مهربان (سراب)

مهربان
مهربان; مِهروان
کشور	ایران
استان	آذربایجان شرقی
شهرستان	سراب
بخش	مهربان
نام(های) پیشین	هومون
مردم
جمعیت	حدود ۵۹٬۵۰۰ نفر
رشد جمعیت	۵٪
جغرافیای طبیعی
مساحت	۱٬۶۷۵
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۲۰
روزهای یخبندان سالانه	۷۵
اطلاعات شهری
ره‌آورد	قالی، فطیر، عسل
وبگاه	http://www.mehrabancity.ir
	مهربان روی نقشه ایران; ۳۸°۰۲′شمالی ۴۷°۰۴′شرقی / ۳۸٫۰۴°شمالی ۴۷٫۰۷°شرقیمختصات: ۳۸°۰۲′شمالی ۴۷°۰۴′شرقی / ۳۸٫۰۴°شمالی ۴۷٫۰۷°شرقی

خیابان امام

مِهرَبان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش مهربان شهرستان سراب واقع شده‌است. این شهر یکی از مناطق تاریخی و قدیمی حومۀ تبریز، مرکز منطقۀ پهناور و وسیع مهربان می‌باشد. بر پایهٔ آخرین سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ این شهر بالغ بر ۵۹۴۶۶ نفر جمعیت دارد. ^[۱] سابقۀ تأسیس شهرداری در مهربان اواخر دهۀ سی و استقرار رسمی آن در اوایل دهۀ چهل خورشیدی (۱۳۴۱) است. [۱] مهربان در ۵۸ کیلومتری غرب مركز شهرستان سراب، ۷۳ کیلومتری شرق مركز استان تبریز و ۵۸۰ کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده‌است. شهر مهربان در جلگۀ وسیع و حاصلخیزی به همین نام از شمال به رشته‌کوه‌های منشعب از کوه سبلان و از جنوب به رودخانۀ تلخه رود و پارک جنگلی مهربان مشرف می‌باشد. مهربانی‌ها در تهران بیشتر ساکن محلات شهرری‌، نازی‌آباد و خزانه‌اند و یکی از اجتماعات بزرگ آذربایجانی‌های جنوب تهران و یکی از بزرگترین دسته‌های شاه‌حسین‌گویان تهران را دارا هستند.

تاریخچه شهر مهربانویرایش

مهربان از شهرک‌های تاریخی و قدیمی حومۀ تبریز بوده‌است. نام مهربان در وقفنامة ربع رشيدي كه از طرف خواجه رشيدالدين فضل‌الله همدانی در سدۀ هشتم هجری تنظيم شده، به صورت «امهربان» قيد گرديده و اين امر نشان مي‌دهد كه در روزگاران پیش از سده‌های هفتم و هشتم هجری نيز مهربان از عمران و آبادانی برخوردار بوده است. ^[۲]واژۀ «ابان» كه در آخر كلمۀ «مهرابان» وجود دارد، تغيير يافته به « مهروان» می‌باشد{در گویش محلی} و از طرفی امروزه در پسوند نام خانوادگی اكثر اهالی اين شهر، عبارت «مهربانی» موجود است كه مشخص مي‌سازد كه اين شهر پیشتر مشهور به شهر يا قصبۀ «مهر» يا «مهران» بوده‌است. بنا به نوشتۀ يكی از مورخان یونانی، «... مهراوان» يكي از شهرهای آتروپاتگان بوده و اكنون ناپيداست و آن را مهران ساسانی از خويشان خسرو پرويز بنياد نهاده بود. هويداست كه برای اين نام معنی جز «شهر مهربان» نتوان پنداشت. آيا مهراوان يا مهرابان يا مهربان کنونی نيز مي‌تواند يادگار همان مهران ساسانی باشد؟ مهربان یکی از مناطق اصلی نبرد سپاهیان بابک خرمدین بر علیه مهاجمان بوده‌است و هنوز آثار قلعه‌های تاریخی آن زمان در منطقه موجود می‌باشد. در یکی از مشهورترین اسناد شهر مهربان که در موزۀ شمالغرب نگهداری می‌گردد. فروش زمین‌های منطقه توسط شاه صفوی در آن ذکر گردیده است.شاه طهماسب صفوی به همراه سيصد سرباز جان بركف تبريزی كه وی را از محاصرۀ اصفهان خارج نموده بودند و در هر حال همراه و ياور او بودند تلاش داشت تا بتواند مجدداً در يكی از مناطق با جمع‌آوری سپاه به مقابله با محمود افغان و نادرقلی افشار پرداخته و بتواند سلسلۀ صفويه را از انحطاط خارج نمايد. بنابراين می‌توان نتيجه گرفت، مسائل مالی انگيزۀ فروش منطقۀ مهربان بوده‌است. متن این سند در موزۀ تبریز موجود می‌باشد.^[۳]در داخل شهر مهربان ابنيه و آثار تاريخی از جمله مسجد سنگی (داش مسجد)، دوه داشی (سنگ شتر)، يِدّی قيزلار (هفت‌دختران) و چندين و چند ابنيه ديگر موجود است.^[۴]

مردم و جمعیتویرایش

بر پایهٔ سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی، از مجموع ۸٬۰۰۰ نفر جمعیت این شهر، ۴٬۲۲۷ نفر مرد و ۳٬۷۷۱ نفر زن بوده‌اند. شمار خانوارهای این شهر نیز ۱۳۴۱خانوار بوده‌است. بر پایهٔ آمار سرشماری سال ۱۳۸۵ از مجموع کل جمعیت۸۰۰۰ نفر شهر مهربان، ۶٬۷۷۷ نفر باسواد و ۱٬۳۷۱ نفر بی‌سواد هستند. به‌عبارت دیگر بیش از۸۸درصد از مردم این شهر باسوادند. ^[۱]

جمعیت بخش مهربان بر اساس آخرین سرشماری ۱۳۹۵ بالغ بر ۵۹۴۶۶ نفر می باشد.

فرش نفیس مهربانویرایش

سمفونی رنگ‌ها در فرش مهربان

فرش مهربان یکی از زیرشاخه‌های اصلی فرش تبریز می‌باشد. در مهربان و شهرهای هم‌جوار بهترین نوع فرش تولید و عرضه می‌شود. فرش این مناطق درشت‌بافت و نخ آن از پشم گوسفند است. از همسایه‌های این شهر که در آن‌ها فرش تولید می‌شود می‌توان به هریس، شربیان، بخشایش، کلوانق، گوراوان و زرنق اشاره کرد که در میان این تولیدکنندگان فرش هریس و مهربان و بخشایش از معروفیت ویژه‌ای برخوردار است و نقشهٔ مهربان و بخشایش پس از هریس از مرغوب‌ترین فرش‌ها از لحاظ رنگ و نقشه هستند. کیفیت بافت هر سه شهر تقریباً یکسان است و فرش‌های تولیدشده در این مناطق دوامی بسیار زیاد دارد. مهربان یکی از مهم‌ترین شهرهای آذربایجان از لحاظ تولید فرش و قالی است و نقشه‌های موجود در مهربان معروف به آبی‌گل، حاج محرم، افشان، بیگ‌لر و صیاد هستند. رنگ نخ‌های مورد استفاده در قدیم گیاهی و طبیعی بود ولی با آمدن رنگ‌های شیمیایی این رنگ‌ها فوراً جای رنگ‌های طبیعی را گرفتند. بیشتر بافندگان قالی در این شهر را بانوان تشکیل می‌دهند اما مردانی هم هستند که هنوز به قالی بافی مشغولند. رنگ‌های اصلی فرش مهربان عبارت‌اند از قرمز، سیاه، سفید، سرمه‌ای و آبی. گلیم بافی نیز در طرح راه راه و با رنگ‌های متنوع در این شهر تولید می‌شود. مادران مسن مهربانی با ادغام دو هنر فرش و گلیم، پشتی‌های خوش طرح و رنگی خلق می‌کنند^[۵].

شیرینی‌جات مهربانویرایش

نان سنتی شهر مهربان که در اصطلاح «فطیر» نامیده می‌شود، یکی از سوغاتی‌های پرطرفدار و شیرین این شهر می‌باشد. مردم مهربان معمولاً نان فطیر را در صبحانه و عصرانه میل می‌کنند. فطیر مهربان معروفیت خاصی در سرتاسر ایران دارد.

مراکز علمی و تحصیلیویرایش

دانشگاه آزاد اسلامی مهربان در سال ۱۳۷۷ ه‍.خ به همت آقایان مجید نصیرپور سردهایی نمایندۀ مردم سراب در مجلس هشتم شورای اسلامی و سعید سامی فعالیت خود را آغاز کرد. دانشگاه پیام نور مهربان نیز در مقطع کارشناسی به پذیرش دانشجو می‌پردازد.

مشاهیر مهربانویرایش

آیت‌الله سیستانی عالم گرانقدر که مادر شریفه‌شان اهل مهربان می‌باشند.^[۶]محمد نوازی بازیکن پیشین استقلال تهران، امیر علی اکبری قهرمان نامدار ابولقاسم فرزانی نیز اولین شهردار مهربان بود و پدرش نیز بنیان گذار اولین مدرسه در مهربان بود