محمدرضا نقدی

رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران از ۱۳۹۸

محمدرضا نقدی (زادهٔ فروردین ۱۳۴۰ در تهران)[۲][۳] سرتیپ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که هم‌اکنون به‌عنوان معاون هماهنگ‌کننده این نهاد، فعالیت می‌کند.[۶]


محمّدرضا نقدی
نام(های) مستعارشمس[۱]
زادهفروردین ۱۳۴۰ (۶۳ ساله)[۲]
تهران، ایران[۳]
وفاداریایران
شاخه نظامیسپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نیروی انتظامی
سال‌های خدمتاکنون–۱۳۵۸[۳]
درجهسرتیپ بسیجی[۴]
یگاننیروی زمینی سپاه پاسداران
نیروی قدس
بسیج مستضعفین
حفاظت اطلاعات فراجا
جنگ‌ها و عملیات‌هاجنگ ایران و عراق (مجروح)
جنگ بوسنی
نشان‌هافهرست کامل
نماینده ویژه رئیس‌جمهور
رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز
دوره مسئولیت
۱۱ آبان ۱۳۸۴ – ۲۶ خرداد ۱۳۸۶[۵]
رئیس‌جمهورمحمود احمدی‌نژاد
پس ازمحمدباقر قالیباف
پیش ازغلامحسین الهام

وی در سال ۱۳۶۱ به سپاه پاسداران پیوست و در طول جنگ ایران و عراق از اعضای این نهاد بود و از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ به‌عنوان فرمانده لشکر ۹ بدر فعالیت می‌کرد.[۷] او از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۹ ریاست سازمان حفاظت اطلاعات ناجا را برعهده داشت و از ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۸ معاون آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی ستاد کل نیروهای مسلح بود.[۸] نقدی در فاصله سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۵ بعنوان رئیس سازمان بسیج فعالیت می‌کرد و از ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ نیز معاون فرهنگی و اجتماعی فرمانده کل سپاه بود.[۹]

محمّدرضا نقدی در سرکوب اعتراضات دانشجویی در تیرماه ۱۳۷۸ شرکت فعال داشت.[۱۰] دی‌ماه ۱۳۹۸ وزارت خزانه داری آمریکا محمدرضا نقدی را به دلیل پیشبرد اهداف بی‌ثبات‌کننده جمهوری اسلامی در منطقه و جهان در فهرست تحریم‌ها قرار داد.[۱۱][۱۲] در ۱۳۹۰ شورای امنیت سازمان ملل نیز نقدی را به دلیل نقض حقوق بشر در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.[۱۳] ۱۳ آوریل ۲۰۱۱ اتحادیه اروپا وی را به دلیل نقشی که در نقض گسترده و شدید حقوق شهروندان ایرانی داشته، تحریم کرد.[۱۴]

زندگی‌نامه

ویرایش

محمدرضا نقدی در فروردین ماهِ سالِ ۱۳۴۰ در تهران زاده شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دبستان و دبیرستان اسلامی قدس پشت سر گذاشت. او در سال ۱۳۵۶ در سن ۱۶ سالگی موفق به اخذ دیپلم شد و بعد از انقلاب ۵۷ و پس از ورود به دانشگاه گیلان انجمن اسلامی این دانشگاه را تأسیس کرد.[نیازمند منبع] وی پس از وقوع انقلاب و در خرداد ۱۳۵۸ پس از صدور فرمان روح‌الله خمینی برای تشکیل جهاد، در تشکیل جهاد سازندگی استان گیلان مشارکت داشت.

نقدی در سال ۱۳۶۱ وارد سپاه پاسداران شد، سپس به عضویت تیپ ۹ بدر درآمد و به سرعت معاون اطلاعات و عملیات لشکر بدر شد. او تا سال ۱۳۶۴ در لشکر ۹ بدر بود، اما از این سال به سپاه لبنان منتقل شد و جزو نیروی قدس سپاه گردید. نقدی پس از این دوران به غرب کشور رفت و به عنوان معاون اطلاعاتی سپاه غرب کشور منصوب شد. از جمله اقدامات وی در این دوره بنیانگذاری قرارگاه حمزه سیدالشهداء در شمال غرب کشور بود که پس از مدتی خود او مسئولیت اطلاعات این قرارگاه را برعهده گرفت. وی در سال ۱۳۶۳ و بدنبال تشکیل وزارت اطلاعات و انتقال امور اطلاعاتی کشور به آن وزارت، از فعالیت‌های اطلاعاتی کناره گرفت و قرارگاه جنگ‌های نامنظم غرب و شمال‌غرب کشور را بنیان نهاد و در اسفندماه ۱۳۶۵، به دنبال درگذشت اسماعیل دقایقی، با نام مستعار شمس، به فرماندهی لشکر بدر منصوب شد.

پس از پایان جنگ وی به دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش رفت و دوره دافوس را در این دانشگاه سپری نمود. ۱۱ اسفند ۱۳۷۱ وی به سمت فرمانده حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی منصوب شد و ۸ سال در این سمت باقی می‌ماند، تا اینکه در ۲۷ شهریور ۱۳۷۹ به سمت معاون آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد. نقدی در سال ۱۳۸۲ با حفظ سمت به ریاست ستاد پدافند غیرعامل کشور منصوب شد و با روی کار آمدن دولت نهم و درخواست محمود احمدی‌نژاد، وی ریاست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز را نیز برعهده گرفت. در سال ۱۳۸۸ نقدی بار دیگر به سپاه پاسداران بازگشت و ۱۲ مهرماه همان سال نیز به سمت رئیس سازمان بسیج منصوب گردید و ۷ سال در این جایگاه فعالیت نمود، تا اینکه در سال ۱۳۹۵ به عنوان معاون فرهنگی فرمانده کل سپاه منصوب شد.[۱۵]

اتهامات و محکومیت‌ها

ویرایش

از کسانی بود که به همراه محمدباقر ذوالقدر و حسین نجات، طرح سرکوب دانشجویان و حتی عزل محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت را داشتند.[۱۶] همچنین از وی به عنوان ناقض حقوق بشر، نام برده شده‌است.[۱۷]

شکنجه شهرداران

ویرایش

بلافاصله پس از رویداد دوم خرداد و پیروزی اصلاح طلبان اخباری از بازداشت و دستگیری گسترده شهرداران تهران و نهایتاً خود غلامحسین کرباسچی منتشر شد. دستگیری و بازجویی از این افراد توسط حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی به فرماندهی نقدی انجام می‌گرفت. وی چندی بعد در دادگاه نظامی به اتهام لغو دستور ورود غیرمجاز در پرونده شهرداری تهران و نیز افترا به ۸ ماه حبس محکوم شد اما در دادگاه تجدید نظر تبرئه شد.[۱۸] نقدی در مصاحبه‌ای با روزنامه شرق در آذر ۱۳۹۵ دربارهٔ پرونده فساد شهرداری و اتهام شکنجه شهرداران تهران گفت:

آنچه صورت گرفته اسم رسانه‌ای آن شکنجه بود ولی واقعیتی که من را به خاطر آن محاکمه کردند این بود که چرا تو به شهردار آن وقت گفتی دزد. من گفتم ایشان [کرباسچی] در دادگاه به اختلاس محکوم شده، از لغت‌نامه «دهخدا» و «معین»، درآوردم که اینجا نوشته اختلاس، دزدی از منابع دولتی است.[۱۹] من درخواست ماده ۱۸ کردم و ارجاع شد به دیوان عالی کشور و آنجا نقض شد. اما نقض‌شدن حکم جایی اعلام نشد و من حبس نرفتم.[۱۹]

حمله به کوی دانشگاه

ویرایش

از اتهامی که اصلاح‌طلبان به نقدی می‌زنند این است که در حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸ تیر ۱۳۷۸) و دیگر مسائل دانشجویی او از کسانی بوده که به همراه محمدباقر ذوالقدر و نجات و دیگران طرح سرکوب دانشجویان و حتی عزل محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت را داشتند.[۲۰] نقدی در مصاحبه آذر ۱۳۹۵ با روزنامه شرق تأکید کرد که نقشی در پرونده کوی دانشگاه نداشته و طرح این اتهام و موارد مشابه به دلیل ورود وی به پرونده محاکمه شهرداری تهران بوده‌است، که به قول او «پر از مفاسد اقتصادی و ظلم به حقوق مردم و پایمال‌کردن حق مردم [بود]. نقدی گفته‌است که

تهمت‌ها به خاطر این بود که ما سراغ لانه زنبور رفتیم و ماجرای فساد پرونده شهرداری تهران باعث شد برای اینکه چهره او را خراب کنند، هر اتفاقی می‌افتاد بگویند نقدی بوده.»[۱۹]

ضرب و شتم عبدالله نوری

ویرایش

نقدی از سوی اصلاح طلبان متهم به دست داشتن در ضرب و شتم عبدالله نوری و عطاالله مهاجرانی (دو وزیر خاتمی) در دوران اصلاحات شد.[۲۱] اما او در مصاحبه آذر ۱۳۹۵ با روزنامه شرق، هرگونه دخالت در درگیری نماز جمعه معروف، که در آن عطاالله مهاجرانی و عبدالله نوری، مورد ضرب‌وشتم قرار گرفتند را رد کرد و گفت که آن روز اصلاً نتوانسته به نماز جمعه برود.[۱۹][۲۲] نقدی در این باره گفت:

بحث کتک‌زدن مهاجرانی در نماز جمعه یک دروغ بزرگ بود. آن روز من در خانه‌مان ۲۴ نفر میهمان داشتم و اصلاً موفق نشدم به نماز جمعه بروم. این همه شاهد داشتم. آن خانمی که در روزنامه‌اش به دروغ این را منتشر کرد، در دادگاه محکوم شده‌است.[۱۹]

ستاد مبارزه با قاچاق کالا

ویرایش
 
نقدی در کنار ابراهیم جعفری

نقدی در آبان ماه سال ۱۳۸۴ با حکم رئیس‌جمهور وقت؛ محمود احمدی‌نژاد به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز منصوب شد. او از سال‌های جنگ با رحیم مشایی همکار بوده‌است.[۲۳] اما همکاری وی با دولت احمدی‌نژاد دیری نپایید. افشای پرونده شرکت «بهزیست بنیاد» که متعلق به اطرافیان احمدی‌نژاد بود، پایان همکاری این دو شد و او از سمت خود برکنار شد. این شرکت در قاچاق کالاهای پتروشیمی دست داشت و یکی از نزدیکان احمدی‌نژاد هم در این ارتباط تحت تعقیب قرار گرفت.[۲۴][۲۵]

سایر مسئولیت‌ها

ویرایش

نقدی در مهرماه ۱۳۸۸ با حکم سید علی خامنه‌ای؛ رهبر جمهوری اسلامی، به سمت ریاست سازمان بسیج مستضعفین (نیروی مقاومت بسیج) منصوب شد[۲۶] و تا سال ۱۳۹۵ در این جایگاه فعالیت نمود. وی در ۱۷ آذر ۱۳۹۵ به سمت معاونت فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب گردید، سپس در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ با حکم سید علی خامنه‌ای به سمت معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران منصوب شد.

تحریم

ویرایش

وزارت خزانه‌داری آمریکا

ویرایش

روز جمعه ۲۰ دی ۱۳۹۸ اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا موسوم به اوفک محمدرضا نقدی و هفت مقام ارشد جمهوری اسلامی را به دلیل پیشبرد اهداف بی‌ثبات‌کننده حکومت در منطقه و جهان در فهرست تحریم‌ها قرار داد.[۱۱][۱۲]

تحریم‌های بین‌المللی

ویرایش

شورای امنیت سازمان ملل در سال ۱۳۹۰ محمدرضا نقدی را به دلیل نقض حقوق بشر در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.[۱۳] اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله محمدرضا نقدی را به دلیل نقشی که در نقض گسترده و شدید حقوق شهروندان ایرانی داشته‌اند، از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه دارایی‌های این مقامات نیز در اروپا توقیف شد.[۱۴] بر اساس بیانیهٔ اتحادیهٔ اروپا، نقدی در زمان ریاستش در سازمان بسیج مستضعفین، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در واکنش خشونت‌آمیز به معترضان به نتایج انتخابات در عاشورای سال ۱۳۸۸ که منجر به مرگ یک نفر و دستگیری صدها نفر شد نقش داشته‌است. او پیش از انتصاب به عنوان فرمانده بسیج، رئیس اطلاعات بسیج بود که در بازجویی از دستگیرشدگان بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ مسئولیت مستقیم داشته‌است.[۲۷]

پیش‌تر در پنجم اسفندماه ۱۳۸۹، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا محمدرضا نقدی را به دلیل نقض جدی حقوق بشر تحریم کرده‌بود.[۲۸] در بیانیه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا آمده‌است: «محمد رضا نقدی، به عنوان فرمانده نیروی بسیج در حملات خشونت بار بسیج در جریان اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ در روز عاشورا(۶ دی ۱۳۸۸) نقش داشت. او پیش از این، رئیس واحد اطلاعات بسیج و مسئول بازجوئی از کسانی بود که در جریان اعتراضات پس از انتخابات دستگیر شده بودند. نقدی همچنین سرپرست تیم بازجوئی در بازداشتگاه کهریزک بود که در آنجا دست کم سه تن کشته شدند.»[۲۹]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. خسروی، مازیار؛ نجمی، محمدحسن (۲ آذر ۱۳۹۵). «اسم مستعارم «شمس» بود». روزنامه شرق. سال چهاردهم (۲۷۳۵): ۶. دریافت‌شده در ۳ مهر ۱۳۹۷.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «نگاهی به کارنامه و سوابق اجرایی رئیس سازمان بسیج مستضعفین». خبرگزاری فارس. ۱۵ مهر ۱۳۸۸. ۸۸۰۷۱۵۱۱۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ شهریور ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۳ مهر ۱۳۹۷.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ خسروی، مازیار؛ نجمی، محمدحسن (۱ آذر ۱۳۹۵). «سردار نقدی به روایت نقدی». روزنامه شرق. سال چهاردهم (۲۷۳۴): ۶. دریافت‌شده در ۳ مهر ۱۳۹۷.
  4. «جانشین و معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد». ایرنا. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸.
  5. «نقدی از ریاست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز استعفا داد». خبرگزاری فارس. ۲۶ خرداد ۱۳۸۶.
  6. «با حکم فرمانده کل قوا؛ جانشین و معاون هماهنگ‌کننده کل سپاه منصوب شدند». خبرگزاری تسنیم. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸.
  7. «زندگینامه محمدرضا نقدی». خبرگزاری تابناک.
  8. «سوابق محمدرضا نقدی، در یک نگاه». روزنامه جوان. ۱۷ مهر ۱۳۸۸.
  9. «نقدی و فدوی؛ فرماندهان سیاسی یا نظامی سپاه؟». بی‌بی‌سی فارسی.[پیوند مرده]
  10. «جانشین فرماندهی کل سپاه پاسداران در مقام قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی». nourizadeh.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «تحریم‌های جدید آمریکا 'قلب دستگاه امنیتی ایران را هدف گرفته‌است'» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «نام و سمت هشت مقام نظامی و امنیتی ایران که توسط آمریکا تحریم شدند؛ از محسن رضایی تا نزدیکان خامنه‌ای». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۱ دی ۱۳۹۸.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ واکنش سردار نقدی به تحریم خود از سوی آمریکا دنیای اقتصاد
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ «تحریم مقامات ایرانی توسط اتحادیه اروپا» (PDF). عدالت برای ایران. ۷ شهریور ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۳۹۴.
  15. «آشنایی با سوابق معاون هماهنگ‌کننده جدید سپاه». خبرگزاری تسنیم. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸.
  16. «جانشین فرماندهی کل سپاه پاسداران در مقام قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی». nourizadeh.
  17. «پرونده ناقض حقوق بشر: محمدرضا نقدی». justice4iran.
  18. «نقدی در شعبه ۸ دادگاه نظامی محکوم شد». روزنامه همشهری. ۸ اسفند ۱۳۸۷.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ «سردار نقدی: به اسم شکنجه ما را دادگاه بردند». دنیای اقتصاد. ۲ آذر ۱۳۹۵.
  20. جانشین فرماندهی کل سپاه پاسداران در مقام قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی نوری زاده (گفتگو با رادیو فردا) September 21, 2005
  21. «سکوت هم حرکتی سیاسی است». روزآنلاین. ۱ آبان ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۰۹.
  22. «هیچ شوخی‌ای در مبارزه با فساد با هیچ‌کس ندارم/ کتک‌زدن مهاجرانی در نماز جمعه یک دروغ بزرگ بود». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲ آذر ۱۳۹۵.
  23. «روئین‌ترین اسنفدیار!». روزآنلاین. ۱۱ دی ۱۳۸۷.[پیوند مرده]
  24. «فساد مالی نزدیکان احمدی‌نژاد!». آفتاب نیوز. ۱۳ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۰۹.
  25. «فساد اقتصادی حامیان احمدی‌نژاد». روزآنلاین. ۲۸ فروردین ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۰۹.
  26. بی‌بی‌سی
  27. «پرونده ناقض حقوق بشر: محمدرضا نقدی». عدالت برای ایران. ۷ شهریور ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۳۹۴.
  28. «آمریکا نقدی و دولت‌آبادی را به اتهام نقض حقوق بشر تحریم کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۹۸.
  29. «وزارت خزانه‌داری آمریکا دادستان تهران و فرمانده بسیج را به دلیل نقض حقوق بشر تحریم می‌کند». وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا. ۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۸.

پیوند به بیرون

ویرایش
مناصب نظامی
عنوان جدید رئیس ستاد قرارگاه رمضان
؟ –۱۳۶۲
پسین:
ایرج مسجدی
پیشین:
اسماعیل دقایقی
فرمانده لشکر ۹ بدر
۱۳۶۸–۱۳۶۵
پسین:
مرتضی قربانی
پیشین:
رضا سیف‌اللهی
رئیس سازمان حفاظت اطلاعات ناجا
۱۳۷۹–۱۳۷۱
پسین:
غلامحسین رمضانی
پیشین:
محمدحسین جلالی
معاون آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی ستاد کل نیروهای مسلح
۱۳۸۸–۱۳۷۹
پسین:
سید محمد حجازی
عنوان جدید رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور
۱۳۸۴–۱۳۸۲
پسین:
غلامرضا جلالی
پیشین:
حسین طائب
به عنوان فرمانده نیروی مقاومت بسیج
رئیس سازمان بسیج مستضعفین
۱۳۹۵–۱۳۸۸
پسین:
غلامحسین غیب‌پرور
پیشین:
حسین نجات
معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران
۱۳۹۸–۱۳۹۵
پسین:
حسین نجات
پیشین:
علی فدوی
معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران
اکنون–۱۳۹۸
در حال تصدی
مناصب سیاسی
پیشین:
محمدباقر قالیباف
نماینده ویژه رئیس‌جمهور
رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز

۱۳۸۶–۱۳۸۴
پسین:
غلامحسین الهام