لیمونن

لیمونن (به انگلیسی: Limonene) با فرمول شیمیایی C₁₀H₁₆ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۲۲۳۱۱ است؛ که جرم مولی آن 136.24 g/mol می‌باشد. لیمونن یک مایع بی‌رنگ هیدروکربنی از کلاس سیکلوترپن است. معمولاً ایزومر D آن بوی قوی ای مانند پرتقال دارد. در سنتزهای شیمیایی به عنوان پیش ماده‌ای برای Carvone و نیز به عنوان یک حلال تجدیدپذیر در شوینده‌ها بکار می‌روند. لیمونن از نام لیمو (Lemon) برگرفته شده‌است. پوست لیمو بمانند دیگر مرکبات؛ حاوی مقادیر قابل توجهی از این ترکیب است که منجر به بوی آن می‌گردد. لیمونن یک مولکول کایرال است و منبع بیولوزیکی تولید یک انانتیومر است در واقع منبع صنعتی اصلی حاوی (D-limonene ((+)-limonene که R)-enantiomer)است. همچنین لیمونن راسمیک را به عنوان دیپنتن (dipentene) می‌شناسیم. D-Limonene به صورت تجاری از طریق دو روش اولیهٔ تقطیر بخار یا جداسازی گریز از مرکز از مرکبات بدست می‌آید.

لیمونن
نام‌گذاری آیوپاک 1-methyl-4-(1-methylethenyl)-cyclohexene
دیگر نام‌ها 4-isopropenyl-1-methylcyclohexene Racemic: DL-limonene; dipentene
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۵۹۸۹-۲۷-۵ Y
پاب‌کم	۲۲۳۱۱, ۴۳۹۲۵۰ (S-isomer)
کم‌اسپایدر	۲۰۹۳۹ (Racemic) Y, ۳۸۸۳۸۶ (S-isomer), ۳۸۹۷۴۷ (R-isomer)
UNII	GFD7C86Q1W Y
KEGG	D00194 Y
ChEBI	CHEBI:15384 Y
ChEMBL	CHEMBL۴۴۹۰۶۲ N
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES CC1=CCC(CC1)C(=C)C
InChI InChI=1S/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3 Y Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3 Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYAC
خصوصیات
فرمول مولکولی	C10H16
جرم مولی	136.24 g/mol
چگالی	0.8411 g/cm³
دمای ذوب	−۷۴٫۳۵ درجه سلسیوس (−۱۰۱٫۸۳ درجه فارنهایت؛ ۱۹۸٫۸۰ کلوین)
دمای جوش	‎176 °C, 449 K, 349 °F
خطرات
کدهای ایمنی	R۱۰ R۳۸ R۴۳ R50/53
شماره‌های نگهداری	S۲ S۲۴ S۳۷ S60 S61
لوزی آتش
نقطه اشتعال	50 °C
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
N (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

جستارهای وابسته

• ترکیب شیمیایی
• نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی

منابع

• «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.