ماه‌آذر گشنسپ

ماه‌آذر گشنسپ از اشراف ایرانی بود که در دوران پادشاهی شاه خردسال، اردشیر سوم، وزرگ فرمدار شاهنشاهی ساسانی بود.

زندگی‌نامه

نام ماه‌آذر نخستین بار در سال ۶۲۸ در منابع آمده است. او به همراه برادرش که نرسه نام داشت، فرزند کسی به نام جشنس (گشنسپ) و زنی اشرافی از خاندان اسپهبدان بودند که نامش دانسته نیست، اما می‌دانیم که خواهر ویستهم و ویندوی بوده است. ماه‌آذر پس از به پادشاهی رسیدن اردشیر سوم، به جایگاه وزرگ‌فرمداری ایران‌شهر رسید و به خوبی آن را سرپرستی کرد. طبری نوشته است که «ماه‌آذر گشنسپ آن چنان شگرف و با مدیریتی استوار به سرپرستی و فرمداری شاهنشاهی ساسانی پرداخت که هیچ کس از جوانی اردشیر سوم باخبر نبود». بر پایهٔ گفتهٔ منابعی دیگر، ماه‌آذر پسرخالهٔ خسرو پرویز بود. یک سال پس از آن، شهربراز با ۶ هزار مرد به سوی تیسفون پیشروی کرد و شهر را محاصره کرد. ولی در گرفتن شهر ناتوان بود، و با پیروز خسرو که رهبر دسته پارسیگ و وزرگ فرمدار پیشین ایران‌شهر در دوران شیرویه (پدر اردشیر سوم و پسر خسرو پرویز) بود، دست‌به‌یکی کرد. شهربراز همچنین با نامدار گشنسپ، اسپهبد نیمروز هم دست‌به‌یکی کرد و با یاری این چهره‌های نیرومند، تیسپون را گرفت و اردشیر سوم و همچنین ماه‌آذر گشنسپ و دیگر اشراف شاهنشاهی ساسانی و کسی به نام اردبیل را به دار آویخت. چهل روز بعد، خود شهربراز نیز به دست فرخ‌هرمز کشته شد و بوران‌دخت، دختر خسرو پرویز بر تخت شاهنشاهی ساسانی نشست. دو پسر ماه‌آذر، قباد و انوشگان، پس از این رخدادها در سال ۶۳۳، با عرب‌ها سه بار در جنگ زنجیر و جنگ رودخانه جنگیدند که در آن به دست سردار عرب، خالد بن ولید کشته شدند.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mah-Adhur Gushnasp». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۶.