لیره ترک

یکای پول ترکیه (قديم و جديد) و قبرس شمالی
(تغییرمسیر از لیر ترک)

لیره ترکیه (نشان:Turkish lira symbol 8x10px.png با کد ایزو ۴۲۱۷ TRY) یکای پول کشورهای ترکیه و جمهوری ترک قبرس شمالی است. یکای زیرین لیره کروش است. هر صد کروش مساوی یک لیره است. چاپ پول در ترکیه بر عهدۂ بانک مرکزی ترکیه می‌باشد.[۲]

لیره ترک
200 Türk Lirası front.jpg
Turkish lira symbol 8x10px.png 200 banknote
ایزو ۴۲۱۷
کدTRY (TRL was used before 2005)
پول
یکای جزء
 ۱/۱۰۰
نمادTurkish lira symbol black.svg[۱]
اسکناس‌هاTurkish lira symbol 8x10px.png5, Turkish lira symbol 8x10px.png10, Turkish lira symbol 8x10px.png20 Turkish lira symbol 8x10px.png50 Turkish lira symbol 8x10px.png100 Turkish lira symbol 8x10px.png200 Turkish lira symbol 8x10px.png500 Turkish lira symbol 8x10px.png1000 Turkish lira symbol 8x10px.png5000 Turkish lira symbol 8x10px.png10000
سکه‌ها
استفادهٔ متداول5kr, 10kr, 25kr, 50kr, Turkish lira symbol 8x10px.png۱
استفادهٔ به‌ندرت1kr
آمارها
استفاده‌کننده(ها) ترکیه
 قبرس شمالی
صادرکننده
بانک مرکزیبانک مرکزی جمهوری ترکیه
وبگاه
چاپخانهCBRT Banknote Printer
وبگاه
ضراب‌خانهTurkish State Mint
وبگاه
ارزش‌گذاری
تورم۷۰٪ CPI, ۱٫۸۸٪ PPI
ژانویه ۲۰۲۱
  • CPI and PPI inflation in Turkey.svg
منبعCentral Bank of the Republic of Turkey

از تاریخ۳۱ ژانویه ۲۰۰۵ ۶صفر از چرخش پولی پاک شد و از آن پس به آن لیره ترک جدید یا YTL (به ترکی استانبولی: Yeni Türk lirası) گفته شد؛ و از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۰۹ از YTL به TL تغییر کرد. در حال حاضر فقط در ترکیه تا ۱۰۰۰۰ اعتبار روز مره داردو الباقی مبالغ رقم بالا در بانکها به صورت سرمایه‌گذاری تا ۳۰ درصد پرداخت می‌گردد. این فراخان تا آخر سال ۲۰۲۱ اعتبار دارد و به بعد جمع‌آوری خواهد شد.

تاکنون بر روی پولبرگ‌های لیره فقط نگاره آتاتورک و عصمت اینونو نقش بسته‌اند. البته عصمت اینونو ، ۱۷ سال نخست‌وزیر و ۱۲ سال رئیس‌جمهور ترکیه بین سالهای ۱۹۳۸ تا ۱۹۵۰ بود.[۳]'

تاریخچهویرایش

برای اولین بار لیره به دستور عبدالمجید یکم در پنجم ژانویه ۱۸۴۳ با نام لیره عثمانی زده شد. سکه عثمانی به نام لیره زرد نامیده می‌شد.[۴]

انتشاراتویرایش

نسخه یکمویرایش

نسخه اول (سریE۱) سال ۱۹۲۷
تصویر ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت
جلو پشت جلو پشت
    یک لیره ۹۰ × 166 mm سبز زیتونی ساختمان مجلس، قلعه آنکارا، karasabanla çift süren bir köylü ساختمان سابق نخست‌وزیری
    پنج لیره ۹۴ × 170 mm آبی تیره قلعه آنکارا و ساختمان مجلس، یک بزقورت آق کؤپرو
    ده لیره ۹۹ × 175 mm افلاطون قلعه آنکارا و تصویر یک بزقورت نمایی از قلعه آنکارا
    پنجاه لیره ۱۰۸ × 185 mm قهوه‌ای و سبز زیتونی موتیفی در وسط و تصویری از آتاترک در راست Afyon şehrinden bir görünüm
    صد لیره ۱۱۲ × 189 mm سبز زیتونی پرتره مصطفی کمال آتاترک تصویری از یک روستا
    پانصد لیره ۱۲۰ × 194 mm قهوه‌ای و زرد Solda Sivas Gökmedrese, sağda پرتره آتاتورک Sivas şehrinden bir görünüm
    هزار لیره ۱۲۴ × 201 mm آبی تیره پرتره آتاتورک Sakarya demiryolu hattı
منابع: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه دومویرایش

سری دوم (E2 serisi) (1937 - 1942)
نگاره ارزش ابغاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
روی پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    پنجاه کروشی ۵۵ × 125 mm رو: زرد و سبز روشن
پشت: سبز و قهوه‌ای
تصویر عصمت اینونو Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Eski İdare Merkezi Binası ۲۶ ژوئن ۱۹۴۴ ۱ اوت ۱۹۴۷
    یک لیری ۶۰ × 135 mm رنگ ارغوانی Boğaziçi'nden bir görünüm 25 Nisan 1942 ۱ اوت ۱۹۴۷
    دو نیم لیر ۶۵ × 145 mm رنگ سبز زیتونی روشن تصویر مصطفی کمال آتاترک بنای یادبود پیروزی (آنکارا) 25 Nisan 1939 15 Temmuz 1952
    پنج لیری ۷۰ × 155 mm رو: آبی
پشت: سبز
Güvenlik Anıtı 15 Ekim 1937 10 Kasım 1952
    ده لیری ۷۵ × 165 mm کرم Ankara Kalesi'nden bir görünüm 16 Mayıs 1938 ۲ ژوئن ۱۹۵۲
    پنچاه لیری ۸۰ × 175 mm بنفش Ankara keçileri 1 Nisan 1938 ۲ ژوئن ۱۹۵۲
    سد لیری ۸۵ × 185 mm قهوه‌ای تیره داردانل'ndan bir görünüm 1 Mart 1938 15 Ekim 1942
    پانصد لیری ۹۰ × 195 mm رنگ سبز زیتونی روشن Rumelihisarı'ndan bir görünüm ۱۵ ژوئن ۱۹۳۹ 24 Nisan 1946
    تصویر عصمت اینونو 18 Kasım 1940 24 Nisan 1946
    هزار لیری ۹۵ × 205 mm رنگ ابی مایل به خاکستری تصویر مصطفی کمال آتاترک Güvenlik Anıtı ۱۵ ژوئن ۱۹۳۹ 24 Nisan 1946
    تصویر عصمت اینونو 18 Kasım 1940 24 Nisan 1946
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه سومویرایش

Üçüncü emisyon (E3 serisi) (1942 - 1947)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    2,5 Lira ۶۵ × 145 mm Eflatun ve kahverengi عصمت اینونو'nün portresi Ankara Halkevi 27 Mart 1947 15 Temmuz 1952
    10 Lira ۶۵ × 155 mm Turuncu ve bej Mahalli giysiler içinde üç Türk köylü kadını 15 Ocak 1942 1 Nisan 1950
    50 Lira ۸۰ × 175 mm Ön yüz: Eflatun ve yeşil
Arka yüz: Eflatun
Ankara keçileri 25 Nisan 1942 1 Aralık 1951
    100 Lira ۷۵ × 175 mm Kahverengi Üzüm salkımı tutan kız ۱۵ اوت ۱۹۴۲ 25 Nisan 1946
    500 Lira ۸۵ × 185 mm Zeytuni yeşil Ankara Sanat Okulu'nda uygulamalı ders yapan öğrenciler 24 Nisan 1946 15 Nisan 1953
    1.000 Lira ۹۵ × 195 mm Mavi İzciler 24 Nisan 1946 15 Nisan 1953
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه چهارمویرایش

Dördüncü emisyon (E4 serisi) (1947 - 1948)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    10 Lira ۷۵ × 165 mm Kırmızı عصمت اینونو'nün portresi Sultan Ahmet Çeşmesi ۱۷ Şubat 1947 ۲ ژوئن ۱۹۵۲
    100 Lira ۸۳ × 181 mm Yeşil روملی حصار'ndan bir görünüm 18 Temmuz 1947 10 Ekim 1952
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه پنجمویرایش

Beşinci emisyon (E5 serisi) (1952 - 1971)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    2,5 Lira ۶۵ × 145 mm Kırmızımtrak eflatun Atatürk portresi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezi Ankara Eski Binası 15 Temmuz 1952 20 Ekim 1966
    5 Lira ۶۸ × 150 mm Mavi Fındık toplayan köylü kızları 10 Kasım 1952 8 Ocak 1968
    10 Lira ۷۱ × 155 mm Yeşil Edirne Meriç Köprüsü ۲ ژوئن ۱۹۵۲ 4 Temmuz 1966
    50 Lira ۷۴ × 160 mm Kahverengi Ulus'taki [[بنای یادبود پیروزی (آنکارا)|Zafer Anıtı]]'ndan bir figür 1 Aralık 1951 7 Mayıs 1979
    100 Lira ۸۰ × 170 mm Zeytuni yeşil Gençlik Parkı'ndan bir görünüm 10 Ekim 1952 12 Nisan 1976
    500 Lira ۸۰ × 170 mm Kahverengi İstanbul مسجد سلطان احمد، Dikilitaş ve Hipodrom 15 Nisan 1953 1 Eylül 1976
    1.000 Lira ۸۰ × 170 mm Eflatun روملی حصار'ndan Boğaziçi'nin bir görünümü 15 Nisan 1953 7 Mayıs 1979
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه ششمویرایش

Altıncı emisyon (E6 serisi) (1966–1983)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    5 Lira ۱۳۵ × 60 mm Eflatun Atatürk portresi Manavgat Şelalesi'nden bir görünüm 8 Ocak 1968 16 Mayıs 1983
    10 Lira ۱۴۰ × 65 mm Zeytuni yeşil قلعه دختر (استانبول) 4 Temmuz 1966 21 Eylül 1981
    20 Lira ۱۴۳ × 66 mm Kırmızı آنت‌کابیر ۱۵ ژوئن ۱۹۶۶ ۲۱ اوت ۱۹۸۷
    50 Lira ۱۶۰ × 71 mm Açık kahverengi سرای توپقاپی'ndaki Mermer Çeşme 9 Nisan 1976 ۲۱ اوت ۱۹۸۷
    100 Lira ۱۷۰ × 77 mm Ön yüz: Yeşil
Arka yüz: Kahverengi
کوه آرارات 15 Mayıs 1972 5 Mayıs 1986
    500 lira ۱۷۰ × 80 mm Zeytuni yeşil ve mavi دانشگاه استانبول Girişi 1 Eylül 1971 ۱۵ ژوئن ۱۹۸۴
    1000 lira ۱۷۰ × 82 mm Mor Boğaziçi Köprüsü 29 Mayıs 1978 29 Eylül 1986
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه هفتمویرایش

سال ۱۹۸۰ویرایش

Yedinci emisyon (E7 serisi) (1979 - 1989)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    10 Lira ۱۲۲ × 55 mm Pembe ve zeytuni yeşil Atatürk portresi Atatürk'e çiçek sunan çocuk öğrenci grubu 25 Aralık 1979 ۲۱ اوت ۱۹۸۷
    100 Lira ۱۳۱ × 61 mm Erguvan ve kahverengi Ankara Kalesi, محمد عاکف ارسوی'un portresi, müze haline getirilen Ankara'daki evi ve مارش استقلالmızın ilk iki dörtlüğü 26 Aralık 1983 ۲۱ اوت ۱۹۸۹
    500 Lira ۱۴۰ × 72 mm Mavi İzmir Saat Kulesi 1 Temmuz 1983 ۲۱ اوت ۱۹۸۹
    1 000 Lira ۱۴۰ × 72 mm Mor محمد دوم ve İstanbul 31 Mart 1986 ۳ اوت ۱۹۹۲
    5.000 Lira ۱۴۰ × 72 mm Kahverengi, oranj ve mavi Mevlana Müzesi ve Muhammed Celaleddin-i Rumi figürü 2 Kasım 1981 31 Ocak 1994
    ۱۴۶ × 72 mm Kahverengi ve yeşil 29 Temmuz 1985 31 Ocak 1994
    Afşin Elbistan Termik Santrali 28 Mayıs 1990 31 Ocak 1994
    10 000 lira ۱۴۶ × 72 mm Ön yüz: Mor ve yeşil
Arka yüz: Yeşil
معمار سنان ve مسجد سلیمیه 25 Ekim 1982 15 Aralık 1995
    20 000 lira ۱۵۲ × 76 mm Ön yüz: Bordo kırmızı
Arka yüz: Mor
Ankara Merkez Bankası Genel Müdürlük Binası 9 Mayıs 1988 9 Eylül 1997
    50 000 lira ۱۵۲ × 76 mm Yeşil مجلس ملی کبیر ترکیه binası 15 Mayıs 1989 5 Kasım 1999
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

سال ۱۹۹۰ویرایش

Yedinci emisyon (E7 serisi) (1990–2005)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    100 000 lira ۱۵۸ × 76 mm Kahverengi ve yeşil Atatürk portresi Atatürk'e çiçek sunan öğrenci grubu 11 Kasım 1991 4 Kasım 2001
    250 000 lira ۱۵۸ × 76 mm Mavi Kızılkule 2 Ekim 1992 1 Ocak 2006
    500 000 lira ۱۶۰ × 76 mm Mor Çanakkale Şehitleri Anıtı 18 Mart 1993 1 Ocak 2006
    1 000 000 lira ۱۶۰ × 76 mm Bordo ve mavi Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali 16 Ocak 1995 1 Ocak 2006
    5 000 000 lira ۱۶۲ × 76 mm Pastel sarı ve yeşilimsi kahverengi آنت‌کابیر 6 Ocak 1997 1 Ocak 2006
    10 000 000 lira ۱۶۲ × 76 mm Ön yüz: Kırmızı
Arka yüz: Mavi ve kırmızı
Piri Reis Haritası 5 Kasım 1999 1 Ocak 2006
    20 000 000 lira ۱۶۲ × 76 mm Yeşil Efes Antik Kenti 5 Kasım 2001 1 Ocak 2006
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه هشتمویرایش

Sekizinci emisyon (E8 serisi) (2005 - 2009)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    1 lira ۱۶۰ × 76 mm Bordo ve mavi Atatürk portresi Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    5 lira ۱۶۲ × 76 mm Pastel sarı ve yeşilimsi kahve آنت‌کابیر 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    10 lira ۱۶۲ × 76 mm Ön yüz: Kırmızı
Arka yüz: Mor ve kırmızı
Piri Reis Haritası 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    20 lira ۱۶۲ × 76 mm Yeşil Efes 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    50 lira ۱۵۲ × 81 mm Ön yüz: Turuncu
Arka yüz: Açık Kahverengi ve Turuncu
کاپادوکیه 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    100 lira ۱۵۸ × 81 mm Mavi İshak Paşa Sarayı 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

نسخه نهمویرایش

Sekizinci emisyon (E8 serisi) (2005 - 2009)
نگاره ارزش ابعاد رنگ اصلی شناخت تاریخ
جلو پشت جلو پشت تاریخ شروع به چاپ تاریخ پایان چاپ
    1 lira ۱۶۰ × 76 mm Bordo ve mavi Atatürk portresi Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    5 lira ۱۶۲ × 76 mm Pastel sarı ve yeşilimsi kahve آنت‌کابیر 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    10 lira ۱۶۲ × 76 mm Ön yüz: Kırmızı
Arka yüz: Mor ve kırmızı
Piri Reis Haritası 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    20 lira ۱۶۲ × 76 mm Yeşil Efes 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    50 lira ۱۵۲ × 81 mm Ön yüz: Turuncu
Arka yüz: Açık Kahverengi ve Turuncu
کاپادوکیه 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
    100 lira ۱۵۸ × 81 mm Mavi İshak Paşa Sarayı 1 Ocak 2005 1 Ocak 2010
Kaynaklar: TCMB - Turkish Banknotes.info

لیرهٔ جدیدویرایش

لیرهٔ جدید یا لیرهٔ نو ترکیه یا به اختصار YTL که مخفف Yeni Türk Lirası (ترکی) می‌باشد، یکای پول ترکیه است. تورم این پول در ترکیه ۸٫۸ درصد در سال است.[۵] از آغاز سال ۲۰۰۹ میلادی واحد پول ترکیه که به صورت موقت لیرهٔ جدید ترک نامیده می‌شد، دوباره به واحد پول لیره ترک، Türk Lirası بازگشت. به این ترتیب از ابتدای سال ۲۰۰۹ یکای پول ترکیه «لیرهٔ ترک» نامیده می‌شود

تصاویرویرایش

Banknotes of Emission 8
تصویر Value ابعاد رنگ اصلی توضیحات
رو پشت رو پشت
    1 lira ۱۶۰ × 76 mm Claret Red, Blue کمال آتاتورک سد آتاترک (as a part of Southeastern Anatolia Project)
    5 lira ۱۶۲ × 76 mm Pastel yellow and greenish brown کمال آتاتورک آنت‌کابیر، آنکارا
    10 lira ۱۶۲ × 76 mm Red مصطفی کمال آتاترک with پرچم ترکیه silhouette نقشه پیری رئیس
    20 lira ۱۶۲ × 76 mm Green کمال آتاتورک Ruins of افسس
    50 lira ۱۵۲ × 81 mm Orange کمال آتاتورک کاپادوکیه
    100 lira ۱۵۸ × 81 mm Blue کمال آتاتورک Ishak Pasha Palace
These images are to scale at 0.7 pixels per millimetre. For table standards, see the banknote specification table.

ارزها با بیشترین چرخش در بازار جهانویرایش

ارزهایی جهان با بیشترین چرخش از نظر ارزش
توزیع ارز در چرخش بازار جهانی ارز[۶]
رتبه ارزها کد ایزو ۴۲۱۷
(نشان)
٪ سهم روزانه
(۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹)
۱
 دلار آمریکا
USD (US$)
۸۸٫۳%
۲
 یورو
EUR ()
۳۲٫۳٪
۳
 ین ژاپن
JPY (¥)
۱۶٫۸٪
۴
 پوند استرلینگ
GBP (£)
۱۲٫۸٪
۵
 دلار استرالیا
AUD (A$)
۶٫۸٪
۶
 دلار کانادا
CAD (C$)
۵٫۰٪
۷
 فرانک سوئیس
CHF (Fr)
۵٫۰٪
۸
 یوان چین
CNY ()
۴٫۳٪
۹
 دلار هنگ کنگ
HKD (HK$)
۳٫۵٪
۱۰
 دلار زلاندنو
NZD (NZ$)
۲٫۱٪
۱۱
 کرون سوئد
(kr) SEK
۲٫۰٪
۱۲
 وون کره جنوبی
() KRW
۲٫۰٪
۱۳
 دلار سنگاپور
SGD (S$)
۱٫۸%
۱۴
 کرون نروژ
NOK (kr)
۱٫۸٪
۱۵
 پزو مکزیک
MXN ($)
۱٫۷٪
دیگر ارزها ۱۳٫۸٪
جمع کل[۷] ۲۰۰٪

نرخ کنونی ارزویرایش

نرخ ارز کنونی برای TRY
از XE.com: AUD CAD CHF CNY EUR GBP INR IRR JPY KRW RUB USD
از یاهو! فاینانس: AUD CAD CHF CNY EUR GBP INR IRR JPY KRW RUB USD

جستارهای وابستهویرایش

بانک نوت و یکای آن کشور

منابعویرایش

  1. "Turkish Lira Sign". Central Bank of the Republic of Turkey. Archived from the original on 13 December 2012. Retrieved 30 May 2013.
  2. [[قلعه آنکارا|http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/448.html بایگانی‌شده در ۶ فوریه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine]]
  3. International Organization for Standardization. "Currency codes – ISO 4217". ISO. Retrieved 8 February 2013.
  4. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۸ فوریه ۲۰۱۵.
  5. «The World Factbook». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اكتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  6. "Triennial Central Bank Survey Foreign exchange turnover in April 2019" (PDF). بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی. 16 September 2019. p. 10. Retrieved 2019-09-16.
  7. جمع کل ۲۰۰% است زیرا هر چرخش ارز، ارزهای دیگر را هم در بر می‌گیرد.

پیوند به بیرونویرایش