میدان گازی آرش
میدان گازی آرش یا الدُرّه[۱][۲] از میدان‌های گازی است که در شمال خلیج فارس قرار دارد. عربستان سعودی و کویت مدعی واقع شدن آن در منطقه بیطرف خود هستند در حالی که ایران نسبت به بخش شمالی این میدان ادعا دارد.[۳][۴][۵]
| میدان گازی آرش حقل الدرة للغاز (عربی) | |
|---|---|
 نقشه میدان‌های نفتی و گازی استان بوشهر | |
| کشور | ایران، عربستان سعودی و کویت |
| منطقه | خلیج فارس |
| خشکی/دریایی | دریایی |
| گردانندگان | شرکت نفت فلات قاره ایران شرکت عملیات مشترک الخفجی (سعودی آرامکو و شرکت نفت خلیج کویت) |
| پیشینه میدان | |
| اکتشاف | ۱۹۶۷ |
| آغاز تولید | ۲۰۱۳ |
| تولید | |
| تولید کنونی گاز | ۴۳×۱۰۶ متر مکعب ۱٫۵×۱۰۹ فوت مکعب ۱۵٫۷ میلیارد متر مکعب در سال (۵۵۰ میلیارد فوت مکعب در سال) |
| ذخیره درجای گاز | ۵۷۱×۱۰۹ متر مکعب ۲۰×۱۰۱۲ فوت مکعب |
ذخیره
ویرایشذخیره در جای گاز طبیعی میدان آرش ۲۰ تریلیون فوت مکعب و ذخیره نفت خام درجای این میدان نیز نزدیک به ۳۱۰ تریلیون بشکه برآورد می‌شود.[۴][۵]
اکتشاف
ویرایشمشکلات حقوقی
ویرایشمرزهای دریایی ایران و کویت مشخص نیست. سال‌ها گفتگوی دو کشور برای ترسیم این مرزها بی‌نتیجه مانده است.[۷] برخی نمایندگان مجلس ایران از سهم ۴۰ درصدی ایران در این میدان حرف می‌زنند، در حالی که برخی رسانه‌ها آن را تا ۷۰٪ تخمین می‌زنند. از سوی دیگر، عربستان سعودی و کویت مرزهای مشترکشان را بر اساس پیمان العقیر ترسیم کرده‌اند و بر این موضعند که از حقوق انحصاری بر سر مالکیت میدان دره برخوردارند. برخلاف ایران و عربستان که از منابع غنی گازی برخوردارند، دره تنها میدان گازی غیرنفتی کویت است و برای این کشور اهمیت حیاتی دارد.[۸][۹][۱۰]
ایران از فرمول سهمیه‌های ویژه را برای این میدان و جذب سرمایه‌گذاری‌های مشترک را برای جلوگیزی از ورود به یک فرایند مذاکرات در خصوص تعیین مرزهای دریایی پیشنهاد کرده که در طرف سعودی گوش شنوایی پیدا نکرده است.[۹]
اختلاف از زمانی آغاز شد که ایران امتیاز دریایی را به شرکت نفت انگلیس و ایران اعطا کرد؛ در حالی که کویت این امتیاز را به شرکت رویال داچ شل اعطا کرد. این دو امتیاز در بخش شمالی میدان همپوشانی دارند که ذخایر گاز طبیعی آن ۲۲۰ میلیارد متر مکعب برآورد شده است.[۱]
نزدیک به ۴۰٪ محدوده میدان گازی آرش در آب‌های ایران قرار دارد.[۶] در سال‌های گذشته شرکت ملی نفت ایران برای تعیین میزان ذخایر درجای میدان گازی آرش یک حلقه چاه اکتشافی به نام «چاه شماره یک آرش» حفاری کرد.[۶]
در سال ۲۰۰۱ پس از آنکه ایران عملیات اکتشاف در میدان آرش را آغاز کرد کویت بلافاصله ایران را به شکایت در مجامع بین‌المللی تهدید کرد. پس از سفر امیر کویت به تهران در دوره محمد خاتمی، ایران فعالیت‌های اکتشافی را متوقف و از سکوی ساخته شده برای این میدان در میدان‌های دیگر استفاده کرد.[۶]
ایران بهره‌برداری از آن را در سال ۱۳۹۱ آغاز کرد.
در مارس ۲۰۲۲ کویت و عربستان سعودی قراردادی برای تقسیم منابع میدان گازی آرش امضا کردند که اعتراض ایران را برانگیخت. در پاسخ وزیر خارجه کویت اعلام کرد که میدان گازی آرش، یک میدان سه‌جانبه بین کویت، عربستان و ایران است. در ژوئن ۲۰۲۲ وزیر نفت ایران اعلام کرد که ایران به زودی بهره‌برداری از این میدان گازی را آغاز خواهد کرد.[۶]
شرکت‌های آرامکوی عربستان سعودی و نفت کویت یک شرکت مشارکتی برای توسعه این میدان تشکیل داده‌اند که برنامه دارد تا سال ۲۰۲۹ اولین گاز را از این میدان استخراج کند.[۱۱][۱۲]
جستارهای وابسته
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ «مناقشات بر سر میدان گازی آرش؛ وزیر نفت کویت: ایران هیچ حقی ندارد». euronews. ۲۰۲۳-۰۷-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۵.
- ↑ «آیا تقابل گازی ایران با کویت و عربستان به توافقی سه‌جانبه خواهد انجامید؟». امواج. میدیا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۵.
- ↑ complex, A. file picture shows Kuwait's largest oil refinery at Al-Ahmadi; City, about 40 kilometerssouth of the capital Kuwait; Kuwait; Nov. 21; Images, 2014--/AFP via Getty (2023-07-27). "Kuwait to begin drilling in disputed gas field with Iran - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". www.al-monitor.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-05.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «نفت نیوز: میدان گازی آرش اواخر امسال به بهره‌برداری می‌رسد». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ روزنامه همشهری - پیشنهاد توسعه میدان گازی آرش با همکاری عربستان و کویت[پیوند مرده]
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ امید شکری (تحلیلگر انرژی) (۷ اردیبهشت ۱۴۰۱). «میدان گازی آرش کجاست و چرا محل اختلاف ایران، کویت و عربستان است؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ "What is the Kuwaiti-Iranian dispute over the Dorra/Arash gas field?". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-09-11.
- ↑ «آیا تقابل گازی ایران با کویت و عربستان به توافقی سه‌جانبه خواهد انجامید؟». امواج. میدیا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۵.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Dagres، Holly (۲۰۲۳-۰۸-۳۰). «How the Dorra gas field could disrupt warming relations between Iran, Saudi Arabia, and Kuwait». Atlantic Council (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۹-۱۱.
- ↑ "What is the Kuwaiti-Iranian dispute over the Dorra/Arash gas field?". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-09-11.
- ↑ "Kuwait & Saudi Target Dorra Gas Start-Up By 2029". MEES (به انگلیسی). Retrieved 2024-09-11.
- ↑ Ugal, Nishant (2024-08-08). "Contracting heavyweights set to battle for controversial $10 billion Middle East gas development". upstreamonline.com (به انگلیسی). Retrieved 2024-09-11.