وُرینوستات (انگلیسی: Vorinostat) با نام تجاری زولینزا (‎/zˈlɪnzə/‎ zoh-LIN-zə) که با عنوانِ «سوبرآنیلوهیدروکسامیک اسید» (سوبرویل+آنیلید+اسید هیدروکسامیک یا به اختصار «SAHA») هم شناخته می‌شود، یکی از اعضای خانوادهٔ بزرگ «بازدارنده‌های هیستون دِ استیلاز» است، که این آنزیم را مهار می‌کند. این خانوادهٔ دارویی، طیف وسیعی از فعالیت‌های وَراژنتیکی دارند.

ورینوستات
داده‌های بالینی
تلفظ‎/vɒˈrɪnstæt/‎ vorr-IN-oh-stat
نام‌های تجاریZolinza
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa607050
داده‌ها
روش مصرف داروخوراکی (کپسول)
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی۱٫۸–۱۱٪[۱]
پیوند پروتئینی~۷۱٪
متابولیسمکبدی (گلوکورونیداسیون و بتا-اکسیداسیون)
CYP نقشی ندارد.
متابولیت‌هاvorinostat O-glucuronide و 4-anilino-4-oxobutanoic acid (هر دو فعال)[۲]
نیمه‌عمر حذف~۲ ساعت (وُرینوستات و O-گلوکورونید)، ۱۱ ساعت (۴-آنیلینو-۴-اوکسوبوتانوئیک اسید)
دفعکلیوی (قابل اغماض)
شناسه‌ها
  • N-Hydroxy-N'-phenyloctanediamide
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.207.822 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC14H20N2O۳
جرم مولی264.32 g/mol g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • O=C(Nc1ccccc1)CCCCCCC(=O)NO
  • InChI=1S/C14H20N2O3/c17-13(15-12-8-4-3-5-9-12)10-6-1-2-7-11-14(18)16-19/h3-5,8-9,19H,1-2,6-7,10-11H2,(H,15,17)(H,۱۶٬۱۸) ✔Y
  • Key:WAEXFXRVDQXREF-UHFFFAOYSA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

زولینزا توسط شرکت دارویی مرک اند کو. و جهت درمانِ درگیری پوستی در «لنفوم جلدی سلول T» یا (CTCL) ساخته می‌شود؛ به‌ویژه هنگامی که بیماری پس از دو دورهٔ درمان سیستمیک بدتر شده یا عود می‌کند.[۲][۳]

ملکول وُرینوستات توسط دو پژوهشگر به نام‌های «رونالد بریسلو» (از دانشگاه کلمبیا) و «پال مارکس» (از مرکز سرطان مموریال اسلون–کترینگ) طراحی و ساخته شد.[۴][۵]

قیمت هر دوز این دارو که گران‌ترین داروی جهان است به دو میلیون و صد هزار دلار می‌رسد.[۶]

موارد مصرف ویرایش

وُرینوستات نخستین «بازدارندهٔ هیستون دِ استیلاز» ی بود[۷] که توسط سازمان غذا و دارو آمریکا در تاریخ ۵ اکتبر ۲۰۰۶ میلادی جهت درمان، «لنفوم جلدی سلول T» مورد پذیرش واقع شد.[۸] کارآزمایی‌های بالینی فاز ۲ نشان داد که این دارو تأثیری در درمان لوسمی حاد مغز استخوان (AML) ندارد.[۹]

کارآزمایی‌های بالینی و پژوهش‌هایی جهت استفاده از این دارو در درمان «بیماری سزاری»،[۱۰] گلیوبلاستوما،[۱۱] «سرطان ریه سلول غیر کوچک»[۱۲] و سندرم میلودیسپلاستیک (در ترکیب با آیداروبیسین و سیتارابین)[۱۳] انجام شده‌است.

مکانیسم اثر ویرایش

وُرینوستات به جایگاه فعال آنزیم‌های «هیستون دِ استیلاز» متصل شده به‌عنوان شلاتور یون‌های روی در این جایگاه‌ها عمل می‌کند.[۱۴]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. "Withdrawal Assessment Report for Vorinostat MSD 100 mg Hard Capsules (vorinostat)" (PDF). European Medicines Agency. 23 October 2008. p. 9. Archived from the original (PDF) on 15 September 2016. Retrieved 1 September 2016.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ "Zolinza (vorinostat) Capsules. Full Prescribing Information" (PDF). Merck & Co. , Inc. , Whitehouse Station, NJ 08889, USA. Retrieved 1 September 2016.
  3. "ZOLINZA, Merck's Investigational Medicine for Advanced Cutaneous T-Cell Lymphoma (CTCL), To Receive Priority Review from U.S. Food and Drug Administration" (Press release). Merck & Co. June 7, 2006. Archived from the original on 14 September 2006. Retrieved 2006-10-06.
  4. Lee, J. -H.; Mahendran, A.; Yao, Y.; Ngo, L.; Venta-Perez, G.; Choy, M. L.; Kim, N.; Ham, W. -S.; Breslow, R.; Marks, P. A. (2013). "Development of a histone deacetylase 6 inhibitor and its biological effects". Proceedings of the National Academy of Sciences. 110 (39): 15704–9. Bibcode:2013PNAS..11015704L. doi:10.1073/pnas.1313893110. PMC 3785767. PMID 24023063.
  5. Marks, Paul A; Breslow, Ronald (2007). "Dimethyl sulfoxide to vorinostat: development of this histone deacetylase inhibitor as an anticancer drug". Nature Biotechnology. 25 (1): 84–90. doi:10.1038/nbt1272. PMID 17211407.
  6. «شرکت سوئیسی گران‌ترین داروی جهان را با قرعه‌کشی به صد بیمار می‌دهد». یورونیوز فارسی. ۴ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۲۰.
  7. HDAC Inhibitors Base (vorinostat)
  8. "Zolinza (vorinostat) dosing, indications, interactions, adverse effects, and more". Medscape Reference. WebMD. Retrieved 16 February 2014.
  9. Schaefer, E. W.; Loaiza-Bonilla, A.; Juckett, M.; DiPersio, J. F.; Roy, V.; Slack, J.; Wu, W.; Laumann, K.; Espinoza-Delgado, I.; Gore, S. D. (2009). "A phase 2 study of vorinostat in acute myeloid leukemia". Haematologica. 94 (10): 1375–82. doi:10.3324/haematol.2009.009217. PMC 2754953. PMID 19794082.
  10. Cuneo A, Castoldi. "Mycosis fungoides/Sezary's syndrome". Retrieved 2008-02-15.
  11. "Vorinostat shows anti-cancer activity in recurrent gliomas" (Press release). Mayo Clinic. June 3, 2007. Retrieved 2007-06-03.
  12. Ramalingam, S. S.; Maitland, M. L.; Frankel, P.; Argiris, A. E.; Koczywas, M.; Gitlitz, B.; Thomas, S.; Espinoza-Delgado, I.; Vokes, E. E.; Gandara, D. R.; Belani, C. P. (2010). "Carboplatin and Paclitaxel in Combination With Either Vorinostat or Placebo for First-Line Therapy of Advanced Non-Small-Cell Lung Cancer". Journal of Clinical Oncology. 28 (1): 56–62. doi:10.1200/JCO.2009.24.9094. PMC 2799233. PMID 19933908.
  13. "Zolinza, Idarubicin, Cytarabine Combination Yields High Response Rates In MDS Patients (ASH 2011)". Archived from the original on 30 October 2014. Retrieved 10 December 2017.
  14. Richon, V M (2006). "Cancer biology: mechanism of antitumour action of vorinostat (suberoylanilide hydroxamic acid), a novel histone deacetylase inhibitor". British Journal of Cancer. 95 (Suppl 1): S2–S6. doi:10.1038/sj.bjc.6603463. PMC 2360770.