بازدارنده مونوآمین اکسیداز

مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز با نام اختصاری MAOI دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها به‌دلیل عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی خطرناکشان کمتر تجویز می‌شوند اما در درمان افسردگی بسیار مؤثرند.

نمودار روبانی مونو آمین اکسیداز A انسان همانگونه که به غشای خارجی میتوکندری متصل می شود

نمودار روبانی مونو آمین اکسیداز B انسان

MAOIها معمولاً به عنوان داروهای خط دوم برای افرادی که با سایر داروهای ضد افسردگی (از جمله ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای‌ و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین) بهبود نیافته‌اند، به‌ویژه مبتلایان به افسردگی‌های غیرعادی (آتیپیک) و شدید تجویز می‌شوند. این داروها در درمان اختلال هراس، فوبیای اجتماعی، بیماری پارکینسون، جلوگیری از حملات میگرن و ترک سیگار نیز مؤثرند.

انواع جدیدتر این داروها از جمله سلژیلین و موکلوبومید عوارض و خطر کمتری دارند اما به‌اندازه داروهای قدیمی مؤثر نیستند.

مکانیسم

این داروها با مهار کردن مونوآمین اکسیداز آنزیمی که انتقال‌دهنده‌های عصبی را تخریب می‌کند، سطح سروتونین، اپی‌نفرین، دوپامین و مونوآمین‌های دیگر را در مغز بالا می‌برند. از آن‌جایی که کاهش سطح این مواد یکی از عوامل افسردگی شمرده می‌شود، افزایش عملکرد آن‌ها به کنترل افسردگی و برخی مشکلات روانی دیگر می‌انجامد.

انواع

MAOIها را بر اساس برگشت پذیر بودن مهار آنزیم یا غیرقابل برگشت بودن مهار میتوان تقسیم کرد یا بر اساس اختصاصی یا غیراختصاصی بودن و مهار MAO-A یا مهار MAO-B تقسیم کرد. مهارکننده غیرقابل برگشت غیراختصاصی مانند فنلزین و ایزوکاربوکسازید، مهارکننده قابل برگشت اختصاصی MAO-A مانند موکلوبومید، قابل برگشت اختصاصی MAO-B مانند سلژیلین

خطرات

مصرف مواد غذایی که حاوی تیرامین (نوعی اسیدآمینه) هستند به همراه این داروها موجب بالارفتن فشار خون می‌شود زیرا تیرامین باعث آزاد شدن ذخایر مونوآمینی مانند دوپامین، نوراپی نفرین و اپی نفرین می‌شود. تعدادی از مهم‌ترین غذاهایی که درصد بالایی تیرامین دارند: پنیر، برخی مشروبات الکلی مانند آبجو، پوست موز، خمیر لوبیا و سویا، ماهی، جگر، سوسیس، گوشت نمک‌سود، جینسینگ، میگو و مکمل‌های پروتئینی هستند.

تداخل دارویی

سمپاتومیمتیک‌ها، سه‌حلقه‌ای‌ها، گوانتیدین، رزرپین، آنتی‌کولینرژیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها، باربیتورات‌ها، الکل، تریاک و شبه تریاک‌ها، اکستازی، دکسترومتورفان، لِودوپا مهم‌ترین داروهایی هستند که مصرف همزمان آن‌ها با MAOIها خطرناک است.

مصرف همزمان اِس‌اِس‌آرآی ها با مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) خطرناک است و ممکن است منجر به بروز سندرم سروتونین حاد شود. توصیه می‌شود که حداقل ۲ هفته بین مصرف آخرین دوز MAOI و شروع داروهای SSRI فاصله باشد.

جستارهای وابسته

• قانون لیبی زیون