نبرد سکیگاهارا
نبرد سِکیگاهارا (به ژاپنی: 関ヶ原の戦い) نبردی بود که در ۲۱ اکتبر ۱۶۰۰ میلادی، مابین نیروهای توکوگاوا ایه‌یاسو به همراهی خاندان‌های شرق ژاپن با تویوتومی هیده‌یوری و بسیاری از خاندان‌های غرب ژاپن رخ داد. این نبرد به پیروزی قطعی ایه‌یاسو و تشکیل شوگون‌سالاری توکوگاوا انجامید.
| نبرد سکیگاهارا | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از دوره سنگوکو | |||||||||
 تصویری از نبرد که در دوره ادو نقاشی شده‌است. | |||||||||
| |||||||||
| طرفین درگیر | |||||||||
| نیروهای طرفدار تویوتومی هیده‌یوری و بسیاری از خاندان‌های غرب ژاپن | نیروهای توکوگاوا ایه‌یاسو و خاندان‌های شرق ژاپن | ||||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||||
|
ایشیدا میتسوناری موری تروموتو | توکوگاوا ایه‌یاسو | ||||||||
| قوا | |||||||||
| ۸۱٬۸۹۰[۱] | ۸۸٬۸۸۸[۱] | ||||||||
| تلفات | |||||||||
|
۵٬۰۰۰–۳۲٬۰۰۰ کشته اوتانی یوشیتسوگو † شیمازو تویوهیسا † تودا شیگه‌ماسا شیما ساکون † ناتسوکا ماساایه † تودا کاتسوشیگه † گامو یوریساتو † |
نامشخص، ولی نه بیش از اندازه ای نائوماسا (زخمی) ماتسودایرا تادایوشی (زخمی) | ||||||||
نبرد سکیگاهارا (۱۵۹۸–۱۶۰۳)ویرایش
قرمز: دایمیوهای غربی (ایشیدا میتسوناری)
فیروزه‌ای: دایمیوهای شرقی (توکوگاوا ایه‌یاسو)
خاکستری: بی‌طرف
وضعیت سیاسی پس از هیده‌یوشیویرایش
تویوتومی هیده‌یوشی سه ماه پس از وخامت اوضاع جسمانی در ۱۸ سپتامبر ۱۵۹۸ درگذشت. در ظاهر پسر خردسال او تویوتومی هیده‌یوری جانشین او شد اما او تنها ۵ سال داشت و قدرت اصلی در دستان اعضای ده‌نفرهٔ دو شورای گوتایرو و گو-بوگیو بود. اولین تصمیم سیاسی این شورا برگرداندن سربازان ژاپنی از کره و پایان دادن به جنگ کره بود. در طی دو سال آتی ایه‌یاسو با دایمیوهای متعددی در ژاپن به خصوص با آن‌هایی که با هیده‌یوشی رابطه خوبی نداشتند، پیمان اتحاد بست و فرزندان و نوادگان خود را به وصلت این خاندان‌ها درآورد.[۲]
هیده‌یوشی قبل از مرگ وصیتنامه‌ای با یازده بند برجا گذاشت، طبق وصیت او ایه‌یاسو برای انجام وظایف خود از قلعه ادو به قلعه فوشیمی نقل مکان کرد و پسر هیده‌یوشی که تابه‌حال در این قلعه ساکن بود، به همراه مائدا توشی‌ایه که بنابر وصیت هیده‌یوشی به امر آموزش او گماشته شده بود، به قلعه اوساکا نقل مکان کردند.[۳]
مسن‌ترین و بانفوذترین اعضای شورا یعنی مائدا توشی‌ایه یک سال پس از مرگ هیده‌یوشی در سال ۱۵۹۹ درگذشت. در این زمان ایه‌یاسو حواس خود را بر روی ایشیدا میتسوناری متمرکز کرده بود؛ دایمیویی قدرتمند که او نیز جزو شورای حکمرانی بود. پس از درگذشت توشی‌ایه هفت تن از دایمیوهایی که به علت مسائل مربوط به لشکرکشی به کره با ایشیدا میتسوناری مخالف بودند، درصدد کشتن او برآمدند. اما او توانست به موقع فرار کند و به مقر ایه‌یاسو در قلعه فوشیمی پناه آورد. به‌دنبال آن تعقیب‌کنندگان او نیز به مقر ایه‌یاسو آمده از او خواستند که میتسوناری را تحویل آنان دهد و به او گوشزد کردند که میتسوناری نقشهٔ قتل او را طرح‌ریزی کرده و دشمن او نیز هست. اما ایه‌یاسو آن‌ها را متقاعد کرد که از قتل میتسوناری منصرف شوند. این موضوع هنوز روشن نیست که چرا ایه‌یاسو از دشمن قدرتمند خود پشتیبانی کرد اما او سیاست‌مداری زبده بود. ممکن است او به این نتیجه رسیده باشد که تحویل میتسوناری به حیثیت و اعتبار اجتماعی او لطمه خواهد زد. ایه‌یاسو رأی بر این داد که میتسوناری نیز در این جریان مقصر است و دستور اخراج او را از شورای حکمرانی کشور صادر کرد همچنین دستور داد او به ملک خود قلعه ساوایاما رفته و در آنجا در حبس خانگی باشد.[۴]
جنگ با خاندان اوئسوگیویرایش
در بهار سال ۱۶۰۰ ایه‌یاسو آگاه شد که اوئسوگی کاگه‌کاتسو یکی از اعضای شورای حکومتی به قلمروی خود در شمال ژاپن برگشته و در حال تدارک نظامی و جمع‌آوری سامورایی‌هاست. او از اوئسوگی کاگه‌کاتسو خواست که جهت توضیح نزد او بیاید اما کاگه‌کاتسو به امر او اعتنایی نکرد. این برای ایه‌یاسو به معنای اعلام جنگ بود. در ژوئن ۱۶۰۰ ایه‌یاسو و نیروهایش برای جنگ با خاندان اوئسوگی به سمت آیزو در شمال ژاپن حرکت کردند.[۵]
سقوط قلعه فوشیمیویرایش
ایه‌یاسو که قبل از حرکت پیش‌بینی حمله از طرف میتسوناری به محل اقامت خود را کرده بود، دوست دوران کودکی خود توری موتوتادا را به همراه ۱۸۰۰ نفر سرباز جهت دفاع در قلعه فوشیمی باقی گذاشت. پس از حرکت، ایه‌یاسو چون این عده سرباز را برای دفاع کافی نمی‌دید، از رهبر خاندان شیمازو، شیمازو یوشی‌هیرو خواست که به توری موتوتادا بپیوندد و از قلعه فوشیمی دفاع کند. شیمازو یوشی‌هیرو به همراه ۱۰۰۰ سرباز خود را به قلعه رساند اما به علت اینکه توری موتوتادا پیغامی از خود ایه‌یاسو دربارهٔ این نیروی کمکی دریافت نکرده بود، درهای قلعه را بر روی او و سپاهش باز نکرد. شیمازو یوشی‌هیرو که این رفتار را نسبت به خود توهین‌آمیز تلقی کرده بود، پس از آن تغییر موضع داده و به نیروهای سپاه غربی ملحق شد.[۶]
میتسوناری در حبس خانگی بود که اطلاع یافت ایه‌یاسو رهسپار جنگ شده‌است. او غیبت ایه‌یاسو را بهترین فرصت برای تجهیز قوا برای حمله به او یافت و به سرعت با دایمیوهای متحدش تماس گرفت و از آن‌ها درخواست که از او پیروی کنند. در روز ۱۷ ژوئیه میتسوناری نخست توانست اوساکا و قلعه اوساکا را تسخیر کند. پس از آن قلعه فوشیمی محاصره شد. موتوتادا بیش از ۱۰ روز توانست قلعه را از سقوط نجات دهد. مقاومت موتوتادا و معطل نگه داشتن سپاه غربی تأثیر بسیاری در پیروزی ایه‌یاسو در نبرد سکیگاهارا داشت زیرا از یک طرف باعث برهم ریختن نقشه‌ها و برنامه‌ریزی‌های سپاه غربی شد و از طرف دیگر این فرصت را برای ایه‌یاسو به‌وجود آورد تا بر روی برخی از فرماندهان سپاه غربی نفوذ پیدا کرده و آن‌ها را به سمت خود بکشد.[۷]
ایه‌یاسو قبل از رسیدن به محدوده اوئسوگی در اویاما، دریافت که میتسوناری و متحدانش نیروهایشان را علیه او به حرکت درآورده‌اند. او حمله به آیزو را در همان روز متوقف کرد و به قلعه ادو برگشت و بیش از هر اقدام دیگر نامه‌نگاری به دایمیوهای ژاپن جهت پیوستن آنان به سپاه شرقی را مدنظر قرار داد. او در مدت اقامتش در ادو حدود ۲۰۰ نامه به دایمیوها ارسال کرد که ۱۲۲ نامه هنوز به عنوان اسناد تاریخی باقی مانده‌است.[۸]
در روز اول ماه اکتبر ایه‌یاسو و متحدانش قلعه ادو را ترک کردند و به سوی جادهٔ توکایدو روانه شدند. در همان زمان پسر ارشدش هیده‌تادا با ۳۸۰۰۰ سرباز راهی جادهٔ ناکاسندو شد اما در میانه راه در ولایت شینانو حملات سانادا ماسایوکی باعث تأخیر در حرکت نیروهای هیده‌تادا شد که به دنبال آن نتوانستند در نبرد اصلی حضور یابند.[۹]
جناح‌بندیویرایش
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
به سرعت در ژاپن دایمیوها و سامورایی‌ها به دو گروه تقسیم شدند. یکی ارتش غربی (گروه میتسوناری) و دیگری ارتش شرقی (گروه ضد میتسوناری). ایه‌یاسو گروه ضد میتسوناری را حمایت می‌کرد. جدول زیر تقسیم‌بندی دایمیوهای شرکت‌کننده در نبرد سکیگاهارا را نشان می‌دهد. برخی از دایمیوهایی که در سپاه غربی بودند اما در میدان جنگ به ایشیدا میتسوناری خیانت کرده و به نفع سپاه شرقی جنگیدند، با رنگ آبی مشخص شده‌اند. سپاهیان تحت فرمان موری هیده‌موتو، نیز با اینکه به نفع سپاه غربی وارد میدان شده بودند، در هنگام نبرد از محل استقرار خود حرکت نکرده و در نبرد شرکت نکردند.[۱۱]
روز نبردویرایش
نبرد سکیگاهارا بزرگترین و تقریباً مهم‌ترین نبرد در طول تاریخ ژاپن است. جنگ در ساعت ۸ صبح ۲۱ اکتبر ۱۶۰۰ با مجموع تقریبی ۱۶۰۰۰۰ سرباز که رودرروی هم صف‌آرایی کرده بودند، آغاز شد. مهم‌ترین عامل شکست سپاه غربی در روز نبرد، خیانت کوبایاکاوا هیده‌آکی به همراه چند فرمانده دیگر و پیوستن آن‌ها به نیروهای ایه‌یاسو دانسته می‌شود. نبرد سکیگاهارا در ساعت ۲ بعدازظهر با پیروزی مطلق توکوگاوا ایه‌یاسو پایان یافت و سپاه غربی در هم کوبیده شد.[۱۲]
نتایج نبردویرایش
پس از نبرد، کای‌اکی (کیفر) انجام شد. ایشیدا میتسوناری، کونیشی یوکیناگا و آنکوکوجی اکی گردن زده شدند. املاک بیش از ۸۰ دایمیو به‌طور کامل مصادره شد و املاک چندین دایمیو شامل سه تن از خاندان موری (موری تروموتو، کیکاوا هیروایه و موری هیده‌موتو)، اوئسوگی کاگه‌کاتسو و تویوتومی هیده‌یوری به میزان زیادی کاسته شد. تویوتومی هیده‌یوری به این ترتیب عنوان بزرگترین دایمیوی کشور را از دست داد. زمین‌های مصادره شده از طرفداران خاندان تویوتومی یک سوم مساحت کل کشور را دربرمی‌گرفت. تعداد زیادی از سامورایی‌هایی که در خدمت این دایمیوها بودند، شغل خود را از دست داده و تبدیل به رونین شدند. بیشتر این رونین‌ها ده سال بعد در محاصره اوساکا به طرفداری از خاندان تویوتومی گرد قلعه اوساکا جمع شدند.[۱۳]
به زودی پس از نبرد سکیگاهارا، ایه‌یاسو زمین‌هایی را به وابستگان خود بخشید که به او در این راه خدمت کرده بودند. در سال‌های بعد افرادی که قبل از نبرد سکیگاهارا با ایه‌یاسو پیمان اتحاد بسته بودند به دایمیوهای فودای شهرت یافتند. همچنین دایمیوهایی که بعد از آن نبرد با او متحد شدند به عنوان دایمیوهای توزاما شناخته شدند. دایمیوهای توزاما نسبت به همتایان فودای خود درجه دوم شناخته می‌شدند.[۱۴]
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Bryant, AnthonySekigahara 1600: The Final Struggle For Power. , Osprey Campaign Series #40. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 1-85532-395-8; ISBN 978-1-85532-395-7
- ↑ 小和田、秀吉と家康、 36。
- ↑ 藤、徳川家康事典、 340。
- ↑ 筑波、徳川家康、 162。
- ↑ 中村、徳川家康、 130。
- ↑ 筑波、徳川家康、 167。
- ↑ 筑波、徳川家康、 170。
- ↑ 筑波、徳川家康、 170。
- ↑ 筑波、徳川家康、 176。
- ↑ "データでわかる関ヶ原の戦い" (به ژاپنی). 歴人マガジン. Archived from the original on 20 November 2016. Retrieved 20 November 2016. More than one of
|کد زبان=and|زبان=specified (help) - ↑ 池上、織豊政権と江戸幕府、 344。
- ↑ 中村、徳川家康、 140。
- ↑ 池上、織豊政権と江戸幕府、 348。
- ↑ Japan Encyclopedia.
منابعویرایش
- 筑波, 常治 (1999). 徳川家康 (堂々日本人物史―戦国・幕末編) (به ژاپنی). 国土社. ISBN 978-4337210080.
- 小和田, 哲男 (2002). 秀吉と家康―関ヶ原と戦国武将の興亡 (به ژاپنی). 主婦と生活社. ISBN 978-4391126013.
- 藤野, 保 (1990). 徳川家康事典 (به ژاپنی). 新人物往来社. ISBN 978-4404017192.
- 中村, 晃 (2010). 図解雑学 徳川家康 (図解雑学シリーズ) (به ژاپنی). ナツメ社. ISBN -978-4816332661.
- 池上, 裕子 (2002). 織豊政権と江戸幕府 (به ژاپنی). 講談社. ISBN 978-4062689151.
پیوند به بیرونویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ نبرد سکیگاهارا موجود است. |
- SengokuDaimyo.com The website of samurai author and historian An.thony J. Bryant. Bryant is the author of the above mentioned Sekigahara 1600: The Final Struggle for Power.
- Several strategy war games based on the battle: Sekigahara: Unification of Japan
مختصات: ۳۵°۲۲′۰۰″شمالی ۱۳۶°۲۸′۰۰″شرقی / ۳۵٫۳۶۶۷°شمالی ۱۳۶٫۴۶۶۷°شرقی