ایکتیوسورها

راسته‌ای از ماهی‌بالان
(تغییرمسیر از ماهی‌خزنده‌سانان)

ایکتیوسورها (نام علمی: Ichthyosauria) نام یک راسته از کلاد دوکاوان است. واژه ایکتیوسور از کلمهٔ یونانی ιχθυς/ichthys به معنای ماهی و یونانیσαυρος/sauros به معنای مارمولک تشکیل یافته‌است. ایکتیوسورها گروهی از خزندگان دریایی کاملاً آبزی بودند که ظاهری شبیه ماهیان و آب‌بازسانان داشتند و در طول دوران میانه زیستی[۱] فرگشت یافتند بر اساس شواهد سنگواره‌ای، آن‌ها تقریباً ۲۵۰ میلیون سال پیش ظاهر شدند و حدود ۹۰ میلیون سال پیش نیز منقرض شدند.

ایکتیوسورها
محدودهٔ زمانی: تریاس پیشین تا کرتاسه پسین
۲۵۰ تا ۹۰ میلیون سال پیش
نگاره‌ای فرضی از گونه‌های مختلف ایکتیوسور
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
بالاشاخه: دوم‌دهانیان
شاخه: طنابداران
زیرشاخه: مهره‌داران
فروشاخه: آرواره‌داران
بالارده: چهاراندامان
رده: خزندگان

فرگشت ویرایش

 
فسیل یا سنگواره ماهی‌خزنده باراکوداسائورویدس، این سرده از راسته ماهی‌خزنده‌سانان (ایکتیوسورها) است که منقرض شده‌است. ماهی‌خزنده باراکوداسائورویدس از خزندگان پیش از تاریخ آسیا می‌باشد که در دوره تریاس میانه زندگی می‌کرده‌است. فسیل این خزنده-ماهی در گوئیژو چین کشف شد و در سال ۲۰۱۰ میلادی توصیف علمی گردید.

اینکه در آغاز دوره تریاس[۲] ایکتیوسورها از کدام گروه از خزندگان اولیه به وجود آمدند هنوز مشخص نیست و تا کنون چندین گروه از خزندگان اولیه به عنوان اجداد ایکتیوسورها مطرح شده‌اند. ایکتیوسورها کاملاً با زندگی در دریا تطابق یافته بودند و دیگر قادر نبودند که به خشکی بازگردند. این جانوران با آن که از خزندگان بودند به جای تخم‌گذاری بچه‌های خود را به روش زنده‌زایی به دنیا می‌آوردند. کوچک‌ترین گونه کشف شده از ایکتیوسورها تنها ۳۰ سانتی متر طول داشت در صورتی که بزرگ‌ترین گونه کشف شده تا ۲۱ متر رشد می‌کرد. با این وجود اغلب ایکتیوسورها به‌طور میانگین ۲ تا ۴ متر طول و سرعت‌شان بوده در آب به ۴۰ کیلومتر در ساعت می‌رسید. ایکتیوسورهای اولیه که در دوره تریاس می زیستند اغلب بسیار بزرگ بودند و زندگی مشابه نهنگ‌ها داشتند اما در طول دوره‌های ژوراسیک و کرتاسه اندازه گونه‌های جدید کوچک‌تر شد و نحوه زندگیشان بیشتر شبیه به دلفین‌ها شد. ایکتیوسورها حدود ۲۴ میلیون سال پیش از وقوع رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن منقرض شدند و علت انقراض آن‌ها هنوز مشخص نیست. اما کاهش تعداد ایکتیوسورها و انقراضشان همزمان بود با ظهور و گسترش موساسوریان بنابراین شاید عامل انقراض ایکتیوسورها رقابت آن‌ها با موساسوریان بوده باشد.

ماهی‌بالگان 

اوتاتسوسور

کوچک‌شناگر

 ماهی‌بالگان 
 گریپیا 

چائوهوسور

گریپیا

 Ichthyosauria 

Cymbospondylus

Mixosauria

 Merriamosauria 

Shastasauria

 Euichthyosauria 

Toretocnemus

کالیفرنوزاروس

 Parvipelvia 

Macgowania

Hudsonelpidia

لویاتان سوابی

Eurhinosauria

تمنودونتوسور

 Thunnosauria 

باریک‌باله

Ichthyosaurus

چشم‌خزندگان

ماهی‌بالگان 

اوتاتسوسور

کوچک‌شناگر

 ماهی‌بالگان 
 گریپیا 

چائوهوسور

گریپیا

 Ichthyosauria 

Cymbospondylus

Mixosauria

 Merriamosauria 

Shastasauria

 Euichthyosauria 

Toretocnemus

کالیفرنوزاروس

 Parvipelvia 

Macgowania

Hudsonelpidia

لویاتان سوابی

Eurhinosauria

تمنودونتوسور

 Thunnosauria 

باریک‌باله

Ichthyosaurus

چشم‌خزندگان

→ Merriamosauria 

اومفالوسور (=Merriamosaurus)

Besanosaurus

Shastasaurus

Shonisaurus

Mikadocephalus

کالیفرنوزاروس

Callawayia

 Parvipelvia 

Macgowania

Hudsonelpidia

  Neoichthyosauria  

تمنودونتوسور

Eurhinosauria

لویاتان سوابی

 Thunnosauria 

Ichthyosaurus

باریک‌باله

چشم‌خزندگان

پانویس ویرایش

  1. Mesozoic
  2. middle Triassic Period

پیوند به بیرون ویرایش