معشوق

معشوق در ادب فارسی کنایه از فردی است که مورد عشق قرار گرفته، در مقابل وی عاشق قرار دارد. برخلاف معشوقه که نشاندهنده ی زن است معشوق هم می تواند مرد باشد و هم می تواند زن باشد.

معشوق در ادب فارسی

عموماً استنباط ما از معشوق، زن است. مگر در مواردی که اصطلاحا مرید و مراد نیز گفته میشود.مثل مولانا و شمس.

در کلام عرفا و صوفیه

معشوق حق تعالی را گویند٬‌ از آن جهت که مستحق دوستی اوست از جمیع وجوه.

حافظ:

معشوق چو نقاب ز رخ بر نمی کشد

هر کس حکایتی به تصور چرا کند

عراقی:

در دل که عشق نبود معشوق کی توان یافت		جایی که جان نباشد جانان چه کار دارد
هر کسی را نام معشوقی که هست		می برد٬ معشوق ما را نام نیست

عطار:

حلقهٔ معشوق گیر و وقف کن		بر در او جان غم فرسود خویش
چون رخ معشوق را نه شبه و نه مثل است		سلطنت عشق را نه سر نه کران است

منابع

شاهدبازی در ادبیات فارسی، تألیف سیروس شمیسا، ۲۸۰ صفحه، انتشارات فردوس، تهران ۱۳۸۱

در بیشه اندیشه، محمود درگاهی

۱ بایگانی‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine