قلم تزریقی[الف] (که به آن قلم دارو[ب] نیز گفته می‌شود) وسیله‌ای است که برای تزریق دارو به صورت زیرجلدی استفاده می‌شود.قلم‌های تزریقی اولین بار در دهه ۱۹۸۰ برای سهولت استفاده طراحی شدند و به این ترتیب میزان پایبندی بیمار افزایش یافت. تفاوت اصلی بین قلم‌های تزریقی با ویال و سرنگ‌های سنتی در استفاده آسان از قلم تزریقی توسط افرادی با مهارت کم، دارای ضعف بینایی یا افرادی که برای تجویز به موقع دارو نیاز به قابلیت حمل دارند، است. قلم‌های تزریقی همچنین ترس یا مشکلات ناشی از تزریق دارو به خود را کاهش می‌دهند؛ این امر احتمال مصرف دارو توسط فرد را افزایش می‌دهد.

دو قلم تزریقی یکبار مصرف حاوی انسولین

از قلم‌های تزریقی معمولاً برای داروهایی استفاده می‌شود که در طی یک دوره نسبتاً کوتاه‌ ، به‌طور مکرر تزریق می‌شوند؛ به ویژه انسولین و آنالوگهای انسولین که در درمان دیابت استفاده می‌شوند (این موارد قلم انسولین[پ] نیز نامیده می‌شوند). بسیاری از داروهای دیگر نیز به صورت قلم‌های تزریقی در دسترس هستند؛ همچون سایر داروهای تزریقی دیابت، داروهای کلسترول بالا، پیشگیری از میگرن و سایر ( مثلا پادتن‌های مونوکلونال). مطالعات نشان داده‌ که قلم‌های تزریقی حداقل به اندازه تزریق ویال و سرنگ مؤثرند و نظرسنجی‌ها نیز نشان داده‌است که تعداد زیادی از افراد در صورت موجود بودن، قلم تزریقی را بر ویال و سرنگ ترجیح می‌دهند. پس از استقبال تدریجی در ایالات متحده، تجویز قلم‌های تزریقی از ویال و سرنگ انسولین در دیابت نوع ۲ پیشی گرفته‌است.

تاریخچه ویرایش

اولین قلم تزریقی ، سال ۱۹۸۵ توسط شرکت نوو نوردیسک برای تجویز محصولات انسولین معرفی شد.[۱] پس از آن، قلم‌های انسولین در ایالات متحده به رفته رفته مورد استقبال قرار گرفتند. در سال ۱۹۹۹ فقط ۲٪ انسولین از طریق قلم تزریق می‌شد. مانع عمده در برابر پذیرش این شکل دارو در ایالات متحده افزایش هزینه‌های اولیه قلم‌های انسولین در مقایسه با روش‌های تزریق سنتی بود.[۲] طی مطالعاتی مشخص شد که هزینه بالای قلم انسولین با افزایش انطباق بیمار با درمان و کاهش هزینه‌های کلی مراقبت‌های بهداشتی جبران می‌شود. پس از آن، استقبال از این قلم‌ها در ایالات متحده شتاب گرفت.[۳] از لحاظ تاریخی، سوزن‌های قلم با طول ۱۲٫۷ میلی‌متر ساخته می‌شدند. با گذشت زمان، سوزن‌های طراحی شده برای قلم‌های انسولین کوتاه‌تر شدند و سوزنی به طول ۴ میلی‌متر برای اکثر افراد برای تجویز صحیح زیرجلدی، در نظر گرفته شد.[۴]

در سال ۱۹۸۹، یک شکل قلم تزریقی هورمون رشد انسانی در نیوزلند مجوز گرفت.[۵] در ایالات متحده، یک شکل قلم اکترئتید توسط FDA در سال ۲۰۲۰ تحت نام تجاری Byfenzia تأیید شد.[۶]

طراحی ویرایش

 
یک قلم انسولین با برچسب‌هایی به شرح زیر: A) نوک؛ B) محفظه دارو؛ C) پیستون D) نشانگر دوز؛ E) پیچ انتخاب دوز؛ F) دکمه پیستون
نمونه‌ای از قلم تزریقی قابل استفاده مجدد که برای انسولین استفاده می‌شود
یک قلم تزریقی قابل استفاده مجدد انسولین در حالت سرهم‌شده
همان قلم انسولین در حالت جداشده که کارتریج قابل تعویض و غلاف قابل استفاده مجدد در آن نشان داده شده‌است

یک قلم تزریقی از یک محفظه یا کارتریج دارو، نوک لاستیکی جهت اتصال سوزن و پیستون یا پلانژر برای تزریق دوز تشکیل شده‌است.[۷] برخی از قلم‌ها، از جمله بیشتر قلم‌های انسولین، از یک پیچ تنظیم مدرج برای تعیین دوز تزریق، قبل از هر بار تجویز، برخوردارند.[۸] پیچ تنظیم مدرج نسبت به روش‌های تجویز سنتی همچون ویال و سرنگ، به ویژه برای دوزهای پایین انسولین، اندازه‌گیری دقیق‌تر دوز را امکان‌پذیر می‌کند. قلم‌های تزریقی که دارای پیچ تنظیم دوز هستند، ممکن است شامل صدای کلیک یا روش دیگری برای تأیید تنظیم دوز باشند.

برخی از قلم‌ها ممکن است دارای یک کارتریج پر از دارو باشند که پس از خالی شدن، قابلیت جایگزینی با کارتریج پر را دارند. به این ترتیب، قلم مجدداً قابل استفاده خواهد بود؛ در حالی که سایر قلم‌ها به صورت یکبار مصرف طراحی شده‌اند و پس از خالی شدن کارتریج دارو، دور انداخته می‌شوند.[۸] قلم‌های تزریقی‌ای که به صورت یکبار مصرف طراحی شده‌اند نیز، ممکن است دارای تزریق‌گر خودکار باشند که برای تزریق دوز، نیازی به فشار دادن پیستون توسط کاربر ندارند.[۹]

سوزن‌های قلم ویرایش

 
مقایسه اندازه سوزن‌های قلم ۴ میلی‌متر و ۱۲٫۷ میلی‌متر

تمام قلم‌های تزریقی به غیر از مواردی که برای یکبار مصرف طراحی شده‌اند، برای هر تزریق نیاز به استفاده از سوزن‌های قابل تعویض یکبار مصرف دارند. این سوزن‌ها دارای طول‌های مختلف هستند تا عمق‌های مختلفی از زیر پوست را پوشش دهند.[۱۰] سوزن‌های قلمی برای تزریق زیرجلدی دارو و به شکل یکبار مصرف طراحی شده‌اند و استفاده بیش از یک بار آن‌ها امکان‌پذیر نیست.[۱۱] به‌طور کلی، سوزن‌ها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که با یک پوسته محافظ پلاستیکی بیرونی حفاظت شوند. این پوسته بیرونی توسط شخص مصرف‌کننده برای اتصال سوزن به قلم کاربرد دارد. پوسته پلاستیکی داخلی از خود سوزن محافظت می‌کند. دستورالعمل چگونگی اتصال صحیح و استفاده از سوزن به عهده پزشک معالج یا داروساز است تا از استفاده صحیح اطمینان حاصل نمایند.[۸][۱۲]

امروزه، سوزن‌های قلمی در مقایسه با سوزن‌های معمولی مورد استفاده در ویال و سرنگ، کوتاه‌تر تولید می‌شوند که باعث کاهش درد در هنگام تزریق میگردد.[۸] این سوزن‌ها در طول‌ها و مقیاس‌های مختلف از جمله ۳٫۵ میلی‌متری، ۴ میلی‌متری، ۵ میلی‌متری و ۸ میلی‌متری و مقیاس ۳۱ تا ۳۴ وجود دارند.[۱۳] با گذشت زمان، نوک سوزن‌ها به شکل مورب طراحی شد که باعث کاهش نیروی لازم برای نفوذ به پوست می‌شود؛ در نتیجه درد ناشی از تزریق را کاهش می‌دهد و ممکن است مقبولیت تزریق به خود را افزایش دهد. بعلاوه، سوزن‌های قلمی برای تزریق با زاویه ۹۰ درجه نسبت به پوست طراحی شده‌اند؛ در حالی که سرنگ‌های معمولی برای تزریق با زاویه طراحی شده‌اند. سوزن‌های قلمی به‌طور کلی و برخلاف سرنگ‌های مورد استفاده پیشین، برای تزریق صحیح نیازی به نیشگون پوست ندارند.[۱۴] سوزن‌های قلمی باید بعد از هر بار استفاده، ترجیحاً در یک ظرف مخصوص نگهداری اجسام نوک تیز، به درستی دور ریخته شوند تا از صدمه ناشی از تماس تصادفی بعد از استفاده جلوگیری شود.

مقایسه با سرنگ ویرایش

 
سرنگ انسولین استاندارد همراه با سوزن، از قلم تزریقی کوچک‌تر است.

قلم‌های تزریقی جایگزینی برای داروی تزریقی در ویال‌های حاوی مایع یا پودر هستند که به آن ماده حلال مانند آب استریل اضافه می‌شود. هنگامی که از ویال به عنوان وسیله ذخیره‌سازی دارو استفاده می‌شود، کاربر نهایی برای تزریق دوز مورد نیاز باید از سرنگ برای «کشیدن» یا خارج کردن دارو از ویال استفاده کند. پس از آن، باید یک سری اقدامات برای وارد کردن سوزن سرنگ در زیر پوست، و فشار دادن پیستون روی سرنگ برای تزریق دوز انجام دهد. این امر نیاز به مهارت لازم توسط کاربر دارد که ممکن است ترزیق دقیق یا کامل دوز مناسب داروها را دشوار کند.[۸] قلم‌های تزریقی با ایجاد امکان وارد کردن سوزن به پوست با زاویه ۹۰ درجه (از بین بردن نیاز به تزریق با زاویه مناسب که در سرنگ لازم است) و همچنین جایگزینی پیستون بلند سرنگ با یک دکمه ساده که برای تزریق دوز مورد نیاز فشرده و نگه داشته می‌شود، پیچیدگی‌های تزریق با سرنگ را برطرف کرده‌اند.

استفاده ویرایش

هدف اصلی قلم‌های تزریقی ، افزایش پایبندی بیماران تزریقی با آسان‌ و راحت‌تر کردن تزریق است. این امر به ویژه در مورد داروهای تزریقی با توجه به کار اضافی مرتبط با فرایند تزریق و همچنین انزجار احتمالی نسبت به داروهای خود تزریق شونده، مسئله‌ساز است.[۱۵][۱۶]

قلم‌های تزریقی با آسان‌تر کردن مصرف داروهای خود تزریق‌شونده و همچنین قابلیت حمل، پایبندی بیمار را افزایش می‌دهند.[۸] افزون بر این، استفاده از قلم‌های تزریقی نسبت به ویال و سرنگ راحت‌تر است؛ در نتیجه استفاده از آن در افرادی با مهارت پایین، اختلال شناختی یا بینایی کم، یا افرادی که نگران استفاده صحیح از ویال و سرنگ هستند، می‌تواند مفید باشد. برای داروهایی که در همه افراد از دوز استاندارد پیروی نمی‌کنند، قلم‌های تزریقی ممکن است به گونه‌ای طراحی شوند که تجویز دوز دقیق‌تر را با سهولت و دقت بیشتری امکان‌پذیر کنند؛ در حالی که در ویال و سرنگ باید دوز صحیح مورد نیاز تهیه شود. برخی از افراد نسبت به تزریق دارو در یک محیط عمومی (مثلا در محیط رستوران) احساس واهمه یا سرافکندگی دارند. استفاده از قلم تزریقی، این احساس ناخوشایند را در این افراد از بین می برد.[۱۷]

قلم‌های تزریقیِ ترکیبی، که شامل چندین دارو در یک قلم است، به منظور کاهش تعداد تزریقاتی که فرد باید برای تجویز داروهای خود استفاده کند، طراحی شده‌اند.[۱۸] کاهش تعداد تزریقات مورد نیاز می‌تواند خطر عدم پایبندی بیمار به مصرف دوز توصیه‌شده را به دلایلی همچون فراموشی یا عدم تمایل به تزریق داروی خودتزریق‌شونده کاهش دهد.[۱۹]

دسترسی ویرایش

 
قلم تزریقی اپی‌نفرین برای تزریق عضلانی

بسیاری از آنالوگ‌های انسولین و آگونیست گیرنده پپتید شبه گلوکاگون ۱ (GLP-1) که برای درمان دیابت استفاده می‌شوند، به‌شکل قلم‌های تزریقی در دسترس‌اند.[۸] همانند ویال‌های انسولین، برخی از قلم‌های انسولین با غلظت‌های بیشتری از جمله U-300 ،U-200 و U-500 ساخته می‌شوند. محصولات انسولینی با غلظت‌های مختلف ممکن است خواص فارماکوکینتیک مشابه نداشته باشند.[۲۰] غلظت‌های بالاتر برای کاهش حجم تزریق استفاده می‌شوند و اجازه می‌دهند همان دوز انسولین با نیروی کمتری تزریق شود. در بعضی موارد، این داروها ممکن است در یک قلم ترکیب شوند تا به شکل روزانه تجویز شوند؛ به عنوان مثال، می‌توان به انسولین دگلودک با لیراگلوتاید[۱۱] و انسولین گلارژین با لیکسیسناتید اشاره کرد.[۲۱] محصولات ترکیبی در نسبت‌های دوز ثابت موجود هستند و به‌طور کلی بر اساس واحدهای انسولین مصرف می‌شوند که مقدار مناسبی از آگونیست GLP-1 را نیز تجویز خواهند کرد.[۲۲]

پادتن‌های مونوکلونال، دسته دیگری از داروها هستند که به‌طور معمول به شکل قلم تزریقی در دسترس‌اند. با توجه به اندازه مولکولی پادتن‌های مونوکلونال، باید از طریق تزریق تجویز شوند. نمونه‌هایی از پادتن‌های مونوکلونال موجود در بازار یا به صورت مطالعاتی که به شکل قلم تزریقی تولید می‌شوند، عبارتند از آدالیمومب،[۲۳] سکییوکرومب[۲۴] و آلیروکوماب.[۲۵] آنتاگونیست گیرنده پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین (آنتاگونیست CGRP) که پادتن‌های مونوکلونال هستند و برای پیشگیری از میگرن استفاده می‌شوند نیز، به شکل قلم‌های تزریقی موجود هستند.[۲۶] پادتن‌های مونوکلونال دیگر که برای مصارف خانگی طراحی شده‌اند نیز، ممکن است به شکل قلم‌های تزریقی تولید شوند.[۲۷][۲۸]

برخی از داروها به شکل قلم‌های تزریقی فرموله می‌شوند تا شروع اثربخشی دارو را تسریع کنند؛ همچون اپی‌نفرین که وقتی برای درمان آنافیلاکسی استفاده می‌شود، باید در اسرع وقت اثرات خود را نشان دهد.[۲۹] بر خلاف اکثر قلم‌های تزریقی دیگر، قلم‌های تزریقی اپی‌نفرین به منظور تزریق به شکل عضلانی طراحی شده‌اند. داروی دیگری که برای اطمینان از شروع سریع اثر آن به شکل قلم تزریقی فرموله شده، گلوکاگون است. این دارو برای درمان هیپوگلیسمی استفاده می‌شود.[۳۰] سایر داروهایی نیز که به‌طور معمول خوراکی هستند ، وقتی به شکل قلم تزریقی در دسترس میباشند یا برای استفاده به این شکل مورد مطالعه قرار گرفته‌اند که خواص متفاوت فارماکوکینتیکی آنها هنگام استفاده از طریق تزریق اهمیت دارد یا برای کسانی که نمی‌توانند داروهای خوراکی مصرف کنند. این موارد شامل داروهایی چون متوترکسات برای آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان[۳۱] و سوماتریپتان برای میگرن است.[۳۲]

میزان تاثیر ویرایش

بیشتر قلم‌های تزریقی برای تزریق زیرجلدی به شکل سطحی طراحی شده‌اند اما برخی از آن‌ها نیز برای تزریق به صورت عضلانی طراحی می‌شوند. محل تزریق مورد نظر و مشخصات پوست در محل تزریق مشخص می‌کند که چه طول سوزنی برای استفاده فرد مناسب است.[۴] برای محصولات دارای سوزن‌های ثابت، مانند قلم‌های اپی‌نفرین، نام‌های تجاری مختلف ممکن است دارای طول سوزن‌های مختلف باشند که باید این موضوع در نظر گرفته شوند.[۲۹]

مطالعات متعدد نشان داده‌است که بسیاری از افراد استفاده از قلم‌های تزریقی را به سایر اشکال داروهای تزریقی مانند ویال و سرنگ ترجیح می‌دهند.[۸] همچنین، مشخص شده‌است که به‌طور کلی قلم‌های تزریقی از نظر درمانی حداقل به اندازه سایر روش‌های تزریق مؤثرند. یک مطالعه در مورد قلم‌های تزریقی برای انسولین نشان داد که شانس ادامه درمان با انسولین حداقل ۱۲ ماه در درمان با قلم انسولین بیشتر از ویال و سرنگ است. همان مطالعه نشان داد که افزایش پیگیری درمان با قلم‌های تزریقی، منجر به افزایش هزینه‌های کوتاه مدت داروخانه‌ای (به عنوان مثال برای قلم‌ها/سوزن‌ها) می‌شود اما در نهایت باعث کاهش کلی هزینه مراقبت‌های بهداشتی مربوط به دیابت می‌شود. همچنین، مشخص شده‌ که قلم‌های انسولین باعت بهبود کیفیت زندگی نسبت به روش‌های تزریق سنتی می‌شوند. طی یک بررسی نظام‌مند در سال ۲۰۱۱ که اولویت قلم‌های انسولین را نسبت به مصرف ویال و سرنگ بررسی کرد، مشخص شد که تقریباً در همه مطالعات و بررسی‌ها، اکثر مردم قلم انسولین را ترجیح می‌دهند.[۳۳]

اثر بخشی قلم تزریقی می‌تواند به تکنیک تزریق نیز بستگی داشته باشد. پس از فشردن کامل دکمه پیستون برای فعال کردن قلم، باید حدود ۱۰ ثانیه به نگه داشتن دکمه ادامه داد تا قبل از خارج کردن سوزن قلم از پوست و در نهایت آزاد شدن دکمه، از دوز مصرفی آن اطمینان حاصل شود.[۴] عدم رعایت دستورالعمل استفاده از قلم‌های تزریقی ممکن است منجر به نشت دارو و دریافت دوز کمتری نسبت به آنچه در نظر گرفته شده‌است، شود. یکی دیگر از مشکلات تجویز که ممکن است اثربخشی قلم تزریقی را تحت تأثیر قرار دهد، لیپوهیپرتروفی بافت زیرپوستی در نزدیکی محل تزریق است. به همین دلیل، توصیه می‌شود برای هر بار تزریق، محل تزریق به صورت چرخشی عوض شود.

جستارهای وابسته ویرایش

یادداشت‌ها ویرایش

  1. Injector pen
  2. medication pen
  3. insulin pens

منابع ویرایش

  1. Rex, Jørn; Jensen, Klaus H; Lawton, Simon A (2006). "A Review of 20??Years??? Experience with the Novopen?? Family of Insulin Injection Devices". Clinical Drug Investigation. 26 (7): 367–401. doi:10.2165/00044011-200626070-00001. PMID 17163272.
  2. Bohannon, Nancy J. V. (January 1999). "Insulin delivery using pen devices: Simple-to-use tools may help young and old alike". Postgraduate Medicine. 106 (5): 57–68. doi:10.3810/pgm.1999.10.15.751. PMID 10560468.
  3. Alemayehu, B; Speiser, J; Bloudek, L; Sarnes, E (July 2018). "Costs associated with long-acting insulin analogues in patients with diabetes". The American Journal of Managed Care. 24 (8 Spec No): SP265–SP272. PMID 30020738.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Frid, Anders H.; Kreugel, Gillian; Grassi, Giorgio; Halimi, Serge; Hicks, Debbie; Hirsch, Laurence J.; Smith, Mike J.; Wellhoener, Regine; Bode, Bruce W. (September 2016). "New Insulin Delivery Recommendations". Mayo Clinic Proceedings. 91 (9): 1231–1255. doi:10.1016/j.mayocp.2016.06.010. PMID 27594187.
  5. Gluckman, P D; Cutfield, W S (1 June 1991). "Evaluation of a pen injector system for growth hormone treatment". Archives of Disease in Childhood. 66 (6): 686–688. doi:10.1136/adc.66.6.686. PMC 1793174. PMID 2053787.
  6. "Drugs@FDA". www.accessdata.fda.gov. Food and Drug Administration. Archived from the original on 20 October 2020. Retrieved 20 August 2020.
  7. Misra, Ambikanandan, ed. (2010). "11". Challenges in delivery of therapeutic genomics and proteomics. Oxford: Elsevier. pp. 586–587. doi:10.1016/B978-0-12-384964-9.00011-6. ISBN 978-0-12-384964-9.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ ۸٫۵ ۸٫۶ ۸٫۷ Cuddihy, Robert M.; Borgman, Sarah K. (2013). "Considerations for Diabetes: Treatment With Insulin Pen Devices". American Journal of Therapeutics. 20 (6): 694–702. doi:10.1097/MJT.0b013e318217a5e3. PMID 21768872.
  9. Misra, Ambikanandan, ed. (2010). "11". Challenges in delivery of therapeutic genomics and proteomics. Oxford: Elsevier. pp. 586–587. doi:10.1016/B978-0-12-384964-9.00011-6. ISBN 978-0-12-384964-9.
  10. Leonardi, Luca; Viganò, Mara; Nicolucci, Antonio (August 2019). "Penetration force and cannula sliding profiles of different pen needles: the PICASSO study". Medical Devices: Evidence and Research. 12: 311–317. doi:10.2147/MDER.S218983. PMC 6717876. PMID 31695523.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Baker, Danial E. (May 2017). "Insulin Degludec/Liraglutide". Hospital Pharmacy. 52 (5): 374–380. doi:10.1177/0018578717715383. PMC 5551637. PMID 28804155.
  12. Wei, Erin T.; Koh, Eileen; Kelly, Mary S.; Wright, Lorena A.; Tylee, Tracy S. (March 2020). "Patient errors in use of injectable antidiabetic medications: A need for improved clinic-based education". Journal of the American Pharmacists Association. 60 (5): e76–e80. doi:10.1016/j.japh.2020.02.030. PMID 32229089.
  13. Leonardi, Luca; Viganò, Mara; Nicolucci, Antonio (28 August 2019). "Penetration force and cannula sliding profiles of different pen needles: the PICASSO study". Medical Devices: Evidence and Research. 12: 311–317. doi:10.2147/MDER.S218983. PMC 6717876. PMID 31695523.
  14. Bahendeka, Silver; Kaushik, Ramaiya; Swai, Andrew Babu; Otieno, Fredrick; Bajaj, Sarita; Kalra, Sanjay; Bavuma, Charlotte M.; Karigire, Claudine (April 2019). "EADSG Guidelines: Insulin Storage and Optimisation of Injection Technique in Diabetes Management". Diabetes Therapy. 10 (2): 341–366. doi:10.1007/s13300-019-0574-x. PMC 6437255. PMID 30815830.
  15. Guerci, Bruno; Chanan, Neha; Kaur, Simarjeet; Jasso-Mosqueda, Juan Guillermo; Lew, Elisheva (April 2019). "Lack of Treatment Persistence and Treatment Nonadherence as Barriers to Glycaemic Control in Patients with Type 2 Diabetes". Diabetes Therapy. 10 (2): 437–449. doi:10.1007/s13300-019-0590-x. PMC 6437240. PMID 30850934.
  16. Cuddihy, Robert M.; Borgman, Sarah K. (2013). "Considerations for Diabetes: Treatment With Insulin Pen Devices". American Journal of Therapeutics. 20 (6): 694–702. doi:10.1097/MJT.0b013e318217a5e3. PMID 21768872. S2CID 34997991.
  17. Cuddihy, Robert M.; Borgman, Sarah K. (2013). "Considerations for Diabetes: Treatment With Insulin Pen Devices". American Journal of Therapeutics. 20 (6): 694–702. doi:10.1097/MJT.0b013e318217a5e3. PMID 21768872. S2CID 34997991.
  18. Nuffer, Wesley; Guesnier, Ashley; Trujillo, Jennifer M. (March 2018). "A review of the new GLP-1 receptor agonist/basal insulin fixed-ratio combination products". Therapeutic Advances in Endocrinology and Metabolism. 9 (3): 69–79. doi:10.1177/2042018817752315. PMC 5813858. PMID 29492243.
  19. Nuffer, Wesley; Guesnier, Ashley; Trujillo, Jennifer M. (March 2018). "A review of the new GLP-1 receptor agonist/basal insulin fixed-ratio combination products". Therapeutic Advances in Endocrinology and Metabolism. 9 (3): 69–79. doi:10.1177/2042018817752315. PMC 5813858. PMID 29492243.
  20. Reid, Timothy S.; Schafer, Fryn; Brusko, Cynthia (4 July 2017). "Higher concentration insulins: an overview of clinical considerations". Postgraduate Medicine. 129 (5): 554–562. doi:10.1080/00325481.2017.1325311. PMID 28475455.
  21. "Sanofi Receives FDA Approval of Soliqua 100/33, for the Treatment of Adults with Type 2 Diabetes". Sanofi. November 21, 2016. Archived from the original on 18 July 2017. Retrieved 31 December 2020.
  22. Aroda, Vanita R; González-Galvez, Guillermo; Grøn, Randi; Halladin, Natalie; Haluzík, Martin; Jermendy, György; Kok, Adri; Őrsy, Petra; Sabbah, Mohamed (August 2019). "Durability of insulin degludec plus liraglutide versus insulin glargine U100 as initial injectable therapy in type 2 diabetes (DUAL VIII): a multicentre, open-label, phase 3b, randomised controlled trial". The Lancet Diabetes & Endocrinology. 7 (8): 596–605. doi:10.1016/S2213-8587(19)30184-6. PMID 31189519.
  23. Little, Robert D; Chu, Isabel E; van der Zanden, Esmerij P; Flanagan, Emma; Bell, Sally J; Gibson, Peter R; Sparrow, Miles P; Shelton, Edward; Connor, Susan J (10 December 2019). "Comparison of Adalimumab Serum Drug Levels When Delivered by Pen Versus Syringe in Patients With Inflammatory Bowel Disease. An International, Multicentre Cohort Analysis". Journal of Crohn's and Colitis. 13 (12): 1527–1536. doi:10.1093/ecco-jcc/jjz103. PMID 31094417.
  24. Paul, C.; Lacour, J. -P.; Tedremets, L.; Kreutzer, K.; Jazayeri, S.; Adams, S.; Guindon, C.; You, R.; Papavassilis, C. (June 2015). "Efficacy, safety and usability of secukinumab administration by autoinjector/pen in psoriasis: a randomized, controlled trial (JUNCTURE)". Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 29 (6): 1082–1090. doi:10.1111/jdv.12751. PMID 25243910.
  25. Farnier, Michel; Jones, Peter; Severance, Randall; Averna, Maurizio; Steinhagen-Thiessen, Elisabeth; Colhoun, Helen M.; Du, Yunling; Hanotin, Corinne; Donahue, Stephen (January 2016). "Efficacy and safety of adding alirocumab to rosuvastatin versus adding ezetimibe or doubling the rosuvastatin dose in high cardiovascular-risk patients: The ODYSSEY OPTIONS II randomized trial". Atherosclerosis. 244: 138–146. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2015.11.010. PMID 26638010.
  26. Dodick, David W.; Silberstein, Stephen D.; Bigal, Marcelo E.; Yeung, Paul P.; Goadsby, Peter J.; Blankenbiller, Tricia; Grozinski-Wolff, Melissa; Yang, Ronghua; Ma, Yuju (15 May 2018). "Effect of Fremanezumab Compared With Placebo for Prevention of Episodic Migraine: A Randomized Clinical Trial". JAMA. 319 (19): 1999–2008. doi:10.1001/jama.2018.4853. PMC 6583237. PMID 29800211.
  27. Inman, Taylor R.; Plyushko, Erika; Austin, Nicholas P.; Johnson, Jeremy L. (May 2018). "The role of basal insulin and GLP-1 receptor agonist combination products in the management of type 2 diabetes". Therapeutic Advances in Endocrinology and Metabolism. 9 (5): 151–155. doi:10.1177/2042018818763698. PMC 5958427. PMID 29796245.
  28. van den Bemt, Bart J. F.; Gettings, Lynda; Domańska, Barbara; Bruggraber, Richard; Mountian, Irina; Kristensen, Lars E. (1 January 2019). "A portfolio of biologic self-injection devices in rheumatology: how patient involvement in device design can improve treatment experience". Drug Delivery. 26 (1): 384–392. doi:10.1080/10717544.2019.1587043. PMC 6442222. PMID 30905213.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Dreborg, Sten; Tsai, Gina; Kim, Harold (July 2019). "Implications of variation of epinephrine auto-injector needle length". Annals of Allergy, Asthma & Immunology. 123 (1): 89–94. doi:10.1016/j.anai.2019.04.027. PMID 31071440.
  30. "Drugs@FDA". www.accessdata.fda.gov. FDA. Archived from the original on 15 August 2020. Retrieved 20 August 2020.
  31. Roszkiewicz, Justyna; Swacha, Zbigniew; Smolewska, Elżbieta (December 2020). "Prefilled pen versus prefilled syringe: a pilot study evaluating two different methods of methotrexate subcutaneous injection in patients with JIA". Pediatric Rheumatology. 18 (1): 64. doi:10.1186/s12969-020-00455-4. PMC 7425569. PMID 32787934.
  32. Andre, Anthony D.; Brand-Schieber, Elimor; Ramirez, Margarita; Munjal, Sagar; Kumar, Rajesh (19 January 2017). "Subcutaneous sumatriptan delivery devices: comparative ease of use and preference among migraineurs". Patient Preference and Adherence. 11: 121–129. doi:10.2147/PPA.S125137. PMC 5261843. PMID 28176899.
  33. Anderson, Barbara J.; Redondo, Maria J. (November 2011). "What Can We Learn from Patient-Reported Outcomes of Insulin Pen Devices?". Journal of Diabetes Science and Technology. 5 (6): 1563–1571. doi:10.1177/193229681100500633. PMC 3262728. PMID 22226279.

پیوند به بیرون ویرایش