میان‌پوست

میان‌پوست یا مزودرم (به انگلیسی: Mesoderm) برگه سوم و میانی جنین پس از دوران رشد کامل گاسترولا است. به تعریفی دیگر، میان‌پوست، برگه سومی است در جنین حیوانات پرسلولی باستثنای اسفنج‌ها و کیسه‌تنان.

میان‌پوست
Tissues derived from mesoderm.
Section through the embryo
Details
Days	۱۶
Identifiers
سرعنوان‌های موضوعی پزشکی	D008648
FMA	69072
Anatomical terminology

میان‌پوست لایهٔ زاینده میانی جنینی است که بین برون‌پوست و درون‌پوست قرار دارد و از آن بافت پیوندی و ماهیچه‌ها و استخوان‌ها و دستگاه ادراری - تناسلی و دستگاه گردش خون پدید می‌آیند.

پس از رشد و نمو رویان، از میان‌پوست، بافت پیوندی (به انگلیسی:mesenchyme) و مزوتلیوم (mesothelium)، ذرات غیر بافت پوششی خون به وجود می‌آید.

خاستگاه

در طول سومین هفته و پس از ایجاد چندلا (شکمک)، سه لایهٔ بنیادی رویانی شروع به ساخته شدن کرده و در این مرحله است که میان‌پوست ایجاد می‌گردد. در این مرحله یاخته‌های اپیبلاست (بخش بازمانده از اکتوبلاست) در حال غلاف شدن تبدیل به میان‌پوست می‌گردد.

کلیات

در لغتنامه دهخدا آمده است: برای آنکه پیدایش مزدورم را بدانیم نمو یک سلول تخم کم ذخیره یا آلِسیت مانند تخم توتیا را مورد مطالعه قرار می‌دهیم :درمرحلهٔ اول تخم بروش غیرمستقیم در سه سطح عمود بر یکدیگر تقسیم شده و هشت سلول مساوی بوجود می‌آورد که هر یک از این سلولها را بلاستومر نامند. این بلاستومرها باز هم تقسیمات را ادامه می‌دهند که تعداد زیادی سلولهای کوچک گرد هم بوجود می‌آید که حجم کلی این سلولها باندازهٔ حجم اولیهٔ سلول تخم است اجتماع این سلولها منظرهٔ میوهٔ توت را دارد این مرحله را مرولا گویند. درمرحلهٔ دوم به تدریج سلولهای وسطی مرولا بطرف کنارهٔ جنین متوجه می‌شوند و در میان آنها حفره ای بوجود می‌آید و جنین شکل یک کرهٔ توخالی را بخود می‌گیرد که در وسط آن مایعی آلبومین دار جمع می‌شود این مرحله را بلاستولا گویند و حفرهٔ داخلی آن حفرهٔ تقسیم یا بلاستوسل نامیده می‌شود و در این حالت سلولها مژک دار می‌شوند و جنین توتیا از غلاف خود خارج شده و می‌تواند در آب شناورگردد. در مرحلهٔ سوم در یکی از نقاط بلاستولا که قطب نامیه نامیده می‌شود فرورفتگی پیدا می‌شود و این فرورفتگی بدرون حفرهٔ تقسیم پیش می‌رود با این عمل فضای جدیدی درون جنین بوجود می‌آید که لولهٔ گوارش جنین را می‌سازد و در این موقع جنین شبیه کیسه و جداره ای است که جدارهٔ خارجی را اکتودرم و جدارهٔ داخلی را آندودرم گویند و در این حالت جنین را جنین دو پوششی یا گاسترولا نامند. اهمیت مرحلهٔ گاسترولائی در اینجاست که تمام جانوران پرسلولی این مرحله را طی می‌کنند فقط شاخه هائی از جانوران پرسلولی پست (مانند کیسه تنان و اسفنج‌ها) تا خاتمهٔ عمر در این مرحله باقی می‌مانند و در سلولهای آنها تکامل و تنوعی حاصل نمی‌شود. در مرحلهٔ چهارم بین اکتودرم و آندودرم بر اثر تقسیم سلولهای آندودرمی برگهٔ سومی در جنین به نام مزودرم بوجود می‌آید این برگه به صورت پردهٔ دوجداره‌ای است که یک جدار آن به اکتودرم می‌چسبد و سوماتوپلور را بوجود می‌آورد و جدار دیگر آن به آندودرم چسبیده اسپلانکنوپلور را بوجود می‌آورد و در وسط این دو جدار حفره ای تشکیل می‌شود که آن را حفرهٔ عمومی یا سلوم گویند.

پیوند به بیرون

• میان‌پوست در رویان‌شناسی: فرهنگ بریتانیکا (انگلیسی)
• لایه‌های رویانی: دانشگاه شیکاگو (انگلیسی)

جستارهای وابسته

• رویان‌شناسی (امبریولوژی)
• برون‌پوست (اکتودرم)
• درون‌پوست (اندودرم)