منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل

منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل (به کردی: بۆزین و مەرەخێڵ) منطقه‌ای حفاظت‌شده و نمونه گردشگری در شهرستان پاوه و جوانرود از توابع استان کرمانشاه است که با هدف حمایت از گونهٔ باارزش و در حال انقراض شوکای ایرانی یا گوزن مینیاتوری و ارزش‌های رویشگاهی در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ به عنوان منطقه حفاظت‌شده به ثبت رسیده‌است.

بوزین و مرخیل
بۆزین و مه‌ره‌خێڵ
رود لیله و در ادامه آن سیروان، در نزدیکی روستای کلور
مکان	کرمانشاه، ایران
مختصات	N35.014 E46.117
مساحت	۲۳٫۷۲۴ هکتار

پوشش گیاهی

از پوشش گیاهی منطقه حفاظت‌شده بوزین مرخیل می‌توان به بلوط ایرانی، بنه، زیتون، مورد، ارغوان، گلابی وحشی، کیکم، زالزالک، زبان گنجشک، آلوچه، ختمی، سیاه‌تلو، لاله واژگون، و انواع گندمیان اشاره کرد.

پوشش جانوری

از پوشش جانوری بز و پازن، شوکا، قوچ و میش، گراز، پلنگ، سیاه‌گوش، سنجاب ایرانی، گربه وحشی، شغال، گرگ، تشی، روباه، تیهو، کبک، کمرکلی بزرگ، گنجشک‌سانان، عقاب، مارپلنگی، یله‌مار، گرزه‌مار اشاره کرد. تنوع زیستی گیاهی و جانوری بالا، جنگلهای با ارزش بلوط، کوهستان‌های زیبا، رودهای پرآب چون سیروان، لیله و زمکان، گلال، لون، مرخیل، جلوه‌های طبیعی، زمینه فعالیت‌های پژوهشی وگردشگری را در منطقه فراهم ساخته است.

در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ تصویر یک قلاده پلنگ ایرانی در زیستگاهی نزدیک شهر باینگان توسط سازمان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه ثبت شد. در آذر ۱۴۰۱ برای دومین بار تصویر یک قلاده پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل در هورامان ثبت شد.

در تیر ۱۴۰۲ برای اولین بار ۵ فرد از گونۀ سمندر آتشین در منطقۀ حفاظت‌شدۀ بوزین و مره‌خیل مشاهده شد. سمندر آتشین از گونه‌های تحت خطر در استان کرمانشاه به شمار می‌رود که تحت حفاظت نیز قرار ندارد. علاوه بر این سمندر خال زرد کردستانی نیز در بوزین و مره‌خیل مشاهده شده‌است.

آتش‌سوزی

منطقۀ بوزین و مره‌خیل در ۲۳ مرداد ۱۳۸۶ دچار آتش‌سوزی وسیعی شد. در این حادثه ۳ نفر از جوانان شهر بانه‌وره به‌نام‌های «نعمت فتحی»، «عباس فتحی» و «بهاءالدین فرجی» جان خود را از دست دادند و دو نفر دیگر به نام‌های «صلاح‌الدین میرانی» و «مظفر عبدی» به سوختگی عمیق دچار شدند که جایزۀ ملی محیط زیست در ۱۳۹۴ به آن دو اهدا شد.

جستارهای وابسته

• غار سنگی حسین کوهکن