لیمونن (به انگلیسی: Limonene) با فرمول شیمیایی C10H16 یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۲۲۳۱۱ است؛ که جرم مولی آن 136.24 g/mol می‌باشد. لیمونن یک مایع بی‌رنگ هیدروکربنی از کلاس سیکلوترپن است. معمولاً ایزومر D آن بویی قوی مانند پرتقال دارد. در سنتزهای شیمیایی به عنوان پیش ماده‌ای برای کاروان (به انگلیسی: Carvone ) و نیز به عنوان یک حلال تجدیدپذیر در شوینده‌ها بکار می‌روند.[۱] لیمونن از نام لیمو (به انگلیسی: Lemon) برگرفته شده‌است. پوست لیمو بمانند دیگر مرکبات؛ حاوی مقادیر قابل توجهی از این ترکیب است که منجر به بوی آن می‌گردد. لیمونن یک مولکول کایرال است و منبع بیولوزیکی تولید یک انانتیومر است در واقع منبع صنعتی اصلی حاوی (D-limonene ((+)-limonene که R)-enantiomer)است. همچنین لیمونن راسمیک را به عنوان دیپنتن (به انگلیسی: dipentene) می‌شناسیم.[۲] دی- لیمونن (به انگلیسی : D-Limonene) به صورت تجاری از طریق دو روش اولیهٔ تقطیر بخار یا جداسازی گریز از مرکز از مرکبات به دست می‌آید.

لیمونن
Skeletal structure of the R-isomer Ball-and-stick model of the R-isomer
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۵۹۸۹-۲۷-۵ ✔Y
پاب‌کم ۲۲۳۱۱, ۴۳۹۲۵۰ (S-isomer)
کم‌اسپایدر ۲۰۹۳۹ (Racemic) ✔Y, ۳۸۸۳۸۶ (S-isomer), ۳۸۹۷۴۷ (R-isomer)
UNII GFD7C86Q1W ✔Y
KEGG D00194 ✔Y
ChEBI CHEBI:15384 ✔Y
ChEMBL CHEMBL۴۴۹۰۶۲ N
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • CC1=CCC(CC1)C(=C)C

  • InChI=1S/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3 ✔Y
    Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYSA-N ✔Y


    InChI=1/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3
    Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYAC

خصوصیات
فرمول مولکولی C10H16
جرم مولی 136.24 g/mol
چگالی 0.8411 g/cm³
دمای ذوب −۷۴٫۳۵ درجه سلسیوس (−۱۰۱٫۸۳ درجه فارنهایت؛ ۱۹۸٫۸۰ کلوین)
دمای جوش ۱۷۶ درجه سلسیوس (۳۴۹ درجه فارنهایت؛ ۴۴۹ کلوین)
خطرات
کدهای ایمنی R۱۰ R۳۸ R۴۳ R50/53
شماره‌های نگهداری S۲۴ S۳۷ S60 S61
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondSpecial hazards (white): no code
نقطه اشتعال
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 N (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Fahlbusch, Karl-Georg; Hammerschmidt, Franz-Josef; Panten, Johannes; Pickenhagen, Wilhelm; Schatkowski, Dietmar; Bauer, Kurt; Garbe, Dorothea; Surburg, Horst (2003). "Flavors and Fragrances". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. doi:10.1002/14356007.a11_141. شابک ‎۹۷۸−۳−۵۲۷−۳۰۶۷۳−۲
  2. J. L. Simonsen (1947). The Terpenes 1 (2nd ed.). Cambridge University Press. OCLC 477048261
  • «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.