مصطفی رشید پاشا

مصطفی رشید پاشا (به ترکی:Mustafa Reşid Paşa؛ زاده ۱۳ مارس ۱۸۰۰، قسطنطنیه، امپراتوری عثمانی - درگذشته ۱۷ دسامبر ۱۸۵۸)، سیاستمدار عثمانی در قرن نوزدهم بود که شش بار به سمت رئیس‌الوزرایی امپراتوری عثمانی انتخاب شد. وی یکی از بنیانگذاران و تدوین کنندگان اصلی تنظیمات عثمانی بود.

Koca

مصطفی رشید پاشا

Principal architect of تنظیمات
Edict of Gülhane
(The Ottoman Imperial Edict of Reorganization, proclaimed on ۳ نوامبر ۱۸۳۹)
Grand Vizier of the Ottoman Empire
دوره مسئولیت
۲۲ اکتبر ۱۸۵۷ – ۷ ژانویه ۱۸۵۸
پادشاهعبدالمجید یکم
پس ازMustafa Naili Pasha
پیش ازMehmed Emin Ali Pasha
دوره مسئولیت
۱ نوامبر ۱۸۵۶ – ۶ اوت ۱۸۵۷
پادشاهعبدالمجید یکم
پس ازMehmed Emin Ali Pasha
پیش ازMustafa Naili Pasha
دوره مسئولیت
۲۴ نوامبر ۱۸۵۴ – ۲ مه ۱۸۵۵
پادشاهعبدالمجید یکم
پس ازKıbrıslı Mehmed Emin Pasha
پیش ازMehmed Emin Ali Pasha
دوره مسئولیت
۵ مارس ۱۸۵۲ – ۵ اوت ۱۸۵۲
پادشاهعبدالمجید یکم
پس ازMehmed Emin Rauf Pasha
پیش ازMehmed Emin Ali Pasha
دوره مسئولیت
۱۲ اوت ۱۸۴۸ – ۲۶ ژانویه ۱۸۵۲
پادشاهعبدالمجید یکم
پس ازIbrahim Sarim Pasha
پیش ازMehmed Emin Rauf Pasha
دوره مسئولیت
۲۸ سپتامبر ۱۸۴۶ – ۲۸ آوریل ۱۸۴۸
پادشاهعبدالمجید یکم
پس ازMehmed Emin Rauf Pasha
پیش ازIbrahim Sarim Pasha
اطلاعات شخصی
زاده۱۳ مارس ۱۸۰۰
استانبول، امپراتوری عثمانی
درگذشته۷ ژانویهٔ ۱۸۵۸ (۵۷ سال)
استانبول، امپراتوری عثمانی
ملیتOttoman

رشید پاشا از سنین جوانی و با ارتباطات خانوادگی به خدمات دولتی گمارده شد. وی در سالهای ۱۸۳۴ و ۱۸۳۶ به ترتیب سفارت عثمانی در فرانسه و انگلستان را عهده‌دار گردید و در سال ۱۸۳۷ تحت حکومت محمود دوم به عنوان وزیر خارجه انتخاب شد؛ وی در سالهای ۱۸۳۸ و ۱۸۴۱ دگربار به ترتیب سفیر دولت عثمانی در لندن و پاریس گردید. در طول این دوران اقامت در اروپا، به یادگیری زبان فرانسوی همت گماشت و با سیاستمداران اروپایی ارتباط و دوستی برقرارکرد.

عبدالمجید یکم (فرزند محمود دوم)، راه اصلاحات پدر را ادامه داد و رشید پاشا نیز مأمور تهیه طرح‌های اصلاحی جدید گردید و بدینوسیله «خط شریف» که شامل برنامه‌های اصلاحی بود و طراح اصلی آن نیز شخص رشید پاشا بود در ۳ نوامبر ۱۸۳۹ اعلام گردید. در این طرح بر ضرورت رعایت حقوق برابر همه ساکنین امپراتوری و به خصوص اقلیت مسیحی و یهودی تأکید شده‌بود. هرچند تمام این طرح‌ها مطابق برنامه اعلام شده اجرا نشد اما حرکت جدیدی بود و رشید پاشا را به عنوان شخصی مدرن و طرفدار اصلاحات معرفی کرد. اصلاحات رشید پاشا شامل ۱- الغای تجارت برده‌داری ۲- تدوین قوانین جدید تجاری و جنایی و ۳- یک رشته اصلاحات اداری به منظور برقرار کردن نظام شایسته‌سالارانه و کاهش بی‌نظمی‌های اداری بود. وی از هواداران دولت‌های بریتانیا و فرانسه بود و در هنگام آغاز جنگ کریمه در ۱۸۵۳ وزیرالوزرای دولت عثمانی به شمار می‌رفت.

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش