ممقان
مَمَقان شهری در بخش ممقان شهرستان آذرشهر استان آذربایجان شرقی است. براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن بالغ بر ۱۷ هزار نفر بوده‌است.[۴] که از این جهت بیست و یکمین شهر پرجمعیت استان محسوب می‌گردد. تاریخ بنیاد ممقان دقیقاً معلوم نیست؛ ولی قدمت زاویهٔ «باباجابر» که قدیمی‌ترین اثر تاریخی این شهر محسوب می‌گردد به سدهٔ هفتم هجری می‌رسد. از آثار تاریخی ممقان میتوان به «آرامگاه پیرحیران»، «مسجد حاجی‌یعقوب» و «بیجووور» اشاره کرد. «مزیدلو»، «امشج»، «یوخاری محله» و «آشاقا کوچه» از مهم‌ترین محله‌های این شهر به‌شمار می‌روند.[۵]
| ممقان ماماغان | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | آذرشهر |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | مامَقان؛ ماماغان |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۶[۱] |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۵۶۰۰نفر(۱۴۰۰) |
| رشد جمعیت | +۷٪ (۵سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۳۴۶ متر[۲] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | یوسف نجمی |
| ره‌آورد | نخودچی و سویا و سوزن دوزی و ممقان دوزی و جارو |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۴۱[۳] |
| وبگاه | |
| کد آماری | ۱۲۰۳ |
  ممقان | |
قدمت
ویرایشقدمت ممقان(با نام های مامقان، ماماقان، ماماغان، ماماگان) بر طبق برآورد ها بین حداقل ٨٠٠ تا ٩٠٠ سال، و حداکثر١٠٠٠ تا ١٢٠٠ سال است که تقریبا برابر است با به قدرت رسیدن ایلخانان که هلاکوخان مغول پایه گزارش بوده است. در دوران صفویه لشگریان صفویه بارها در ممقان توقف کرداند و سپس به جنگ با امپراتوری عثمانی رفتند و از این نظر ممقان را میتوان خط مقدم جنگ های اولیه ایران و عثمانی دانست از طرفی قان در زبان مغول به معنی خان یا پادشاه بوده و برادر هلاکوخان به نام منگوقاآن احتمالا بر این مناطق حکمرانی می‌کرده البته بر طبق نام این شهر _ شهرستان در واقع مامان خان بود که در طول تاریخ نامش عوض شده است. نقل‌قول‌های مختلفی دربارهٔ وجه تسمیهٔ ممقان ذکر شده‌است؛ از جمله این‌که نام واقعی این شهر «مامقان» و به‌معنای «شهر مادر غازان‌خان» بوده و بعدها به ممقان تغییر یافته‌است. عده‌ای نیز بر این عقیده‌اند که نام واقعی ممقان «مامغان» و به معنای «شهر مغان» بوده‌است.[نیازمند منبع]
تمامی منابع در مناطق باستانی شهرستان ثابت شده است ولی متاسفانه توجهی به ان ها نمیشود اگر توجهات به قدمت و اثار باستانی که از بین رفتند میشد شهرستان ممقان قطعا یک منطقه توریستی و گردشگری تبدیل میشد
مردم
ویرایشهماکنون بیشترِ مردم ممقان به پخت و فراوری نخود مشغول هستند و جو، خربزه، زردآلو، گندم، نخودچی و هندوانه، گردو بادام و سایر محصولات کشاورزی از عمده‌ترین محصولات کشاورزی این شهر محسوب می‌شوند.همچنین «سوزن‌دوزی»، «جارو بافی»، «ممقان دوزی» و «قالی‌بافی» نیز از مهم‌ترین صنایع دستی این شهر به‌شمار می‌روند.[۵]
اکثر مردم این شهر به شغل نخودپزی که قدمتی ۵۰ ساله دارد مشغولند این صنعت در کل دنیا مختص شهر ممقان می‌باشد. با توجه به آمار بدست آمده در سال‌های پیش ۱٬۳۰۰ کارگاه نخودپزی در ممقان مشغول فعالیتند.[نیازمند منبع]
زبان بومی مردم این شهر ترکی آذربایجانی می‌باشد. دین مردم شهر ممقان از مسلمانان شیعه ۱۲ امامی است.
جمعیت
ویرایشبر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۴۰۰ جمعیت این مکان ۲۵,۶۰۰ نفر (۵۸۱۸ خانوار) بوده‌است.[۶]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۴۵ | ۷٬۲۹۰ | — |
| ۱۳۵۵ | ۸٬۵۹۰ | ۱۷٫۸٪+ |
| ۱۳۶۵ | ۱۰٬۳۸۳ | ۲۰٫۹٪+ |
| ۱۳۷۰ | ۱۰٬۶۶۰ | ۲٫۷٪+ |
| ۱۳۸۵ | ۱۰٬۸۷۲ | ۲٪+ |
| ۱۳۹۰ | ۱۳٬۵۶۰ | ۲۴٫۷٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۱۷٬۶۷۰ | ۳۰٫۳٪+ |
| ۱۴۰۰ | ۲۵٬۶۰۰ | ۴۴٫۹٪+ |
اماکن مهم
ویرایشاز اماکن دیدنی ممقان میتوان به این‌جاها اشاره کرد:
- پارک بزرگ ایرینجی
- مقبره پیرحیران-مقبره شهدای گمنام
- مقبره پیرجابر
- حمام تاریخی
- روستای متروکه تورامین
دانشگاه‌ها
ویرایش- دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد ممقان
- دانشکده سما ممقان
- دانشگاه پیام نور واحد ممقان
- دانشگاه علمی کاربردی شیرین عسل[۵]
صنایع
ویرایشاین شهر به عنوان نگین صنعت آذربایجان شناخته می‌شود و نزدیکی به صنایع بزرگی همچون ایران خودرو تبریز، ایران خودرو آذربایجان، شرکت بزرگ شیرین عسل، شرکت مهراصل، مادخودرو، گسترش فولاد (فولاد گستر کوثر تبریز)، معدن دیاتومیت و نزدیکی شهرک صنعتی شهید سلیمی در حریم این شهر قرار دارد و همچنین ممقان سالانه چهل درصد نخود خام ایران را تبدیل به نخودچی کرده و با صادرات آن به کشورهای اروپایی، آمریکایی، خاورمیانه و حوزه خلیج فارس سالانه ۵۰۰ میلیون دلار ارز وارد ایران میکند.
منابع
ویرایش- ↑ «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری-جستجو شهر». پورتال وزارت کشور. ۲۰۱۰-۱۲-۲۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۷-۱۳.
- ↑ «پایگاه جستجوی نامهای جغرافیایی». سازمان نقشه‌برداری کشور. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۷-۱۳.[پیوند مرده]
- ↑ «اجرای طرح هم کد سازی تلفن ثابت». وبگاه شرکت مخابرات ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «درگاه ملی آمار > سرشماری عمومی نفوس و مسکن > نتایج سرشماری > جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395». www.amar.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۶.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامtebyan-znوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۴۰۰». درگاه ملی آمار.
- اطلس جغرافیایی شهرهای ایران.
- لغت‌نامهٔ دهخدا.
- فرهنگ معین، فهرست اعلام.
