نمودار هرتسپرونگ-راسل
نمودار هرتسپرونگ راسل (به انگلیسی: Hertzsprung-Russell diagram) (یا نمودار H-R) نموداری است که رابطه‌ای بین قدر مطلق, درخشندگی, رده‌بندی، و دمای مؤثر ستارگان به دست می‌دهد. این نمودار در سال ۱۹۱۰ و توسط اینار هرتس‌اشپرونگ و هنری نوریس راسل ایجاد شده‌است.
در آغاز قرن بیستم، اینار هرتسیرونگ و هنری نوریس راسل، به یک طریق، با حذف کردن فاصله در نورانیت، یعنی بر مبنای قدر مطلق، نموداری از یک گروه از ستارگان تهیه کردند. آن‌ها با تعیین کردن یک محور به عنوان دما و محور دیگر به عنوان قدر مطلق، دریافتند که نقاط نشانگر ستارگان در این نمودار، در یک نوار باریک جای می‌گیرند. این نوار، رشته اصلی خوانده می‌شود. در این نمودار دیده می‌شود که اکثراً، ستارگان نورانی تر، داغ ترند و ستارگان کم نورتر، سردتر. تعدادی از ستارگان، نورانی تر از آن ستارگان رشته اصلی هستند که همان دما را دارند. از این رو، این ستارگان استثنایی را غول می نامند و ستارگان باز هم نورانی تر از آن‌ها به ابرغول مشهورند. برخی از ستارگان نیز کم نورتر از آن ستارگان رشته اصلی هستند که همان دما را دارند. این ستارگان، کوتوله‌های سفید هستند. آن‌ها بسیار کوچکند و اندازه سیارات را دارند.ses
نمودار ویرایش
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- Casagrande, L. (November 2006), Portinari, L., and Flynn, C., "Accurate fundamental parameters for lower main-sequence stars", MNRAS (به انگلیسی), vol. 373, p. 13–44
{{citation}}: Check date values in:|تاریخ=(help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) 10.1111/j.1365-2966.2006.10999.x]}} Retrieved on 2007-02-06. - Porter, Roy (2003), The Cambridge History of Science (به انگلیسی), Cambridge, UK: Cambridge University Press, p. 518
{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - Sekiguchi, Maki (August 2000), Fukugita, Masataka, "A Study of the B-V Color-Temperature Relation", The Astronomical Journal (به انگلیسی), vol. 120, p. 1072–1084
{{citation}}: Check date values in:|تاریخ=(help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) 10.1086/301490]}} Retrieved on 2007-02-06. - Smith, Robert (1995), Observational Astrophysics (به انگلیسی), Cambridge, UK: Cambridge University Press, p. 236
{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
پیوند به بیرون ویرایش
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ نمودار هرتسپرونگ-راسل موجود است. |
- JavaHRD an interactive Hertzsprung-Russell diagram as a Java applet
- BaSTI a Bag of Stellar Tracks and Isochrones, simulations with FRANEC code by Teramo Astronomical Observatory
- Leos Ondra: The first Hertzsprung-Russell diagram