موسیقی مقامی آذربایجانی
موسیقی مقامی یا موسیقی مقام (ترکی آذربایجانی: Muğam; مقام) نوعی از موسیقی عامیانه و فولکلور در موسیقی آذربایجانی است.[۱] موسیقی مقامی آذربایجانی به موازات موسیقی موسیقی دستگاهی ایرانی، موسیقی مقامی عربی و ترکی است.[۲] امّا بیشتر از همه از حیث مایه‌ها، گوشه‌ها و شعبات با موسیقی مقامی عراقی و به عقیدهٔ ژان دورینگ نزدیک‌ترین سنت به موسیقی دستگاهی ایرانی است؛ مثلاً دستگاه شور در هر دو سنت مقامی مهم است و در هر دو به شکل مشابه گسترش می‌یابد.[۳]
| موسیقی مقامی | |
|---|---|
 نوازندگان موسیقی مقامی اهل آذربایجان در اوایل قرن بیستم | |
| ریشه‌های سبکی | سنت‌های موسیقی خاورمیانه |
| ریشه‌های فرهنگی | حدود قرن ۹ و ۱۰ میلادی |
| سازهای معمول | تار آذربایجانی، کمانچه، دف; قبل تر بالابان (موسیقی آذربایجانی) و نقاره |
| ژانرهای درهم‌آمیخته | |
| مقام جز، سمفونیک راک مقام | |
یونسکو در سال ۲۰۰۸[* ۱]موسیقی مقامی آذربایجانی را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد.[۴][۵]
همچنین فضاپیمای کاوشگر ویجر ۱ نیز قطعه‌ای از موسیقی مقام به زبان ترکی آذربایجانی را برای پخش در فضا انتخاب کرده‌است.[۶][۷][۸]
مقام‌ها ویرایش
.jpg)
در سال‌های اخیر، موسیقی مقامی آذربایجانی، خود را در سنت‌های شفاهی-سازی نشان داده‌است. این سنت در قالب هفت مقام اصلی دسته‌بندی شده‌است. این هفت مقام عبارتند از :راست، سه‌گاه، شور (این سه بسیار رایج‌ترند)، شوشتر، بیات شیراز، چهارگاه، همایون و سه مقام جنبی سارنج، شهناز و نوع دیگری از چهارگاه.[۹][۱۰] هر مقام با گامی سازمان‌یافته و با معنا و احساسات زنده همراه است، که در قالب مایه اجرا می‌شوند.[۱۱][۱۲]
مقام‌های ضربی ۹ عدد هستند. حیرتی، ارسباری، سماعِ شمس، منصوریه، مانی، اوشاری، حیدری، شکستهٔ قره‌باغ، شکستهٔ قسمه.[۱۳][۱۴]
جستارهای وابسته ویرایش
یادداشت‌ها ویرایش
- ↑ در سال ۲۰۰۳ اعلام و در سال ۲۰۰۸ ثبت شد
منابع ویرایش
- ↑ Intangible Cultural Heritage - The Azerbaijani Mugham
- ↑ Music encyclopedias, e.g. The New Grove Dictionary of Music and Musicians's entry on Azerbaijan.
- ↑ دورینگ، ژان (۱۳۸۵). ردیف میرزا عبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: مؤسسهٔ فرهنگی - هنری ماهور. ص. ۵۰. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶.
- ↑ «Azerbaijani Mugham». یونسکو. دریافت‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
- ↑ UNESCO Culture Sector - Intangible Heritage - 2003 Convention :
- ↑ Azerbaijani Music Selected for Voyager Spacecraft
- ↑ Azerbaijani mugham sent out to outer space 32 years ago
- ↑ "Voyager - Spacecraft - Golden Record - Sounds of Earth". NASA. Retrieved 2009-05-25.
- ↑ Мугам является уникальным памятником بایگانی‌شده در ۲۰۱۰-۰۴-۲۱ توسط Wayback Machine(روسی)
- ↑ Азербайджанская музыка(روسی)
- ↑ Intangible Heritage بایگانی‌شده در ۲۰۰۸-۰۶-۲۰ توسط Wayback Machine
- ↑ Traditional Azerbaijani Music with a Beat
- ↑ "Muğamlar". www.azerbaijans.com (به ترکی آذربایجانی). Retrieved 15 June 2014.
- ↑ "AŞIQ SƏNƏTİ VƏ ZƏRBİ MUĞAMLAR". www.azyb.net (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 15 June 2014.