶۴۲)

سلطنت عباس دوم ویرایش

  • مراد بیگ (۱۶۴۲)
  • محمد بیگ (۱۶۴۹)
  • حسینقلی خان (1655)[پ]
  • قلندر سلطان چوله چغتای (1660-1661)[ت]

سلطنت سلیمان یکم ویرایش

  • نجفقلی بیگ (1669-1679)[ث]
  • محمد حسین بیگ (۱۶۷۹-?)
  • موسی بیگ (۱۶۹۲)
  • عبدالرزاق بیگ (۱۶۹۳–۱۶۹۵)

سلطنت سلطان حسین ویرایش

  • عبدالرزاق بیگ (۱۶۹۳–۱۶۹۵)
  • عبدی آقا (۱۶۹۷–۱۶۹۸)
  • علیقلی خان (۱۷۱۱–۱۷۱۴)
  • محبعلی خان (1716-1721)[ج]
  • احمد خان (۱۷۲۱)
  • محمد علی خان (1722)[چ]
  • پسر او (1722)[ح]

سلطنت طهماسب دوم ویرایش

  • امین خان (۱۷۲۸–۱۷۲۹)
  • طاهر بیگ (۱۷۳۰–۱۷۳۱)
  • محمدقلی خان (۱۷۳۱–۱۷۳۲)
  • یار بیگ خان (۱۷۳۲)

سلطنت عباس سوم ویرایش

  • یار بیگ خان (۱۷۳۲)
  • مهدی خان (۱۷۳۳)

یادداشت ویرایش

  1. او یکی از غلامن صفوی بود که ایتاد به شغل قیچیگری (خیاطی) مشغول بود و بعدها مقامی یافت.
  2. پسر برخوردار.
  3. پس اژ مرگ حسینقلی خان، شاه عباس دوم شخص دیگری را به این مقام منصوب نکرد و جبه دارباشی موقتاً این مقام را بدست آورد. فلور معتقد است پس از این دوره این مقام شاید بدون صاحب منصب ماند.
  4. او جبه دار بود که نقش توپچی باشی نیز بود.
  5. او رکابدار نیز بود.
  6. او در جنگ گلون‌آباد کشته به سال ۱۷۲۲.
  7. فرزند الماس بیگ]].
  8. پس از مرگ محمدعلی خان پسر هفت سالهٔ او به این منصب گماشته شد..

منابع ویرایش

  • Floor, Willem (2001). Safavid Government Institutions. Costa Mesa, California: Mazda Publishers. pp. 188–199. ISBN 978-1-56859-135-3.
  • Mikaberidze, Alexander (2015). Historical Dictionary of Georgia (2 ed.). Rowman & Littlefield. p. 362. ISBN 978-1-4422-4146-6.
  • Savory, Roger (2007). Iran Under the Safavids. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 59, 92. ISBN 978-0-521-04251-2.