نیلوفر آبی

نیلوفر آبی
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
راسته:	نیلوفرآبی‌سانان
تیره:	نیلوفرآبیان
سرده:	Nymphaea; L.
Species
	درحدود ۵۰ گونه شامل:; نیلوفر آبی سفید - European White Water-lily; Nymphaea amazonum; Nymphaea ampla; Nymphaea blanda; Nymphaea caerulea - Egyptian Blue Water-lily; Nymphaea calliantha; نیلوفر آبی کاندیدا; نیلوفر آبی شنلی - Cape Blue Water-lily; Nymphaea citrina; نیلوفر آبی آفریقای شرقی; Nymphaea elegans; Nymphaea fennica; Nymphaea flavovirens; Nymphaea gardneriana; نیلوفر آبی گیگانتی - Australian Water-lily; Nymphaea heudelotii; Nymphaea jamesoniana; نیلوفر آبی کوتوله - Dwarf Water-lily; نیلوفر آبی ببری - Egyptian White Water-lily; نیلوفر آبی رومانی; نیلوفر آبی استرالیای شمالی - Native to Australia's Top End; نیلوفر آبی موزی - Yellow Water-lily; نیلوفر آبی آفریقای غربی - Native to tropical West Africa; نیلوفر آبی قرمز و آبی - Red and blue water lily (گل ملی of سری‌لانکا); نیلوفر آبی بیدستر - Fragrant Water-lily; نیلوفر آبی کرکین - Hairy water lily (گل ملی of بنگلادش); Nymphaea rubra - India Red Water-lily; Nymphaea rudgeana; Nymphaea stuhlmannii; Nymphaea sulfurea; Nymphaea tetragona - Pygmy Water-lily; نیلوفر آبی ذره‌بینی; نیلوفر آبی ویولاسه

نیلوفر آبی (به پارسی میانه: نیلوپر) یا نیلوفر آبی مصری (به انگلیسی: Egyptian lotus) (نام علمی: Nymphaea) نام یک سرده از تیرهٔ نیلوفرآبیان است. نام دیگر این گل واتر لیلی (به انگلیسی: Water Lily) است اما برخلاف نامش به تیره سوسن تعلق ندارد.

نیلوفر آبی مصری گل ملی کشور مصر است.^[۱] همچنین این گل یکی از نمادهای ملی ایران نیز به‌شمار می‌آید و در سنگ نگاره‌های پارسه (تخت جمشید) نیز دیده می‌شود. یک گونه از این گل که نیلوفر آبی مقدس نامیده می‌شود، نماد شهر کرمانشاه و رنگ آن گل نیز رنگ نمادین این شهر است.^[۲] این گل در سرآب نیلوفر در نزدیکی شهر کرمانشاه می‌روید و به عنوان نمادی از آیین مهر در نقوش طاق بستان نیز مورد استفاده قرار گرفته‌است.^[۳]^[۴] نیلوفر آبی از گونه‌های گیاهی مهم تالاب انزلی است.

نام

نام این گل در زبان پارسی پهلوی نیلوپر بوده‌است. به معنای گلی با پرهای نیلی رنگ. با حمله مسلمانان به ایران و تأثیر زبان عربی به پارسی، این نام معرب شده و به شکل کنونی نیلوفر درآمده است.

تقدس مذهبی

نیلوفرآبی در آئین هندو، نشان «زندگی و زایندگی» و طبق باورِ آئین بودایی، نشان «پاکی و تقدس» است.^[۵]

نیلوفر در اسطوره‌ها

در ایران نیلوفر، نماد ایزدبانو آناهیتا بوده‌است. در اساطیر یونان، ایزدبانو آفرودیت و در اسطوره‌های هند، ایزدبانو لاکشمی با این گل پیوند دارند. در برخی روایت‌های اسطوره‌ای، میترا در میان گل نیلوفر زاده می‌شود.