یاخته گلیال
نوروگلیا ها یا پیبانها یا پی‌چسب‌ها یا یاخته‌های گلیال، یاخته‌های پشتیبان دستگاه عصبی هستند که وظیفه حمایت از یاخته‌های عصبی را بر عهده دارند. پیبانها سیستم عصبی مرکزی را به هم پیوند داده و به طریق فیزیکی و شیمیایی از آن محافظت می‌کنند. علاوه بر این مواد شیمیایی و غذایی مورد نیاز یاخته‌های عصبی را فراهم می‌آورند.
| Neuroglia | |
|---|---|
 Illustration of the four different types of glial cells found in the central nervous system: ependymal cells (light pink), astrocytes (green), microglial cells (dark red), and oligodendrocytes (light blue). | |
| Identifiers | |
| سرعنوان‌های موضوعی پزشکی | D009457 |
| واژگان کالبدشناسی | A14.0.00.005 |
| TH | H2.00.06.2.00001 |
| FMA | 54536 54541، 54536 |
| Anatomical terminology | |
این یاخته‌ها در لابه‌لای نورون‌ها (پی‌یاخته‌ها) قرار دارند و نقشی محافظتی دارند. شمارشان ۱۵-۱۰ برابر پی‌یاخته‌هاست. اینها نیز به دو قسمت محیطی و مرکزی تقسیم‌بندی می‌شوند.
اگرچه پیبانها کوچکتر از یاخته‌های عصبی هستند، از نظر تعداد ۱۰ تا ۵۰ برابر آنها هستند به طوری که نیمی از حجم مغز و نخاع را شامل می‌شوند. این یاخته‌ها به چهار دستهٔ کلی تقسیم می‌شوند:
- آستروسیتها (اختریاخته‌ها)
- الیگودندروسیتها (یاخته‌های کم‌شاخه)
- یاخته‌های میکروگلیال (ریزپی‌بان‌ها)
- یاخته‌های اپندیم
یاخته‌های میکروگلیال (ریزپی‌بان‌ها) از بقیه کوچکتر هستند. بر همین اساس به الیگودندروسیتها، آستروسیتها و اپندیم، روی هم رفته درشت‌پی‌بان یا ماکروگلیالمی‌گویند.
تاریخچهٔ شناساییویرایش
نخستین بار دانشمندی به نام ویرخف مادهٔ میان بافت عصبی که یاخته‌های عصبی را فرا گرفته است، را نوروگلیا یا چسب عصب نامید. اکنون ما می‌دانیم که آن چسب ساختمان یاخته‌ای دارد.
نگارخانهویرایش
منابعویرایش
- آرتور گایتون، جان ادوارد هال (۱۳۸۶)، «فیزیولوژی عصبی»، فیزیولوژی پزشکی گایتون، ترجمهٔ احمدرضا نیاورانی، سماط، شابک ۹۶۴-۵۷۸۹-۹۸-۲
- تونی اسمیت، سو دیویدسن (۱۳۸۴)، مغز و سیستم عصبی، ترجمهٔ عباس تیرگانی، بیژن معصوم، نشر سنبله، شابک ۹۶۴-۳۹۲-۰۷۱-۲
- پ. لاژه (۱۳۷۵)، بیولوژی و فیزیولوژی عصبی، ترجمهٔ علی حائری روحانی، انتشارات دانشگاه تهران