مجید جعفریتبار
مجید جعفریتبار (زاده ۱۳۴۰ در قم) روحانی شیعه، مفسّر و قاری اهل ایران است.[۲] او و همسرش فاطمه مناقب، نوهٔ محمد صدوقی هستند که در ایران به شهید محراب شناخته میشود.[۳] محمدعلی صدوقی فرزند محمد صدوقی و امامجمعه سابق یزد، دایی آنهاست. وی همچنین داماد ابوالقاسم مناقب امام جمعه موقت سابق یزد نیز میباشد. او در زمینه تفسیر، علوم و معارف قرآنی، صاحب آثاری است.[۴] وی از سال ۱۳۷۲ به سبب «استخارههایی» که میگرفت بر سر زبانها افتاد.[۵] مجید جعفریتبار (شیخ استخاره[۶]) و همسرش، در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ به اتهام ارتباط با امام زمان و اجنه بازداشت و در دادگاه بدوی ویژه روحانیت به اعدام محکوم شدند.[۷][۸] جعفریتبار مدتی پیش از بازداشت در حصر خانگی به سر میبرد.[۹]
مجید جعفریتبا | |
---|---|
زادهٔ | ۱۳۴۰ |
ملیت | ایرانی |
پیشه(ها) | روحانی شیعه، مفسّر و قاری |
شناختهشده برای | استخاره |
سبک | تفسیر، علوم و معارف قرآن |
اتهامهای جزایی | ارتداد، مرید و مراد بازی، اتهامات مالی، ارتباط با اجنه و ادعای رابطه با امام زمان |
مجازاتهای جزایی | اعدام |
همسر | فاطمه مناقب[۱] |
والدین | محمود جعفریتبار |
خویشاوندان | محمد صدوقی (نوه) |
وبگاه |
فعالیتها
ویرایش-حفظ قرآن به بیست روایت (چهارده روایت مشهور و شش روایت غیرمشهور) و اجرای قرائات سبعه با طرق گوناگون تجویدی.[۱۰]
-ارائه بیش از پنج هزار تلاوت در حجمهای زمانی مختلف و عمدتاً طولانی (بعضاً تا چهار ساعت).
-ایجاد سبکی جدید در عرصه تلاوت قرآن با تأکید بر القای معنای آیات به شنوندگان که حاوی نکاتی در زمینه لحن و معنا و تفسیر قرآن، تجوید و اختلاف قرائات، صوت و علم وقف و ابتدا میباشد.
- تأسیس و اداره جلسات فنون قرائات و معارف قرآنی در فروردین ۱۳۶۹ در مسجد رفعت قم که بیشتر تلاوتهای او در طی همین جلسات بوده است.[۱۱]
- بهمن ۱۳۶۸: میزبانی قاری قرآن راغب مصطفی غلوش و همراهش، محمد احمد بسیونی. او و دو میهمانش در مسجد اعظم قم تلاوت داشتند.[۱۲]
- بهمن ۱۳۶۹: تلاوت سورههای شوری، کوثر و توحید در مسجد اعظم قم با حضور شحات محمد انور.
- فروردین ۱۳۷۰: تلاوت سورههای فتح و بلد و علق در مسجد اعظم قم و با حضور محمود صدیق منشاوی[۱۳] و شعبان عبدالعزیز صیاد.[۱۴]
- شهریور ۱۳۷۱: تلاوت آلعمران و بلد در دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران در زاهدان.
- آذر ۱۳۷۴: میزبانی دو قاری راغب مصطفی غلوش[۱۵][۱۶] و ابوالعینین شعیشع در مدرسه سیدمحمد رضاگلپایگانی قم. علاوه بر خود او، این دو قاری نیز تلاوت داشتند.
- نظارت بر فعالیتهای مؤسسه فرهنگیهنری فرهنگِ منهاج که در سال ۱۳۷۹ بهوسیله تعدادی از شاگردانش بنا نهاده شد. (در خرداد ۱۳۹۳ از فعالیت این مؤسسه پس از ۱۴ سال جلوگیری به عمل آمد و تعدادی از کارمندان آن بازداشت شدند).
- تأسیس انجمن ادبی منهاج
- آبان ۱۳۸۲ و آبان ۱۳۸۳: دعوت از شاعر محمدرضا آقاسی برای شعرخوانی در مسجد رفعت قم به مناسبت چهارمین و پنجمین سال درگذشت پدرش، محمود جعفریتبار.
- زمستان ۱۳۸۳: دعوت از برخی مراجع و صاحبنظران حوزوی برای شرکت در جلسات بحث دینی طی هشت جلسه که آخرین آن ۱۳۸۳/۱۲/۲۰ بوده و مفصلاً ضبط و فیلمبرداری شده است.[۱۷]
- آبان ۱۳۸۴: برگزاری مراسم تجلیل از صاحبان فقه و حکمت به مناسبت ششمین سالگرد محمود جعفریتبار و دعوت از حسین الهی قمشهای برای سخنرانی در این مراسم. استقبال زیاد مردم از سخنرانی الهی قمشهای در مسجد رفعت قم به مذاق برخی تندروها خوش نیامد.
- فروردین ۱۳۹۲ و اسفند و فروردین۹۲–۱۳۹۳: برگزاری مجالس روضه فاطمیه بعد از اذان صبح در مسجد رفعت قم. او دو سال پیاپی در ایام سالگرد درگذشت فاطمه زهرا تنها دختر پیامبر اسلام - که در ایران به ایام فاطمیه معروف است - به برگزاری مجالس روضه اقدام نمود. این روضهها با استقبال زیاد مردم و حضور چهرههایی مشهور برگزار شد. برخی این مجالس را به قدرت نمایی او تعبیر کرده و آن را عاملی برای برخورد با جعفریتبار کمتر از یکماه پس از پایان روضهها دانستهاند.
آثار
ویرایش- مرسالکین راه (اثبات خدا و اعتقادات شیعه)[۱۸]
- رضوان (تفسیر آیه سبل السلام و مباحث اعتقادی)[۱۹]
- صاحبان فقه و حکمت (زیرنظر)
- آموزش قواعد روخوانی قرآن کریم (زیرنظر)[۲۰]
- تابلوی علی ولیالله[۲۱]
- ۴۸ تلاوت مجلسی منتشر شده[۲۲]
- بیش از ۵۰۰۰ تلاوت مجلسی منتشر نشده (که توسط دادسرای ویژه روحانیت قم توقیف گردیده است)[۲۳]
- انسانیت و حریت سر آغاز سلوک[۲۴]
- بر کرانه قرآن[۲۵][۲۶]
- مقالی در بعثت[۲۷]
- نکات و تذکراتی چند ویژه اعضاء و اولیاء جلسات فنون قراءات و معارف قرآنی[۲۸]
تعدادی دیگر از آثار او که آمادهٔ نشر بود، با حمله مأموران امنیتی و دستگیری وی اجازه انتشار نیافت. همکاران مؤسسهٔ او میگویند در پی بازداشت نزدیکان جعفریتبار، مأموران امنیتی آرشیو صوتی و تصویری او را با سه وانت از محل سکونت و اشتغال وی جمعآوری کردند.[۸] برخی از این موارد پس از دستگیری او در فضای وب و شبکههای اجتماعی منتشر شد:
- گام اول نیکویی و فهم و جمال
- چهارده رهنمود قرآنی برای زندگی پاک
- پرستو
- حقیقت
استخاره
ویرایشبا وجود فعالیتهای گوناگون مجید جعفریتبار، شهرت او در میان مردم به استخاره از دیگر جنبههای علمی و عملی او بیشتر است. وی از سال ۱۳۷۲ به سبب استخارههایی که میگرفت بر سر زبانها افتاد و دامنه استخارههای وی به جایی رسید که بیش از ۱۳۲ خط تلفن به صورت ۲۴ ساعته متن استخاره مراجعهکنندگان را برایشان پخش میکرد.[۲۹][۳۰] تا پیش از سال ۱۳۸۶ دفتر او به همان شیوه سنتی با پنج خط پاسخگوی مراجعان استخاره بود لکن به سبب مراجعات بالا و ایجاد بار ترافیکی بسیار سنگین روی خطوط مخابرات استان قم، مسئولان وقت مخابرات از او خواستند که یا سیستم شبکه هوشمند (به انگلیسی: IN)[۳۱][۳۲] را بپذیرد یا دفتر را تعطیل کند سپس و با شرایط به وجود آمده دفتر استخاره او به عنوان اولین پایلوت سیستم IN در ایران راهاندازی شد.
جعفریتبار دربارهٔ استخاره چنین میگوید: متأسفانه بعضاً افرادی با ذهنهایی خرافه گرا، استخاره را که در مقوله تفسیر آیات قرآن و برگرفته از معارف اهل بیت عصمت و طهارت سلام الله علیهم است در ردیف اشیایی موهوم همچون طالع بینی، فال، سحر و جادو، تسخیر جن، سرکتاب و پیشگویی قرار میدهند؛ کلاً و اجمالاً اینکه توسل و اعتماد به این امور، نه تنها خیری در برندارد، که موجب زوال نعمتها و برکات شده و شرور و نحسیت میآورد.
مجید جعفریتبار در خصوص استخارههای او چنین نوشته است: بسیاری افراد، خیال میکنند که من، با گرفتن استخاره هر کس، نیتش را نیز میفهمم (یعنی مثلاً میدانم برای چه موضوعی استخاره گرفتهاند!!)در صورتی که من خودم میدانم و چندین بار نیز گفتهام و در اینجا هم مینویسم که: به هیچ وجه چنین نیست و حتی یک مورد هم نبوده است که من بدانم موضوع استخاره چه بوده؟ (به غیر از مواردی که خود فرد، قبل از استخاره یا بعد از آن، موضوع استخاره را به من گفته است).[۳۳]
شیخ استخاره
ویرایشاین تعبیر که توسط بسیاری از خبرگزاریها برای اشاره به او استفاده میشود اولین بار توسط دادستان دادگاه ویژه روحانیت در جمع طلاب قمی و قبل از تشکیل دادگاه مطرح گردید. تعبیری که تکرار آن از سوی مسئولان دادسرای ویژه روحانیت، نشان از تمایل آنها به نامیدن جعفریتبار به آن دارد. این پرونده و پرونده محمدرضا نکونام توسط دادسرای ویژه روحانیت راه اندازی شده است.
بازداشت و زندان
ویرایشمجید جعفریتبار در اواخر اردیبهشت ۱۳۹۳ حدود یکماه پس از برگزاری روضههای فاطمیه، بر اثر مسمومیتی مشکوک و در نتیجه پاک شدن بخشی از حافظهاش، ابتدا دو شب را در بیمارستان علی بن ابیطالب قم گذراند و سپس به بیمارستان فجر در تهران منتقل شد. بعد از آن به بیمارستان پارس انتقال یافت و پس از گذران نزدیک به ۴۵ روز بستری بودن، در حالی که در بخش مراقبتهای ویژه قرار داشت، توسط مأموران امنیتی به قم برده شد و پس از دو روز حصر خانگی، به سلولی انفرادی منتقل گردید. تا حدود ۵۰ روز هیچ خبری از او به خانواده اش داده نمیشد. او نزدیک به هفت ماه و نیم در انفرادی بود و پس از آن در انتهای سال ۱۳۹۳ به زندان لنگرود قم منتقل گردید و به تنهایی در بندی جداگانه قرار گرفته است.[۸]
اتهام ارتداد
ویرایشمجید جعفریتبار دادسرای ویژه روحانیت با اتهاماتی از قبیل ارتداد، مرید و مراد بازی، اتهامات مالی، ارتباط با اجنه و ادعای رابطه با امام زمان روبرو شد.[۳۴] اگرچه اتهامهای او ارتباط با «جن گیرها» و «اجنه» عنوان شده اما گفته میشود که او یکی از منتقدان چنین ادعاهایی از سوی محمود احمدینژاد، رئیس دولتهای نهم و دهم بود و در یکی از سخنرانیهای خود آن را «غیرعقلانی» دانسته بود. این روحانی از هشت سال پیش سخنرانیهایی نیز در مخالفت با حکم سنگسار داشته و آن را «حکم غیرانسانی» خوانده بود.[۸] همچنین فاطمه مناقب همسر وی و تعدادی از شاگردانش در آبان ماه ۱۳۹۳ بازداشت شدهاند. او به خلع لباس و سه بار اعدام و همسرش نیز به دلیل مشارکت در جرم توسط دادگاه ویژه روحانیت به هشت سال زندان و اعدام محکوم شده است. قاضی پرونده همچنین حکم به نابودی تمام آثار جعفریتبار داده است. اولین بار مصطفی همت خبر این حکم را در صفحه فیسبوک خود منتشر کرد و از صدور چنین حکمی ابراز تاسف و تعجب نمود. پس از پست همت بود که این خبر در رسانههای مختلف انتشار یافت. همچنین رئیس دادگاه ویژه روحانیت، محمدجعفر منتظری اعلام داشت که این فرد به حکم صادر شده دربارهٔ خود اعتراض کرده است. وی ادامه داد: پرونده این فرد هماکنون در مرحله تجدید نظر قرار دارد. غلامحسین محسنی اژهای معاون اول قوه قضائیه نیز بیان داشت؛ حکم صادر شده برای این فرد، بدوی بوده و میتوان به این حکم اعتراض کرد و طبق قانون، قابل تجدیدنظر است.[۱][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
شایعاتی نیز منتشر شده که علماء و فقهای قم و بهخصوص ناصر مکارم شیرازی از پرونده او باخبر میباشند و حکم مورد تأیید آنهااست ولی ناصر مکارم شیرازی در پایان درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم که در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۳ برگزار شده بود گفت: اخیراً دو نفر را دستگیر کردهاند و در گوشه و کنار شنیده شده که بنده در جریان این دستگیری بودم؛ صراحتاً اعلام میکنم بنده نه اینها را دیدهام و نه روحم خبر دارد. وی با ابراز تاسف از این گونه شایعات گفت: کسانی که این گونه شایعات را بیان میکنند بدانند که قیامتی است و باید پاسخگو باشند.[۴۹] همچنین «حسن یوسفی اشکوری»، دینپژوه ساکن آلمان که شناختی از این روحانی نداشت، پیشتر به وبسایت رادیو فرانسه گفت: «در جمهوری اسلامی هر اندیشه، فرد یا جریانی که بالقوه ایدئولوژی رسمی را به چالش بکشد، خطر تلقی میشود و مشکل امنیتی ایجاد میکند؛ به ویژه اگر پایگاه مردمی گستردهای کسب کرده باشد. به نظر میرسد این شخص نیز از چنین ویژگیهایی برخوردار بوده است.»[۸]
دادگاه تجدید نظر
ویرایش۲۵ بهمنماه ۱۳۹۴ در نود و دومین نشست خبری سخنگوی قوهقضاییه غلامحسین محسنی اژهای در پاسخ به خبرنگاری که گفت: «شب گذشته در فضای مجازی در رابطه با فردی که به شیخ استخاره شهرت دارد صحبتهایی شد مبنی بر اینکه خودش به ۴ بار اعدام و همسرش به سنگسار محکوم شده، آیا این موضوع صحت دارد» که اژهای در پاسخ توضیح داد: «این پرونده به دادسرای ویژه روحانیت مربوط است و من از جزئیات آن اطلاعی ندارم. وی افزود: ایشان قبلاً یک حکم اعدامی را گرفته بود که من آن موقعی که سؤال کردم گفتند حکم اعدام صادر شده بود اما اعتراض شده و به تجدید نظر رفته بود، الان اطلاعی ندارم که وضعیت پرونده به چه صورتی است.»[۵۰][۵۱][۵۲][۵۳]
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «۲ نوه چهارمین شهید محراب به اعدام محکوم شدهاند!». سحام نیوز. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.[پیوند مرده]
- ↑ «تکذیب اجرای حکم اعدام مجید جعفریتبار معروف به شیخاستخاره + مجید جعفریتبار کیست؟». یزدفردا. ۱۳۹۵-۰۵-۲۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ «حکم اعدام برای نوه " شهید محراب "». کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان. ۲۰۱۵-۰۲-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ «جعفریتبار، مجید». راسخون. بایگانیشده از اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «دادگاه ویژه روحانیت: پرونده روحانی محکوم به اعدام در مرحله تجدید نظر است». رادیو فردا. ۲۰۱۵-۰۲-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ «جعفریتبار (شیخ استخاره) بستری شد». خبرگزاری صدا و سیما. ۱۳۹۶-۰۱-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ «صدور حکم اعدام برای روحانی متخصص استخاره در قم – ۱۳۹۳/۱۱/۲۹». DW. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ «اعتصاب غذای یک «استاد قرآن» و «پروندهٔ اسرارآمیز» او». کیهان لندن. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ https://iranwire.com/fa/politics/3237/
- ↑ «تلاوت مجلسی قرآن توسط آیت الله استاد مجید جعفریتبار». www.nabavi.co. ۲۰۱۴-۰۱-۳۱. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «ذکر مکنون». بایگانیشده از اصلی در ۱۴ فوریه ۲۰۱۵. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2273
- ↑ http://www.aparat.com/result/محمود_صدیق_منشاوی
- ↑ http://www.aparat.com/result/شعبان_صیاد
- ↑ http://wikifeqh.ir/راغب_مصطفی_غلوش
- ↑ «ماجرای مسلمان شدن 25 مسیحی با تلاوت استاد غلوش». مشرق نیوز. ۲۰۱۳-۰۸-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «پاسخ به اتّهامات مکتوب».
- ↑ کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی. «مرسالکین راه ۱۳۸۰/ مجید جعفریتبار/۱۳۴۰». ils.blib.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «رضوان (جعفریتبار مجید) - کتابخانه جامع علوم و معارف قرآن کریم (مؤسسه معارف اسلامی امام رضا (ع))». www.lib.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «خانه کتاب». بایگانیشده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۱۵. دریافتشده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «انتشارات فرهنگِ منهاج». بایگانیشده از اصلی در ۲۴ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «انتشارات فرهنگِ منهاج». بایگانیشده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ http://sahamnews.org/2016/03/297112/[پیوند مرده]
- ↑ جعفریتبار, مجید (Spring 1382). "انسانیت و حریت سرآغاز سلوک". ضمیمه خردنامه همشهری. 5 (1): 3–3.
- ↑ جعفریتبار, مجید (Spring 1382). "بر کرانه قرآن - مجله ضمیمه خردنامه همشهری". ضمیمه خردنامه همشهری. 7 (1): 3–3.
- ↑ «نشریه خردنامه روزنامه همشهری، ۶و۱۹ آذر ۱۳۸۲». دریافتشده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «مقالی در بعثت» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافتشده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «نکات و تذکراتی چند ویژه اعضاء و اولیاء جلسات فنون قراءات و معارف قرآنی» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافتشده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «دادگاه ویژه روحانیت: پرونده روحانی محکوم به اعدام در مرحله تجدید نظر است». رادیو فردا. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «برای یک روحانی در قم، حکم اعدام صادر شد». رادیو ار.اف. ای فرانسه. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «تلفن ثابت». شرکت مخابرات ایران (سهامی عام). بایگانیشده از اصلی در ۲۰ مارس ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۸ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ «تعرفه شبکه هوشمند IN». بایگانیشده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۸ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ «سایت در دست تعمیرات است». بایگانیشده از اصلی در ۵ مه ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «فشارها بر «مجید جعفریتبار» برای «اعترافات اجباری» افزایش یافت؛ اعتصاب غذا و دارو در زندان». کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان. ۲۰۱۶-۰۳-۰۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۵.
- ↑ «اژهای یک روحانی در قم به همراه همسرش به اعدام محکوم شدهاند». العربیه. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ ««صدور حکم اعدام برای ٢ تن از نوادگان آیتاله صدوقی در ایران»». رادیو کوچه. بایگانیشده از اصلی در ۱۳ مارس ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ ««م.ج. ت» چرا به اعدام محکوم شد؟». عصر امروز. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «پرونده موسوم به «شیخ استخاره» در مرحله تجدیدنظر قرار دارد». خبرگزاری فارس. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «توضیحات رئیس ویژه دادگاه روحانیت در رابطه پرونده شیخ استخاره». خبرگزاری مهر. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «چرا «م.ج. ت» به اعدام محکوم شد؟». شهدای ایران. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «کدام روحانی به جرم ارتباط با اجنه در زندان قم به سر میبرد؟». نوید فردا. بایگانیشده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «پرونده «شیخ استخاره» در مرحله تجدیدنظر». عصر خبر. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «انتشار شایعه اعدام استاد جعفریتبار در قم». یزد فردا. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «اجنه و استخاره». روز آنلاین. بایگانیشده از اصلی در ۲۱ مارس ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «محکومیت مجید جعفری پناه و همسرش، روحانی برجسته قم به سه بار اعدام با طناب دار از سوی دادگاه روحانیت». حق زندگی. بایگانیشده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «Iranian Cleric Sentenced to Death for "Communicating with Evil Spirits"». Alakhbar. بایگانیشده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۵. دریافتشده در ۱۷ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «Iran: L'imam de Qom et sa femme condamnés à mort pour sorcellerie». FranceTV. دریافتشده در ۱۷ اسفند ۱۳۹۳.
- ↑ «"تأیید حکم اعدام روحانی متخصص استخاره" – ۱۳۹۴/۴/۳۱». DW. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «آیةالله مکارم: از جریان دستگیریها بی خبرم». تابناک. ۱۳۹۳-۱۲-۲۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «اظهارات اژهای دربارهٔ جمعآوری بنرهای تبلیغاتی و پروندههای بقایی و احمدینژاد». همشهری آنلاین. ۲۰۱۶-۰۲-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «پاسخ اژه ای به اشاره روحانی». روزنامه قانون. بایگانیشده از اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «سومین همایش پیادهروی بازنشستگان». خبرگزاری آنا. ۱۳۹۵-۰۲-۲۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۶.
- ↑ «شیخ استخاره به اعدام محکوم شده است». بایگانیشده از اصلی در ۲۱ آوریل ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۱۶.