واهان دریان

واهان سوکیاسی در-گریگوریان (به ارمنی: Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան) با نام ادبی واهان دریان (به ارمنی: Վահան Տերյան) ‏ (۱۹۲۰-۱۸۸۵) یک شاعر، ترانه‌سرا و فعال اجتماعی اهل ارمنستان بود.

واهان دریان
نام اصلی	واهان سوکیاسی در-گریگوریان Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան
زاده	۲ فوریهٔ ۱۸۸۵ دهکده گنجه، آخالکالاکی
درگذشته	۷ ژانویهٔ ۱۹۲۰ (۳۴ سال) اورنبورگ، امپراتوری روسیه
آرامگاه	پانتئون کومیتاس
پیشه	شاعر، ترانه‌سرا و فعال اجتماعی
ملیت	ارمنی
دانشگاه	دانشگاه دولتی مسکو مؤسسه زبان‌های شرقی لازاریان
سال‌های فعالیت	۱۹۱۱–۱۹۰۳
همسر(ها)	سوسانا دریان (Susanna Terian)

زندگی

واهان دریان در ۶ فوریه ۱۸۸۵ در دهکده گنجه در آخالکالاکی به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی خود را شهر تفلیس انجام داد و تحصیلات عالیه را نیز در «دانشسرای عالی لازاریان» مسکو، در سال ۱۹۰۶م به پایان رسانید. سپس وارد دانشگاه مسکو شد و تا سال ۱۹۱۳م در این دانشگاه به تحصیل ادامه داد. در همان سال در دانشگاه سن پترزبورگ پذیرفته شد و در رشته زبانهای شرقی این دانشگاه به تحصیل پرداخت.

به خاطر فعالیت‌های اجتماعی اش توسط پلیس تزاری دستگیر و زندانی شد. در سال ۱۹۰۳، نخستین مجموعهٔ اشعار وی تحت عنوان (رویاهای پگاهی) در تفلیس به چاپ رسید.

واهان دریان در سال ۱۹۱۷م به سمت معاون کمیساریای امور مربوط به ارمنیان دولت شوروی برگزیده شد و به کارهای مربوط به تأمین نیازهای اقتصادی و فرهنگی ارمنیان که پس از نسل‌کشی ارمنیان به روسیه پناهنده شده بودند پرداخت.

دریان در ۷ ژانویه ۱۹۲۰ در اثر بیماری سل در شهر اورنبورگ در روسیه درگذشت.

افکار و سبک شعری واهان دریان

واهان دریان که شاعری غزل سرا و رمانتیک بود، در سال‌های آخر عمر تحت تأثیر مبارزات ضد استبدادی مردم، شعرهایی در ستایش از انقلاب و آزادی سروده‌است.

شعری از واهان دریان به نام (ای آزادی!)

برپا! ای آزادی!		شادان و پاکوبان به هر جائی تو غوغا کن!
برپا! ای آزادی!		بشکن در زندان تاریک و برون برجه تنوره زن چو بادی تند
خیابان‌ها و میدان‌ها فرا پوشان!		هلا! سوزان و توفانی تو برپا خیز!
همه ظلمت آبادها ره کوره‌ها را به پا در نورد		به پا در نورد همه کوچه‌های پر از ازدحام
به پا خیز چون آتش و تفت آتشفشان!		بپوشان خیابان و میدان
بروب و بشوی آنچه‌های است و هوی است و قیل است و قال!		هلا! برپا! ای آزادی!

شعری از واهان دریان به نام (میهن من)

چون ابر نورانی بهار، در این دنیای ظلمانی		لبخندی رؤیایی بر روحم انداختی
در دنیای تاریک رنج‌های قلب سرگردانم		دورنگار روشنی از زندگی دیگری را برافروختی
مهری آتشین را بر روح مردهٔ من حک کردی		تو ای ایمان من! ای میهن من! تو ای رهائی من! !

آثار

همهٔ دفترهای شعر وی در زمان حیات شاعر به چاپ رسیده‌اند و پس از مرگش تنها ۱۵۰ شعر چاپ نشده از وی به جای ماند. دفترهای شعر دِریان عبارت اند از:

• ۱۹۰۳–۱۹۱۲ - رویاهای پگاهی (Dreams of The Dawn)
• ۱۹۰۵–۱۹۰۸ - تاجی از خار (Crown of Thorn)
• ۱۹۰۸–۱۹۱۱ - شب و خاطره‌ها (Night and Reminiscences)
• ۱۹۰۸–۱۹۱۱ - داستان طلایی (Golden Tale)
• ۱۹۱۱ - بازگشت (Return)
• ۱۹۱۲–۱۹۱۹ - سرزمین نائیری (Land of Nairi)
• ۱۹۱۲–۱۹۱۹ - زنجیر طلایی (Golden Chain)
• ۱۹۱۷ - بهشت گربه (Cat Heaven)

جستارهای وابسته

• فهرست نویسندگان ارمنی
• ادبیات ارمنی
• ارمنی‌های گرجستان

منابع

• احمد نوری‌زاده، صد سال شعر ارمنی (از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم)، تهران: نشر چشمه، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۶۲-۲۱۶-۹
• بوغوسیان، تیگران (زمستان ۱۳۸۳). «واهان دریان». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال هشتم (۳۰).
• «چند غزلواره از واهان تریان، شاعر ارمنی». آلیک‌آنلاین.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Vahan Terian». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۴.

• Վահան Տերյան at Avproduction.am
• Armenian Soviet Encyclopedia. Vol. 11. Yerevan. p. 681-82.
• Այվազյան, Հ. Մ. (2007). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. երկրորդ. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ. pp. 593–94.
• Հայ նոր գրականության պատմություն. Vol. հատ. 5. Երևան. 1979. p. 409-470.
• Walker, Christopher J. (1990). The Survival of a Nation. p. 450. ISBN 978-0-312-04944-7. Archived from the original on 13 July 2012.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
• "Վահան Տերյան". ArmenianHouse.org.
• https://bigenc.ru/literature/text/4190136
• http://feb-web.ru/feb/litenc/encyclop/leb/leb-2461.htm
• Վ. Տերյանի չափածոյի լեզուն և ոճը (PDF). ysu.am.
• Терьян Ваан (ռուս.) / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия. 1969.
• ՏԵՐՅԱՆ at Armin.am
• Վահան Տերյան at Hush.Am